اظهارات اردوغان در مورد ترک تباران لیبی، توجیهی برای دخالت در لیبی است

سیاست های ترکیه در آفریقا با ناکامی رو به رو خواهد شد

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه. عکس از: ‏AFP‏ (اندیپندنت عربی)

اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در مورد شهروندان ترک تبار لیبی، خشم شمار زیادی از رهبران سیاسی لیبی را بر انگیخته و واکنش های شدیدی را در پی داشته است. چند روز پیش رئیس جمهور ترکیه ادعا کرد که حدود یک میلیون نفر از جمعیت لیبی را ترک تبارها تشکیل می دهند، اما بسیاری از ناظران سیاسی، این ادعاها را تلاشی از سوی دولت ترکیه برای توجیه دخالت آن کشور در امور داخلی لیبی و حمایت از دولت وفاق ملی در طرابلس می دانند.

تردیدی نیست که بخش کوچکی از مردم لیبی اصالتا ترک تبار هستند اما این میزان با آن چه رئیس جمهور ترکیه گفته است قابل مقایسه نیست و اظهارات اردوغان نمی تواند حقیقت اوضاع را بازگو کند، در واقع، رئیس جمهور ترکیه قصد دارد با این گزاف گویی، مسیر مداخلات خود را در امور داخلی لیبی هموار کند.

البته آمار درستی از ترکیب نژادها و قومیت های ساکن لیبی در دست نیست، زیرا در آخرین سر شماری که در سال 2006، انجام شد، هیچ اشاره ای به گروه های نژادی مختلفی که در لیبی زندگی می کنند، نشده است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

تنها آماری که شهروندان لیبی را طبق معیارهای قومی و نژادی مورد مطالعه قرار داده است، در سال 1936 و از سوی مقامات ایتالیایی که در آن زمان لیبی را در اشغال داشتند، صورت گرفته است. طبق این آمار، شمار شهروندان ترک تبار لیبی در حدود 35 هزار نفر برآورد شده است که 30 هزار نفر از آنان در سواحل غربی لیبی و بقیه در شهرهای شرقی به ویژه در بنغازی و درنه زندگی می کردند.

با در نظر داشت آمار سال 1936 و در یک محاسبه ساده می توان به این نتیجه رسید که در حال حاضر شمار شهروندان ترک تبار لیبی چیزی حدود چند صد هزار نفر هستند که در شهرهای مصراته و طرابلس زندگی می کنند.

با توجه به اینکه جمعیت لیبی در آن زمان تقریباً حدود 750 هزار نفر بوده است، بنابر این، 35 هزار نفری که به آن اشاره شده است می تواند حدود 8 درصد از کل جمعیت لیبی را تشکیل دهد و نه یک ششم از جمعیت لیبی که در حال حاضر به شش میلیون نفر می رسد. در نتیجه می توان گفت که شمار شهروندان ترک تبار لیبی بسیار کم تر از آن است که رئیس جمهور ترکیه در سخنانش به آن اشاره کرده است.

البته آغاز ورود ترک ها به لیبی به سال 1551 بر می گردد هنگامی که نیروهای ارتش امپراتوری عثمانی وارد لیبی شدند و سربازان ترک با زنان لیبی ازدواج کردند. فرزندان آن ها نخست به نام "کول اوغلی" معروف شدند اما سپس این نام با گذر زمان تبدیل به "کراغله" شد و در حال حاضر قبیله کراغله یکی از مشهور ترین قبایل لیبی است که اصالت افراد این قبیله به سربازان ترک بر می گردد.

در همین راستا، مراد الریان، روزنامه نگار لیبی در صحبتی که با اندیپندنت عربی داشت، گفت: ادعای اردوغان تلاشی برای تفرقه اندازی میان ملت لیبی است و رئیس جمهور ترکیه سعی دارد با این فتنه انگیزی، وحدت ملی را آسیب پذیر کند و بافت اجتماعی لیبی را برهم زند. زیرا امروز مردم لیبی خود را متعلق به فرهنگ و نژادی دیگری نمی دانند و همه به عنوان یک ملت واحد و منسجم با هم زندگی می کنند حتی افرادی که اصالت آن ها به نژاد ترک بر می گردد امروز به هیچ صورتی خود را ترک نمی دانند بلکه بر ملیت لیبی خود افتخار می کنند. بنابر این، تلاش اردوغان هرگز نمی تواند زمینه ای لشکرکشی ترکیه به قلمرو لیبی را فراهم کند.

همان گونه که در بالا اشاره شد، اغلب شهروندان ترک تبار لیبی در شهر مصراته و در شرق طرابلس زندگی می کنند و خصومت میان مردم این شهر و نیروهای وابسته به ارتش ملی لیبی پیوسته در افزایش است، روی همین منظور برخی از ناظران، این دشمنی را ناشی از ناسازگاری های نژادی می دانند. اما احمد البرعصی، استاد دانشگاه البیضا این اندیشه را کامل بی اساس می خواند و معتقد است که درگیری میان مردم شرق لیبی و نیروهای ارتش ملی لیبی هیچ پیوند نژادی و قومی نداشته بلکه ویژگی های اجتماعی و تحولات سیاسی عامل اصلی اختلاف میان دو جانب است.

البته فائز السراج، نخست وزیر دولت وفاق ملی لیبی و فتحی باشا آغا، وزیر کنونی کشور از ترک تباران لیبی هستند و هر دو متعلق به خانواده های هستند که در گذشته از ترکیه به لیبی هجرت کرده بودند.

از سوی دیگر، ناظران عقیده دارند که اظهارات اخیر اردوغان در پیوند به ترک تباران لیبی و عملکردهای اخیر ترکیه، به جای این که به سود ترکیه تمام شود، منجر به ایجاد اختلاف بیشتر میان دو ملت می شود. مشترکات اقتصادی در چند سال اخیر، دو کشور ترکیه و لیبی را در همسویی قرار داده بود اما تحولات اخیر، می تواند باعث دوری مجدد میان دو کشور شود. شرکت های ترکیه نقش عمده در پروژه های اقتصادی لیبی داشتند و مبادلات تجاری میان دو کشور در سال 2010 به مرز 10 میلیارد دلار رسیده بود.

سرمایه گذاری های ترکیه در لیبی پیش از سال 2011، بالغ بر 100 میلیارد دلار بود و شمار زیادی از شرکت های ترکی در زمینه های مختلف کاری در لیبی فعالیت داشتند، بیش از 25 هزار کارگر ترکی در لیبی کار می کردند و شهرهای لیبی به عنوان عمده ترین بازارهای محصولات ترکیه به شمار می رفت، افزون بر آن، در هر سال بیش از 50 هزار جهانگرد لیبی از ترکیه دیدن می کرد.

اما پس از تحولات سال 2011، ترکیه در صدد تغییر موضع گیری خود در قبال لیبی شد و حمایت خود را از شورای انتقالی لیبی اعلام کرد، تلاش های را که از آن هنگام تا کنون، دولت ترکیه در لیبی انجام داده است، تأثیر منفی در روابط دو کشور گذاشته است.

پس از سال 2014 و هنگامی که اوضاع لیبی به وخامت گرایید، ترکیه به گونه مستقیم در امور لیبی دخالت کرده و به حمایت آشکار خود از جناح های اسلام گرا ادامه داد.

ناظران سیاسی باور دارند که تلاش اردوغان برای جلوگیری از سقوط طرابلس به دست نیروهای ارتش ملی لیبی نه تنها به خاطر حمایت از گروه های اسلام گرا بوده بلکه ترکیه می داند که در صورت شکست دولت وفاق ملی، ترکیه تمام دستاورد ها و منافع سیاسی و اقتصادی خود را در لیبی از دست می دهد.

https://www.independentarabia.com

دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

© IndependentArabia

بیشتر از دیدگاه