تصمیم وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب مبنی بر پذیرش بازگشت حکومت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، به این اتحادیه عربی، با واکنش‌های گسترده‌ای در سطح منطقه و جهان روبرو شد. 

وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب پس از جلسه‌ای محرمانه که روز یکشنبه، ۷ مه (۱۷ اردیبهشت)، در قاهره برگزار شد، رای به بازگشت سوریه دادند. برخی از کشورهای عربی در ماه‌های اخیر روابط خود را با دمشق ترمیم، و سفارتخانه‌های خود در پایتخت سوریه را بازگشایی کرده‌اند، اما برخی دیگر، از جمله قطر، همچنان با این روند مخالفت نشان می‌دهند.

پیش از این، کویت و مراکش نیز جزو کشورهایی قرار داشتند با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مخالفت می‌کردند. اما یک دیپلمات منطقه به روزنامه فایننشال‌تایمز گفت کویت و برخی از دیگر کشورهای مخالف، همچون مصر و اردن، در نهایت با بازگشت سوریه موافقت کردند. به گفته او، عربستان سعودی و امارات متحده عربی موفق شدند این کشورها را راضی کنند. آن جاکوبز، تحلیلگر «گروه بحران»، با اشاره به این خبر در توییتر نوشت: «روشن است که عربستان سعودی توانسته به‌رغم مخالفت سایر بازیگران منطقه همچون کویت و قطر، این مسئله را پیش ببرد.»

قطر در جلسه اضطراری وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب در قاهره، که علاوه بر رسیدگی به موضوع بازگشت سوریه به اتحادیه عرب به موضوع بحران سودان نیز می‌پرداخت، شرکت داشت، اما همچنان روشن نیست چه موضعی در ارتباط با عادی‌سازی روابط دیپلماتیک با سوریه اتخاذ کرده است. با این‌حال رسانه‌های این کشور گزارش دادند سالم بن مبارک، نماینده دائم قطر در اتحادیه عرب، از طرف دوحه شرکت کرده است که به نظر می‌رسد به معنای غیاب وزیر خارجه قطر در این نشست است. رسانه‌های نزدیک به دولت قطر نیز پوشش مثبتی از بازگشت اسد نداشتند. 

اما برخی تحلیلگران در کویت بازگشت سوریه به اتحادیه عرب را مثبت ارزیابی کردند. به‌عنوان مثال فرخی السید رجب، ستون‌نویس روزنامه «القبس»، با انتشار ویدئویی از سخنان خود، بازگشت دمشق را به اتحادیه عرب به مردم سوریه تبریک گفت و از نقش عربستان سعودی، امارات و عمان در این روند تشکر کرد. 

چنانکه پیش‌بینی می‌شد، واکنش مخالفان حکومت اسد به این خبر منفی بود. مایکل دوران، تحلیلگر موسسه هادسون در آمریکا، دولت بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، را مقصر دانست و در حساب توییتری خود نوشت: «تیم بایدن چنان علاقه خود ویرانگری به تیم تهران دارد که بی‌سروصدا ادغام مجدد سوریه را در جامعه بین‌المللی تشویق کرده است.» دولت بایدن و متحدان غربی آمریکا مخالفت خود را با بازگشت اسد به اتحادیه عرب و برقراری مجدد روابط دیپلماتیک با این کشور، اعلام کرده بودند. اما مایکل دوران گفت واشنگتن عامدانه اجازه داده است که سایر کشورها کار بهبود روابط با سوریه را انجام دهند «تا از اتهام پذیرش دوباره اسد که دستانش به خون آغشته است، رهایی یابد». 

آرون دیوید میلر، دیپلمات سابق آمریکایی و کارشناس موسسه کارنگی، نیز نوشت: «آخرین ردپای بهار عرب زیر سونامی بدبینی، سیاست عملگرا و سرکوب دفن شد. سوریه به جمع سایر اقتدارگرایان اتحادیه عرب بازگشت.»

از سوی دیگر، نجاح محمد علی،‌ چهره رسانه‌ای عراقی طرفدار جمهوری اسلامی ایران، با انتشار فیلمی در صفحه یوتیوب خود مدعی شد: «اتحادیه عرب امروز رسما اعلام کرد که ایران در سوریه پیروز شد.» 

امیر طاهری،‌ روزنامه‌نگار برجسته و سردبیر سابق روزنامه «کیهان»، با اشاره به استقبال رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران از بازگشت اسد نوشت: «آیا هیچ آدم عاقلی بازگشت جسد تجزیه‌شده به سردخانه را جشن می‌گیرد؟»

اما برخی از کارشناسان امور منطقه خاورمیانه نیز واکنش مثبتی به بازگشت اسد نشان دادند. حسن سجوانی، تحلیلگر اماراتی، با انتشار عکسی از سفر دو ماه پیش اسد به ابوظبی و دیدارش با محمد بن زاید، رئیس امارات، در توییتر نوشت: «مبارک باشد، سوریه». 

با این حال، برخی از تحلیلگران، بازگشت سوریه را به اتحادیه عرب، بیشتر به ضرر جمهوری اسلامی ایران می‌دانند تا به نفع این نظام عقیدتی - سیاسی. نمونه‌وار، حسن آقایی با انتشار مطلبی در توییتر نوشت: «بر خلاف پروپاگاندای ج.ا. و مزدورانش، ضرر پیوستن دوباره سوریه به اتحادیه عرب برای جمهوری اسلامی ایران از نفع آن بیشتر است. با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، اسد مجبور خواهد بود به تدریج از میزان اتکای راهبردی خود به ج.ا. بکاهد و روابطش با ایران را تعدیل کند.»

آقایی سفر اخیر ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران، به دمشق را ناشی از نگرانی از بازگشت اسد به اتحادیه عرب دانست و نوشت: «جمهوری اسلامی ایران اما دست از سر سوریه و مردم ستمدیده این کشور برنخواهد داشت؛ ثبات و آرامش در سوریه و دیگر کشورهای منطقه برای حکام تهران یک کابوس است. ج.ا. بر اساس دکترین جنگ در منطقه خاکستری، نیاز دارد تا کشورهایی در منطقه مانند عراق، سوریه، لبنان و یمن نه درگیر جنگ تمام‌عیار باشند نه صلح، بلکه همیشه درگیر یک وضعیت پرآشوب و ابهام درباره سرنوشتشان باشند.»