بازداشت عمران‌ خان و عمیق‌تر شدن بحران سیاسی در پاکستان

افزون بر بحران مالی در پاکستان، فعالیت‌های تروریستی نیز در این کشور در ماه‌های اخیر افزایش چشم‌گیری داشته است

هواداران عمران‌خان در شهر لاهور دست به اعتراض زدند- ARIF ALI/AFP

نیروهای شبه‌نظامی در پاکستان روز سه‌شنبه، نهم آوریل (۱۹ اردیبهشت)، عمران‌ خان، رهبر حزب تحریک انصاف و نخست‌وزیر پیشین آن کشور، را در دادگاه عالی بازداشت کردند. درپی این بازداشت، حزب تحریک انصاف از هوادارانش خواسته است که اعتراضاتشان را آغاز کنند و این باعث عمیق‌تر شدن بحران سیاسی در این کشور مجهز به سلاح هسته‌ای خواهد شد.  

فواد چودری، یکی از مقام‌های ارشد حزب تحریک انصاف پاکستان، دستگیری عمران‌ خان را نوعی «آدم‌ربایی» دانست و خواستار آزادی او شد.  

گفته می‌شود که بین حامیان عمران‌ خان و پلیس در بیرون دادگاه درگیری رخ داده است. فواد چودری ادعا کرد که برخی از وکلا و حامیان عمران خان در این درگیری زخمی شده‌اند.  

حزب تحریک انصاف پس از بازداشت عمران‌ خان، شکایت‌نامه‌ای را در دادگاه به ثبت رساند و در رابطه با بازداشت عمران خان، خواستار توضیح شد.  

رعنا ثناالله، وزیر کشور پاکستان، به خبرنگاران گفته است که عمران‌ خان به‌دلیل حاضر نشدن در نشست‌های مرکز ملی پاسخگویی بازداشت شده است.  

رسانه‌های پاکستانی گزارش دادند که مرکز ملی پاسخگویی پاکستان هفته گذشته حکم بازداشت عمران‌ خان را در رابطه با یک پرونده اختلاس صادر کرده بود.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

رویترز گزارش داد که مرکز ملی پاسخگویی پاکستان حکم بازداشت عمران‌ خان را اول ماه مه صادر کرده بود. این نهاد عمران‌ خان را به دست‌داشتن در فساد متهم کرده است. این درحالی است که عمران‌ خان پس از برکناری از نخست‌وزیری، در بیش از یک‌صد پرونده فساد متهم شده است. او چهار سال از دوره پنج‌ساله نخست‌وزیری خود را سپری کرده بود.   

گفته می‌شود که عمران‌ خان برای انجام روند بازجویی به شهر راولپندی در نزدیکی اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان، منتقل شده است.  

این درحالی است که بامداد روز سه‌شنبه، عمران‌ خان برای حضور در دادگاه، از شهر لاهور به اسلام‌آباد رفته بود، تا به اتهاماتش در پرونده‌های اختلاس پاسخ دهد. نخست‌وزیر پیشین پاکستان چندین مرتبه خواستار برگزاری جلسه دادگاه به‌شکل مجازی شده بود و دلیل این درخواست را هم ترس از مورد سوء‌قصد قرار گرفتن عنوان کرده بود. 

عمران‌ خان قبل از رفتن به اسلام‌آباد یک پیام ویدیویی ضبط و آن را در فضای مجازی منتشر کرده بود. او در این ویدیو گفته بود که از نظر ذهنی برای بازداشت آماده است. به نظر می‌رسد که عمران‌ خان از بازداشتش در اسلام‌آباد مطلع بوده است. 

ویدیویی که از زمان دستگیری عمران‌ خان منتشر شده است، نشان می‌دهد که ده‌ها نیروی شبه‌نظامی با تجهیزات ضدشورش، آقای خان را به داخل یک خودرو زرهی منتقل می‌کنند.  

درپی بازداشت خان، صدها تن از حامیان او در لاهور به خیابان‌ها آمده‌اند و پلیس در حالت آماده‌باش قرار گرفته است. معترضان در شهر بندری کراچی هم یک جاده اصلی را مسدود کردند و گزارش شده است که در ایالت خیبرپختونخوا نیز هواداران شعارهایی در حمایت از عمران‌خان سر داده‌اند.  

حزب تحریک انصاف پاکستان در توییتی نوشت: «مردم پاکستان، نوبت شما فرارسیده است. عمران‌ خان همیشه از شما حمایت کرده است و اینک زمان آن فرار رسیده که از او دفاع کنید.» 

عمران‌ خان ۷۰ سال دارد و یکی از چهره‌های مشهور کریکت پاکستان بود که به سیاست روی آورد. او در آوریل ۲۰۲۲ از مجلس پاکستان رای عدم‌اعتماد گرفت و از جایگاهش برکنار شد، اما ادعا کرد که برکناری‌اش از نخست‌وزیری غیرقانونی، و ناشی از توطئه شهباز شریف و ایالات متحده آمریکا است. شریف و ایالات متحده این اتهام را رد کرده‌اند. 

ماه نوامبر سال گذشته، در جریان یک گردهمایی سیاسی، مردی ناشناس به‌سمت عمران‌ خان تیراندازی کرد که منجر به زخمی‌شدن او شد. پس از این رویداد، عمران‌ خان بیشتر وقت خود را در لاهور - دومین شهر بزرگ پاکستان - که زادگاهش است، به سر می‌برد. 

در ماه‌های اخیر تنش میان ارتش، پلیس و دادگاه‌ عالی پاکستان با عمران‌ خان افزایش یافته است.  

عمران‌ خان به فروختن هدایای دولتی دریافتی در دوران نخست‌وزیری و پنهان کردن دارایی خود متهم شده و برای پاسخ‌گویی در ماه مارس به دادگاه فراخوانده شده بود، اما به‌دلیل ترس از بازداشت و مورد سوء‌قصد قرار گرفتن، در دادگاه حاضر نشد. زمانی که پلیس برای دستگیری عمران‌ خان در لاهور تلاش می‌کرد، درگیری‌هایی میان نیروهای پلیس و هواداران او رخ داد که در آن، شماری از نیروهای پلیس زخمی شدند. 

پس از این رویداد، پلیس پاکستان عمران‌ خان و ۱۷ تن از دستیاران و شمار زیادی از هوادارنش را به اقدام تروریستی متهم کرد. پلیس با استناد به حکم دادگاه قصد داشت نخست‌وزیر پیشین را بازداشت کند، اما هواداران او مانع این کار شدند. پلیس ضدشورش پاکستان با به‌کارگیری باتوم و گاز اشک‌آور کوشید تجمع‌کنندگان را متفرق کند، اما هواداران عمران خان بمب‌های دستی آتش‌زا و سنگ به‌سمت نیروهای پلیس پرتاب کردند. 

ارتش قدرتمندترین نهاد در طول تاریخ ۷۵ ساله پاکستان بوده است و تاکنون سه کودتا در این کشور انجام داده است، اما حالا ادعا می‌کند که در امور دولتی دخالتی ندارد. این درحالی است که تاکنون هیچ نخست‌وزیری در پاکستان نتوانسته است دوره کامل خود را سپری کند.  

عمران‌ خان روابط نزدیکی با ارتش برقرار کرده بود و به همین واسطه توانست در انتخابات سال ۲۰۱۸ به پیروزی دست پیدا کند، اما رفته‌رفته با ژنرال‌های ارتش مشکل پیدا کرد و یکی از دلایل برکناری او از نخست‌وزیری هم همین موضوع است.  

حزب تحریک انصاف عمران‌ خان از قدرت بسیج گسترده‌ای برخودار است و گمان می‌رود که ادامه پیدا کردن بازداشت عمران خان به افزایش بحران اقتصادی و امنیتی در این کشور خواهد انجامید. 

محبوبیت عمران‌ خان در پاکستان افزایش پیدا کرده و این موضوع پس انتقادش از عملکرد نخست‌وزیر فعلی، شهباز شریف، و ارتش پاکستان رخ داده است.  

در ماه‌های اخیر هزاران تن از هواداران عمران‌ خان در راهپیمایی‌ها و اعتراض‌هایی شرکت کردند. عمران خان و هوادارانش خواستار برگزاری انتخابات مجدد شده‌اند. هوادارن حزب تحریک انصاف، ساختار قدرتمند ارتش پاکستان را به سازماندهی برای برکناری عمران‌ خان متهم کرده‌اند. 

دستگیری عمران‌خان در زمانی صورت گرفته است که پاکستان درحال سپری‌کردن یکی از بدترین بحران‌های اقتصادی در دهه‌های اخیر است. صندوق بین‌المللی پول ارسال بسته کمکی به این کشور را به تعویق انداخته است. ارزش روپیه پاکستانی درمقابل ارزهای خارجی، به‌ویژه دلار، کاهش یافته و قیمت مواد خوراکی هم افزایش پیدا کرده است. شهروندان پاکستان نیز با بیکاری و دستمزدهای پائین دست‌وپنجه نرم می‌کنند.  

افزون بر بحران مالی در پاکستان، فعالیت‌های تروریستی نیز در این کشور در ماه‌های اخیر افزایش چشم‌گیری داشته است. تحریک طالبان پاکستانی (تی‌تی‌پی) به حملات خود ادامه می‌دهد و قدرت پلیس، ارتش و سازمان استخبارات (سازمان اطلاعات نظامی) این کشور را به چالش کشیده است. بحران اقتصادی باعث شده است که اسلام‌آباد بودجه کافی برای مقابله با تهدید تروریسم در اختیار نداشته باشد.  

این نگرانی وجود دارد که با مشغول‌شدن حکومت پاکستان و ژنرال‌های ارتش به مقابله با هواداران عمران‌ خان، گروه‌های تروریستی حملاتشان را افزایش دهند. 

بیشتر از جهان