نشریه چینی «ساوت چاینا مورنینگ‌پست» در مطلبی نوشته است که در حالی که رژیم طالبان نخستین ارتباط جاده‌ای خود را بین افغانستان و چین تکمیل کرده است، پکن به دلیل نگرانی‌های امنیتی و وجود تروریست‌ها و شبه‌نظامیان جدایی‌طلب در آن ناحیه، به بازشدن این مرز زمینی با همسایه جنگزده‌‌اش خوشبین نیست.

این نشریه روز جمعه، ۲۶ ژانویه (۶ بهمن)، در یادداشتی تاکید کرد که چین تاکنون هیچ‌گونه تسهیلات گمرکی در کریدور واخان - نقطه اتصال افغانستان با منطقه خودمختار سین کیانگ چین- ندارد و هیچ نوع اطلاع رسمی نداده است که قصد دارد در آنجا گذرگاهی رسمی داشته باشد. بنا به این گزارش، در حال حاضر فقط مرزبانان چینی در گذرگاه واخجیر در انتهای شرقی کریدور واخان، گشت‌زنی می‌کنند.

ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر رژیم طالبان، اوایل ژانویه امسال از پیشرفت در ایجاد مسیر جدید بازرگانی و تجاری میان افغانستان و چین خبر داد و گفت جاده‎ای در شهرستان واخان در استان بدخشان در شمال افغانستان در حال ساخته شدن است که با تکمیل آن، مسیر جدیدی میان افغانستان و چین باز می‌شود.

 عملیات احداث این جاده در زمان دولت اشرف غنی در ماه می ۲۰۲۱ در ۵۰ کیلومتری (۳۱ مایلی) سرک پامیر کوچک در استان بدخشان آغاز شد و پس از فروپاشی دولت جمهوری و بازگشت طالبان به قدرت، چندین ماه متوقف شد. 

اینک که حدود دو سال و چهار ماه از سلطه طالبان بر افغانستان می‌گذرد، سخنان  ملا عبدالغنی برادر نخستین ‌اشاره یکی از مقام‌های ارشد این گروه به ادامه کار ساخت و تکمیل این جاده و پیشرفت آن بود. به گفته ملا برادر، این جاده که افغانستان و چین را به هم وصل می‌کند، می‌تواند مسیری برای تردد کاروان‌های بازرگانی و انتقال کالاهای تجاری میان دو کشور باشد.

این پروژه با اختصاص هزینه‌ای حدود ۳۷۰ میلیون افغانی (۵.۰۷ میلیون دلار) در حکومت پیشین افغانستان، به مثابه راهی برای جذب سرمایه‌گذاری چین در منابع معدنی دست‌نخورده کشور در نظر گرفته شد.

وزارت فوائد عامه (راه و ترابری) دولت پیشین افغانستان در اردیبهشت ۱۴۰۰ اعلام کرده بود که این جاده با ۴۹.۷ کیلومتر طول، از منطقه «بزهای گنبد خورد» در پامیر بدخشان آغاز می‌شود و تا شهرستان واخان استان بدخشان ادامه می‌یابد و «تقریبا به مرز چین می‌رسد».

رهبران طالبان در محافل مختلف سیاسی، از این پروژه به مثابه گونه‌ای مانور سیاسی یاد کرده‌اند و می‌کوشیدند با اجرای آن، به همسایگان افغانستان نشان دهند که می‌توانند کشور را اداره کنند. امیرخان متقی، سرپرست وزارت  خارجه رژیم طالبان، و دیگر مقام‌های ارشد این رژیم در حاشیه نشستی در تبت در  اکتبر ۲۰۲۳، با وانگ یی، وزیر خارجه چین، درباره این جاده گفت‌وگو کردند. 

در گزارش روزنامه ساوت چاینا مورنینگ‌پست به نقل از شماری از کارشناسان تاکید شده است: «چین هیچ‌گونه تسهیلات گمرکی در این منطقه ندارد. فقط مرزبانان در امتداد گذرگاه واخجیر مستقر شده‌اند و بعید است که پکن در آنجا سرمایه‌گذاری کند. [احداث گذرگاه مرزی در آن نقطه] نه‌تنها بسیار پرهزینه است، بلکه [این جاده] هیچ ارزش اقتصادی در کوتاه‌مدت نخواهد داشت.»

به گفته این نشریه، چین گذرگاه واخجیر را خط مقدم نبرد با تروریسم و مبارزه‌ با گروه‌های شبه‌نظامی [ساکن یا مستقر در] افغانستان و ایالت سین کیانگ با جمعیت غالب اویغور مسلمان می‌داند. با این حال، از نگاه این نشریه، مسیر کریدور واخان به جای ارزش اقتصادی، بیشتر با خطرات امنیتی همراه خواهد بود.