یک سال پس از فاجعه ریزش ساختمان متروپل در آبادان و مدت‌ها پس از مقاومت مقام‌های حکومتی در مقابل انتشار فهرست ساختمان‌های پرخطر در تهران، دادستانی کل کشور فهرست ۹۳ ساختمان ناایمن پایتخت را منتشر کرد و مدعی شد شمار آن‌ها کاهش یافته است.

در فهرستی اعلامی دادستانی، اسامی شمار زیادی از مجتمع‌های مسکونی، مراکز خرید و ساختمان‌های مشهور به چشم می‌خورد؛ از جمله بیمارستان‌های رسول اکرم، امام خمینی، لولاگر، طرفه، ابن‌سینا، بوعلی، شهدای یافت‌آباد، فیاض‌بخش و درمانگاه سلیم که همگی جزو ساختمان‌های ناایمن‌ اعلام شده‌اند.

بازارچه سنتی ستارخان، انبار نفت شهران، پاساژ میلاد قائم، ساختمان علاءالدین، کارخانه ارج، بام‌لند، پاساژ مهستان و مجتمع‌های ارم و بوستان نیز ناایمن معرفی شده‌اند.

غلامعباس ترکی، معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستان کل کشور، شامگاه سه‌شنبه ۲ خرداد، از تشکیل پرونده قضایی برای ساختمان‌های ناایمن خبر داد و به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت انتشار اسامی این ساختمان‌ها به‌صورت شفاف و با ذکر موارد ناایمنی، از نظر دادستانی منع قانونی ندارد. او همچنین مدعی شد ساختمان‌های ناایمن از نظر نقص اطفای حریق و مسئولیت آتش‌نشانی از ۱۲۹ فقره به ۹۳ فقره کاهش یافته‌اند و اقدام‌های قضایی برای هریک از آن‌ها در جریان است.

دادستانی در حالی فهرست ساختمان‌های ناایمن را منتشر می‌کند که سال گذشته پس از فروریختن ساختمان متروپل آبادان، محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور انتشار فهرست ساختمان‌های پرخطر را اقدامی نادرست توصیف کرد و گفت که در جامعه «التهاب» ایجاد می‌کند.

اکنون به نظر می‌رسد دادستانی کل کشور بنا دارد با انتشار فهرستی مختصر از ساختمان‌های پرخطر قائله معرفی این ساختمان‌ها را که به مطالبه عمومی تبدیل شده بود، ختم کند. حال‌ آنکه بررسی‌ها نشان می‌دهد شمار ساختمان‌های ناایمن بسیار بیشتر از تعداد اعلامی دادستانی است.

کارشناسان می‌گویند در ماجرای ساختمان‌های ناایمن‌، شهرداری تهران، وزارت راه و شهرسازی و سازمان‌ نظام‌مهندسی مقصران اصلی‌اند. حتی معاون دادستان نیز پیش‌تر به این موضوع اذعان کرده و گفته بود که وزارت شهرسازی به وظیفه خود عمل نمی‌کند و در مدیریت شهری نیز نگاه‌ درآمدزایی بر ایمنی ساختمان‌ها غلبه دارد.

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در بخش‌های مختلف از جمله دولت، قوه قضاییه، شورای شهر و شهرداری آمارهای متفاوتی از شمار ساختمان‌های ناایمن ارائه می‌دهند.

هفته آخر اردیبهشت‌ماه، سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران به مالکان ۹۹ ساختمان پرخطر تهران یک هفته فرصت داد ایمن‌سازی را آغاز کنند. اکنون با گذشت کمتر از ۱۰ روز از این موعد، در فهرست دادستانی شمار ساختمان‌های ناایمن از ۹۹ بنا به ۹۳ بنا کاهش یافته است؛ اما نکته قابل‌توجه این است که در فهرست اعلامی، همان‌طور که معاون دادستان هم اشاره کرد، فقط ساختمان‌هایی ذکر شده‌اند که گواهی آتش‌نشانی ندارند.

پیش‌تر جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی، نیز به این موضوع اشاره کرده و گفته بود شهرداری با کلیدواژه «۱۲۹ ساختمان ناایمن» اذهان‌ را به این تعداد محدود کرده است؛ در حالی‌ که این ساختمان‌ها صرفا از نظر آتش‌نشانی بررسی شده‌اند، در حالی‌ که برای ناایمنی، قدمت و فرسودگی یک ساختمان موارد مهندسی و بسیاری معیارهای دیگر نیز باید مدنظر قرار گیرند.

همان‌طور که سخنگوی سازمان آتش‌نشانی نیز اذعان کرد، در صورت در نظر گرفتن تمامی موارد ایمنی، شمار ساختمان‌های پرخطر در تهران رقمی تکان‌دهنده خواهد بود که برخی آن‌ را بالغ‌ بر ۳۰ هزار مورد براورد کرده‌اند.

کامران عبدولی، معاون سازمان آتش‌نشانی تهران، اسفند گذشته از وجود ۳۳ هزار ساختمان ناایمن در تهران خبر داد و گفت این ساختمان‌ها دستورالعمل‌های ایمنی را دریافت کرده‌اند. او تاکید کرد تعداد ساختمان‌های «بحرانی» شهر تهران بیش از ۱۱ هزار مورد است.

حدود یک ماه قبل از آن نیز علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران، گفته بود ۱۶ هزار ساختمان ناایمن در پایتخت وجود دارد و برخی از آن‌ها نیز همچون متروپل «هر لحظه ممکن است ریزش کنند».

شمار ساختمان‌های در معرض خطر در کل ایران نیز بالغ‌ بر ۱۰ میلیون برآورد شده است. ممانعت مقام‌های حکومتی از انتشار اسامی ساختمان‌های پرخطر در حالی است که شرایط این ساختمان‌ها جان مردم را تهدید می‌کنند و آتش‌سوزی در ساختمان‌ پلاسکو، کلینیک سینا اطهر و متروپل به وقوع فاجعه‌های انسانی منجر شدند.

مسئله نگران‌کننده این است که این ساختمان‌های ناایمن محل تردد، سکونت و اشتغال شمار زیادی از مردم‌اند و احتمال تکرار فاجعه‌های مشابه در آن‌ها بسیار است. این نگرانی‌ها درباره بیمارستان‌های تهران نیز به میزان فزاینده‌‌تری وجود دارد.

پیش‌تر حسین قناعتی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، گفته بود تعداد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی پایتخت که اخطار آتش‌نشانی دارند آن‌قدر زیاد است که اگر همه آن‌ها تعطیل شوند، درمان در تهران مختل خواهد شد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره کارآیی بیمارستان‌های پایتخت در زمان بحران و بلایای طبیعی گفت: «به نظر می‌رسد در این زمینه مشکلات جدی وجود داشته باشد.» سخنان او به این معنا است که در صورت بروز حادثه‌ای مثل زلزله، بیمارستان‌های فرسوده و قدیمی تهران نه‌ تنها قادر نیستند به شهروندان خدماتی ارائه کنند بلکه خود به کانون بحران تبدیل خواهند شد.

سال ۱۳۹۹ پس از آتش‌سوزی کلینیک سینا اطهر در خیابان شریعتی تهران، کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران در گزارشی اعلام کرد: «در بسیاری از مراکز درمانی و بیمارستان‌های تهران نه‌تنها تجهیزات لازم ایمنی از نظر اعلام و اطفای حریق و راه‌پله‌های اضطراری با کارکرد مناسب وجود ندارد، بلکه با توجه به ماهیت کارشان در آن‌ها کپسول‌های اکسیژن، تجهیزات الکترونیکی و پزشکی با دمای اشتعال و ذوب پایین، الکل و مواد قابل‌اشتعال دیگری مانند هلیوم هم وجود دارد؛ موادی که در صورت بروز حادثه‌ای مانند انفجار کلینیک سینا اطهر، می‌توانند فاجعه بزرگ‌تری بار آورند.»

زمستان گذشته نیز امیر ساکی، مدیرکل منابع فیزیکی وزارت بهداشت، اعلام کرد میزان فرسودگی مراکز درمانی در تهران به دلیل قدمت بالای بیمارستان‌ها به ۸۰ درصد می‌رسد. به گفته این مقام وزارت بهداشت، ۹۰ درصد بیمارستان‌ها در تهران و ۷۰ درصد بیمارستان‌ها در کل ایران کاملا فرسوده‌اند و امکان مقاوم‌سازی آن‌ها وجود ندارد، بنابراین باید تخریب و از نو ساخته شوند.

فهرست ساختمان‌های ناایمن تهران که دادستانی کل منتشر کرده به شرح زیر است:

پاساژ میری ۱، مجتمع تجاری اداری خلیج‌فارس، ساختمان پیروزی، بازارچه سنتی ستارخان، ساختمان مسکونی گل‌افشان، مجتمع خلیج‌فارس ۲، ساختمان هرمزان، مجتمع تجاری یادگار، مجتمع تجاری و پارکینگ توحید، برج بهاران، اداره مالیات غرب تهران، مرکز خرید سپهر، شرکت جار، بیمارستان حضرت رسول اکرم، پاساژ ناهید، ساختمان اداری و تجاری بم، ساختمان افرا، پاساژ فجر، مجتمع تجاری و مسکونی ولی‌عصر، برج نگین رضا، انبار نفت شهران، مجتمع تجاری و اداری بوستان، مجتمع فرهنگی، ورزشی و تفریحی ارم، ساختمان جهاد کشاورزی، مجتمع ونک‌پارک، ساختمان ذوب‌آهن، بیمارستان امام خمینی، پاساژ کویتی‌های انقلاب، ساختمان ابتکار، شرکت بستنی پاک، انبار خانه کارگر، بیمارستان لولاگر، پاساژ میلاد قائم، پاساژ مهستان، مرکز تجاری افرا، ساختمان علاءالدین، سرای وحید، سرای حاج ملاعلی، پاساژ حمام قبله پاساژ رضوی، پاساژ و سینما اروپا، پاساژ گراند هتل، سرای سید ولی، سرای اتفاق، پاساژ شناسا، پاساژ زورخانه، پاساژ وحدت، پاساژ بلور، باغچه‌سرای رشتی، پاساژ طلازاده، پاساژ صفوی، پاساژ امین، پاساژ علمی، بیمارستان طرفه، بیمارستان سینا، بیمارستان بوعلی، پاساژ کساء، مجتمع‌ تاکسیرانی، مرکز گل شهید محلاتی، بنکداری خوانساری، انبار چای، ساختمان مسکونی امام رضا، بازار گل امام رضا، شهرک بروجردی، مجتمع مسکونی ابوالفضل، درمانگاه سلیم، پاساژ بهاران، پاکسان، پاساژ یکتا موسوی، زیره کفش نصیری‌زاده، بیمارستان شهدای یافت‌آباد، بیمارستان فیاض‌بخش، شرکت تکنو صنایع، خوابگاه دانشگاه شریعتی ۷۵، خوابگاه دانشگاه شاهد، پاساژ زنجانی، مجتمع ۲۲ بهمن، تالار طوبی، مجتمع مسکونی بهار، مجتمع مسکونی ارکیده، مجتمع ارم، مجتمع مسکونی گلستان، مجتمع مسکونی تجاری امین، مجتمع مسکونی ولی‌عصر، مجتمع مسکونی رازی، مجتمع مسکونی خاتم‌الانبیا، کارخانه ارج، هلدینگ خودکفایی آزادگان، شرکت صنایع نساجی هلال ایران، سازمان اموال تملیکی، مجموعه انبارهای شهید حدادی، مجتمع تجاری بام‌لند و مجتمع اداری تجاری طوبی.