شماری از نیروهای وابسته به نهادهای امنیتی و نظامی در حکومت جمهوری اسلامی، ازجمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ضمن حمایت از اخراج گسترده استادان نخبه و منتقد از دانشگاه‌های ایران، خواستار استخدام بیشتر نزدیکان حکومت به‌عنوان استاد در دانشگاه‌ها شدند.
از سوی دیگر، هزاران نفر از دانشجویان و استادان دانشگاه‌های ایران با انتشار بیانیه‌هایی در اعتراض به «تصفیه حکومتی» و «افت شدید بار علمی دانشگاه‌ها»، خواستار بازگشت همه استادان و دانشجویان اخراجی شدند و تهدید کردند که در سال تحصیلی جدید در کلاس‌های درس حاضر نخواهند شد.
نهادهای امنیتی و وزارت علوم دولت ابراهیم رئیسی طی هفته‌های اخیر و پیش از بازگشایی دانشگاه‌ها، صدها نفر از استادانی را که دیدگاه‌های سیاسی و اجتماعی مشترکی با نهادها و اشخاص حکومتی نداشتند، یا در یک سال گذشته مقابل سرکوب و کشتار وسیع منتقدان و دانشجویان سکوت نکردند، از ادامه حضور در دانشگاه‌ها محروم کردند.
اخراج‌های پرشماری که برخی از ناظران، آن را با «انقلاب فرهنگی» جمهوری اسلامی در سال‌های آغازین انقلاب ۱۳۵۷ و اخراج و بازداشت گسترده استادان مخالف نظام در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۲ مقایسه می‌کنند.
این درحالی است که طی روزهای اخیر خبر جذب سعید حدادیان، مداح حکومتی و رهبر گروهی از سرکوبگران خیابانی، به‌عنوان استاد ادبیات در دانشگاه تهران و همچنین حضور امیرحسین ثابتی، بازجو-خبرنگار و مجری شبکه تلویزیونی سپاه در دانشگاه صنعتی شریف، به‌عنوان استاد علوم سیاسی، موجی از انتقاد دانشجویان و استادان این دو دانشگاه را به همراه داشته است.
اکنون فریدون عباسی، رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران و عضو فعلی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، با دفاع از اخراج استادان می‌گوید: «استاد در دانشگاه استخدام شده است تا اهداف نظام را پیش ببرد. استاد باید دانشجو را مطابق با اهداف نظام تربیت کند و لازم است که حد خود را بداند. وقتی در دانشگاه و نظامی با عقاید و ایدئولوژی خاص فعالیت می‌کنند، باید ضوابط و چهارچوب موجود را بپذیرند و اگر کسی از این چهارچوب بیرون رفت، لازم است هیئت انتظامی مرتبط به این موضوع رسیدگی کنند.»
جملاتی که در ادبیات سیاسی ایران به معنای پروندهسازی امنیتی علیه مخالفان است و از زبان علی حدادی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس نیز بیان شده است: «در همه کشورها استادان دانشگاه محور آرامش هستند، اما اینجا پشت فهرست منتشرشده از استادان اخراجی، چیزی جز فضاسازی و رمز فتنه نیست.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
همچنین علی‌اصغر عنابستانی، عضو جنجالی کمیسیون اجتماعی مجلس که پیش از این با سیلی زدن به صورت سرباز اداره راهنمایی و رانندگی تهران خبرساز شده بود، گزارش‌ها از اخراج استادان را «فضاسازی سیاسی» خواند و گفت: «استادان دانشگاه و اعضای هیئت‌علمی هم مثل سایر کارمندان دولت از قانون مستثنی نیستند و اگر در جایی کسی خطایی می‌کند، حتما باید بر اساس قانون با او برخورد شود.»
احمد نادری، عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی، هم با طرح این ادعا که «موج اخراج استادان دانشگاه سیاسی و امنیتی نیست»، ادعا کرد که ماجرا به «عدم احراز شرایط برای ادامه همکاری» ربط داد و افزود: «در طول سالیانی که من در دانشگاه تهران بودم، فراوان دیده‌ام که با استادی قطع همکاری شود.»
ادعایی که مقایسه آماری تعداد استادان اخراج‌شده در چندماه اخیر با یک دهه گذشته، کذب بودن آن را اثبات می‌کند.
در همین حال و پس از اخراج سمیه سیما، استاد دانشکده عمران و محیط‌زیست دانشگاه تربیت مدرس، چهار تن از استادان این دانشگاه با انتشار نامه‌ای از همکار خود حمایت کردند. مهدی شفیعی‌فر، سعید مرید، علی باقری و فرزین نصیری صالح در نامه خود خطاب به سمیه سیما، با تجلیل از فعالیت‌های دانشگاهی و پژوهشی این استاد اخراج‌شده از دانشگاه تربیت مدرس، نوشتند: «بسیار مایه تاسف است که فرزندان ایران‌زمین به راحتی از وجود سرمایه‌هایی علمی و خدمات آموزشی و پژوهشی شخصیت‌هایی چون شما محروم می‌شوند.»
این چهار استاد در نامه خود موج اخراج استادان دانشگاه‌ها را «اتفاقات ناخوشایند و مایه خسران برای جامعه علمی کشور» خواندند.
در همین حال و در روزی که دانشگاه تهران با انتشار اطلاعیه‌ای موج اخراج استادان را «خبر جعلی» خواند و عنوان کرد که رسانه‌ها «عدم ارائه واحد درسی به یک مدرس مدعو و حق‌التدریس» را به‌عنوان «اخراج استاد دانشگاه تهران نشر می‌کنند»، جمعی از دانشجویان دانشگاه تهران خطاب به مدیران این دانشگاه در بیانیه‌ای نوشتند: «می‌دانیم که تعلیق آذین موحد بدون حکم، در حقیقت اخراج اوست. منع محسن برهانی از تدریس و پروندهسازی برای او یعنی اخراج از دانشگاه. قطع همکاری با مهام میقانی هم در حکم اخراج است. همچنین اقدام برای بازنشستگی اجباری استادان باسابقه فنی در حقیقت تلاش برای اخراج آن‌ها از دانشگاه است. اختصاص ندادن واحد درسی به وحید عیدگاه، جواد بشری، حسین مصباحیان و سایر استادان دانشکده ادبیات نیز همان اخراج است.»
مصطفی معین، وزیر پیشین علوم در دولت محمد خاتمی، با اشاره به سیاست‌های امنیتی تحمیلی به دانشگاه‌ها و هشدار درباره مهاجرت دانشگاهیان، ضمن انتقاد به اخراج استادان، به سایت جماران گفته است که به‌جای توسعه علمی، شاهد «فروپاشی علمی کشور هستیم». او افزود: «با ادامه بحران‌ها، سیستم هم ریزش بیشتری پیدا می‌کند.»
این پزشک گفت: «کشورهای دیگر نخبگان ایرانی را حاضر و آماده از ما دریافت می‌کنند و مثلا فقط در سال ۱۴۰۰، ۱۶۰ متخصص قلب کشور را ترک کرده‌اند. جراحان برجسته در رشته مغز و اعصاب و غیره نیز مهاجرت کرده‌اند. برای تربیت یک جراح مغز و اعصاب حاذق حدود ۱۰ میلیون دلار باید هزینه شود. حفظ سرمایه‌های علمی در گرو منزلت اجتماعی است. مهاجرت‌ها به سطح دانشجویان و دانش‌آموزان رسیده است.»
در تازه‌ترین مورد از اخراج گسترده استادان دانشگاه‌ها، مهام میقانی، استاد هنرهای نمایشی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، اعلام کرده است که بدون «هیچ ابلاغی و تنها به صورت تلفنی» از این دانشگاه اخراج شده است. مهام میقانی نیز همچون اکثر استادان اخراج یا تعلیق‌شده، ازجمله استادانی بود که به بازداشت دانشجویان در جریان خیزش سراسری سال گذشته اعتراض کرده و کلاس‌های درس خود را در حمایت از این دانشجویان متوقف کرده بود.
هم‌زمان، امیر دبیری مهر، از استادان مرکز آموزش سازمان صداوسیما، روز پنج‍شبه ۱۶ شهریور، از قطع همکاری این مرکز با خود و قطع برنامه رادیویی‌اش خبر داد و دلیل منع تدریس خود را «انتقاد از سیاست‌های دولت» عنوان کرد.
