همه ساله میلیون‌ها تن از مسلمانان در سراسر جهان سالگرد شهادت امام سوم شیعیان را گرامی می‌دارند. این مهم‌ترین و تاثیرگذارترین مناسبت مذهبی برای شیعیان است که همواره با برپایی برنامه‌های متعدد و مختلف برگزار می‌شود. در این مناسبت، مبلغان عاشورا ماجرای زندگی پرفرازونشیب «امام حسین» و خانواده‌اش را بازگو می‌کنند اما در این میان، برخی مبلغان با پرداختن به موضوع‌های مختلف و بهره‌گیری از این مناسبت مذهبی پرشور، مسائلی را مطرح می‌کنند که در آن‌ها واقعیت با افسانه آمیخته شده است. از این‌رو شکی نیست که برای بیان این واقعه تاریخی بزرگ، باید اقدام‌هایی جدی با هدف بررسی، حقیقت‌یابی و سازماندهی بیشتر تبلیغات دینی انجام شود.

هم‌زمان با فرا رسیدن عاشورای ۱۴۴۱ (۱۳۹۸)، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله سیستانی، مرجع شیعیان، با انتشار مجموعه‌ای از رهنمودها به مبلغان عاشورای حسینی تاکید کرد: «بدون داشتن علم و دانش کافی از پرداختن به مسائل دینی خودداری کنید، زیرا این کار از نظر دینی حرام است؛ فارغ از اینکه بحث بر سر چه موضوعی باشد.»

در این پیام آمده بود: «یک مبلغ دینی باید افزون بر برخورداری از ویژگی‌های لازم برای یک مبلغ، از تعالیم اسلام آگاهی فراگیری داشته باشد و درباره مسائل و رویدادهای تاریخی که به آن‌ها می‌پردازد، اطلاع کامل و همه‌جانبه کسب کرده باشد و منابع معتبر و دقیق آن‌ها را بداند.»

تاکید سیستانی مبنی بر اینکه مبلغ دینی لزوما باید شخصی دانا و واجد شرایط تبلیغ باشد، نه اینکه تنها یک سخنور باشد که از مسائل دینی آگاهی سطحی دارد، به این دلیل است که سیستانی نگران است از منبر تبلیغ، به جای ترویج مفاهیم والا و باارزش دینی و اجتماعی، برای رسیدن به اهداف سیاسی و حزبی، گفتمان‌های فرقه‌ای که باعث تحقیر دیگران می‌شود و ذکر روایت‌های افسانه‌ای و نادرست، سوءاستفاده شود.

آیت‌الله سیستانی در همین پیام تاکید می‌کند: «باید از هر آنچه به ایجاد تفرقه بین مسلمانان منجر می‌شود و آن‌ها را به سمت کینه‌ورزی و بی‌اعتمادی سوق می‌دهد، اجتناب شود.»

پرسشی که در این میان مطرح می‌شود این است که در حال حاضر، سخنان مبلغان منبر حسینی تا چه میزانی با این رهنمودها همخوانی دارد؟ و چند درصد از مبلغان به فتوای مراجع پایبندند؟ آیا این مبلغان واقعا مایل‌اند عاشورا فرصتی برای آگاهی، روشن‌بینی و اصلاح باشد، یا اینکه با اجرای مراسم و هنجارهایی جدید که ربطی به دین ندارند، از این مناسبت مذهبی بهره‌برداری مادی کنند و احساسات مردم را برانگیزند؟

آیت‌الله سیستانی در پیامش این نکته مهم را هم فراموش نکرده و به‌صراحت بیان کرده است: «از بدعت و نوآوری دینی و افزودن چیزی در دین که بخشی از آن نیست و هیچ دلیل معتبری برای صحت آن وجود ندارد، اجتناب کنید؛ زیرا بدعت در دین یکی از زیانبارترین جنبه‌های ضلالت است و در دین تفرقه و چندپارچگی به وجود می‌آورد و مردم را به گروه‌ها و فرقه‌های مختلف و متخاصم تقسیم می‌کند.»

به‌رغم جدی بودن هشدار آیت‌الله سیستانی درباره بدعت در دین، بسیاری از مبلغان خلاف این هشدار عمل می‌کنند و به ترویج بدعت‌هایی که به سیره پیامبر اسلام و اهل‌ بیت او هیچ ربطی ندارند، ادامه می‌دهند؛ برخی از این بدعت‌ها چنان با خرافات و افسانه‌ درهم آمیخته شده‌‌اند که در همه ابعاد با عقل و اندیشه در تضادند و از واقعه عاشورا برخلاف پیام‌های ارزشمند آن، تصویری افسانه‌ای و خون‌آلود به مردم ارائه می‌دهند که از هیچ منظری فراخور واقعه کربلا نیست.

از این‌رو لازم است برای زدودن خرافه‌اندیشی و باورهای نادرست از گفتمان عاشورا به‌طور جدی اقدام شود تا تنها علمای واقعی و فرهیخته که از مفاهیم دینی و معارف اسلامی آگاهی درستی دارند، بر منبر تبلیغ بنشینند، نه اینکه برخی افراد خوش‌صدا که تنها به گریه انداختن شنوندگان و درآوردن اشک‌ آن‌ها مهارت دارند، بر منبر عزای حسین بنشینند و مردم را به سمت بدعت و دوری از مفاهیم اصیل دینی سوق دهند.

برای گرامیداشت واقعه عاشورا باید از محدوده خاطره‌ای دردناکی که برای نوه پیامبر اسلام اتفاق افتاد پا را فراتر نهاد و به آن به عنوان یک واقعه تاریخی الهام‌بخش نگریست که مروج ارزش‌های عدالت، فداکاری، رستگاری، حمایت انسانی و حرف حق زدن در برابر بی‌عدالتی است؛ به‌ویژه اینکه این ارزش‌های والای انسانی برای همه انسان‌ها حائز اهمیت‌اند و همه خود را در آن‌ها سهیم می‌دانند.

شکی نیست که تمرکز بر فضایل اخلاقی و ارزش‌های انسانی عاشورا را از تنگنای داستان‌سرایی‌های عجیب وغریب برخی مبلغان خارج می‌کند و این واقعه دردناک تاریخی را از آلودگی‌هایی که پیرامون آن را احاطه کرده است و تنها چهره خونینی از آن به تصویر می‌کشد، رهایی می‌بخشد.