سودان؛ نقض آتش‌بس، تداوم بحران انسانی و هشدار دولت آمریکا

به‌گفته مدیر اطلاعات ملی آمریکا، درگیری‌های مسلحانه سودان در کوتاه‌مدت متوقف نخواهد شد چون طرف‌های متخاصم گمان می‌کنند امکان پیروز نظامی دارند و به مذاکره تن نمی‌دهند

ورود پناهدگان سودانی به کشور چاد- Gueipeur Denis SASSOU / AFP

درگیری‌های مسلحانه بین ارتش سودان و نیروهای موسوم به «پشتیبانی سریع» در این کشور همچنان ادامه دارد و هر روز بر تعداد غیرنظامیانی که در جریان این درگیری‌ها جانشان را از دست می‌دهند، مجروح می‌شوند یا از محل سکونت خود می‌گریزند، افزوده می‌شود.

روزنامه واشینگتن‌پست با انتشار گزارشی در روز پنجشنبه، ۴ مه ۲۰۲۳، نوشت از زمان شروع درگیری‌های مسلحانه در سودان، که از نیمه ماه گذشته میلادی آغاز شد، دست‌کم ۵۵۰ غیرنظامی جان خود را از دست داده‌اند، بیش از ۴ هزار و ۹۰۰ تن مجروح شده‌اند و ۳۳۴ هزار نفر از شهروندهای سودان محل زندگی خود را ترک کرده‌اند و اکنون در داخل مرزهای این کشور آواره‌اند.

اما ابعاد بحران انسانی فعلی در سودان تنها به داخل مرزهای این کشور محدود نمی‌شود و، به‌گزارش سازمان ملل متحد، در حال حاضر ده‌ها هزار تن از شهروندهای سودان کشورشان را ترک کرده‌اند و به مصر، چاد، سودان جنوبی، جمهوری آفریقای مرکزی و اتیوپی پناه آورده‌اند.

سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) در تازه‌ترین گزارشِ خود در مورد وضعیت پناهجوهای سودانی، که روز پنجشنبه منتشر شد، نوشت طی قریب به ۲۰ روزی که از آغاز درگیری‌های مسلحانه در سودان می‌گذرد، بیش از ۱۲ هزار تن از مردم ساکن سودان خود را به شهر مرزی متما (Metemma)، واقع در شمال‌غربی اتیوپی که در مجاورت سودان قرار دارد، رسانده‌اند؛ گروهی از آوارگان که به‌گزارش این سازمان بین‌المللی مدافع حقوق بشر بسیاری از آنها خود را از راه‌های دور به این شهرِ مرزی رسانده‌اند.

از سوی دیگر خبرگزاری آناتولی ترکیه نیز گزارش داد در حال حاضر نیروهای سیاسی سودان در تلاش‌اند تا با رهبران ارتش و نیروهای «پشتیبانی سریع» تماس برقرار کرده و آنها را قانع کنند درگیری‌های مسلحانه را پایان دهند. این گروه از نیروهای سیاسی می‌گویند هدف‌شان توقف فوری جنگ و یافتن راه‌حلی سیاسی است که بتوان مشکلات سودان را از طریق آن حل‌وفصل کرد.

ائتلاف نیروهای سیاسی مخالف درگیری‌های مسلحانه در سودان، که دو گروه «نیروهای آزادی» و «تغییر برای سودان» بنام‌ترین آنها محسوب می‌شوند، با انتشار بیانیه‌ای در روز پنجشنبه، ضمن محکوم کردن هرگونه درگیری مسلحانه در کشور، از ارتش سودان و نیروهای «پشتیبانی سریع» خواستند مسیرهایی امن به‌وجود آورند تا همه سازمان‌های مدافع حقوق بشر قادر باشند به «اثرات فاجعه‌بار جنگ رسیدگی کنند.»

پیش‌تر دولت سودان جنوبی اعلام کرد رهبران ارتش سودان و نیروهای «پشتیبانی سریع» یک آتش‌بس ۷ روزه را پذیرفته‌اند؛ آتش‌بسی که بر پایه اعلان دولت سودان جنوبی باید از روز پنجشنبه به اجرا گذاشته می‌شد.

با این‌حال روزنامه واشینگتن‌پست از قول شاهدان عینی نوشت خارطوم، پایتخت سودان، روز پنجشنبه نیز شاهد درگیری‌هایی سنگین بود که مسدود شدن راه‌های ارتباطی این شهر و به تبع آن اختلال در فرایند امدادرسانی به غیرنظامیان را در پی داشت. این روزنامه آمریکایی در ادامه گزارش مذکور تاکید کرد این درگیری‌ها به معنای نقض مکرر آتش‌بس و در نهایت بی‌اعتبار شدن آن است.

درگیری‌های روز پنجشنبه در سودان پس از آن به‌وقوع پیوست که سازمان ملل متحد در روز چهارشنبه هشدار داد ادامه رویارویی مسلحانه ارتش و نیروهای «واکنش سریع»، سودان را با یک «فاجعه انسانی» روبرو کرده است.

عطیه عبدالله عطیه، دبیر سندکای پزشکان سودان، در گفتگو با واشینگتن‌پست گفت:«وضعیت بسیار وخیم است. [در حال حاضر] تمامی اشکال گلوله‌باران، چه بمباران هوایی و چه آتش توپخانه، در خارطوم به‌گوش می‌رسد.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

جدای از این اظهارات، شاهدان عینی، که در خارطوم حضور دارند، می‌گویند توده‌های سیاه ناشی از دود انفجار آسمان پایتخت سودان را در برگرفته و ناظران سیاسی تاکید می‌کنند ادامه درگیری‌های مسلحانه سرنوشت تلاش‌‌های نهادهای بین‌المللی به‌منظور دستیابی به راه‌حلی سیاسی و مسالمت‌آمیز در این کشور، که در نهایت به استقرار نوعی دموکراسی منجر شود، را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.

بر پایه گزارش‌های منتشر شده، ارتش سودان و نیروهای «پشتیبانی سریع» یکدیگر را به نقض آتش‌بس متهم می‌کنند. به‌عنوان مثال رهبران ارتش مدعی شدند نیروهای مسلح «پشتیبانی سریع» روز پنجشنبه در اطراف برخی نهادهای مهم دولتی سودان حضور داشتند که منجر به تبادل آتش میان آنها و نیروهای ارتش شد.

رهبری تلاش‌ها به‌منظور برقراری آتش‌بس در سودان بر عهده ایالات متحده آمریکا، عربستان سعودی و بلوک شرق آفریقا (IGAD) است، اما ناظران می‌گویند این کوشش‌های صلح‌آمیز در کوتاه‌مدت تاثیری نخواهد داشت چون طرف‌های درگیری تمایلی به پذیرش آتش‌بس موقت ندارند.

این گروه از ناظران در عین‌حال نسبت به نتایج فاجعه‌بار انسانیِ ادامه یافتن درگیری‌های مسلحانه در سودان هشدار می‌دهند. به‌عنوان نمونه گروهی از پزشکان می‌گویند در حال حاضر ۶۰ درصد از بیمارستان‌هایی که در حوالی جغرافیای جنگ قرار دارند به مکان‌هایی غیرقابل استفاده تبدیل شده‌اند، چون یا ساختمان‌های این مراکز درمانی تخریب شده‌اند، یا فاقد تجهیزات پزشکی هستند یا از کمبود کادر درمانی در این بیمارستان‌ها رنج می‌برند.

این وضعیت، جمعیتی بزرگ از مردم ساکن سودان را با تهدیدهایی مرگبار روبرو کرده است. به‌عنوان مثال ۱۲ هزار تن از بیمارهای مبتلا به نارسایی کلیوی، که باید به‌صورت منظم دیالیز شوند، دسترسی خود به خدمات پزشکی را از دست داده‌اند.

با تمامی این اوصاف، آخرین ارزیابی مقام‌های دولتی ایالات متحده آمریکا بر این است که درگیری‌های مسلحانه میان ارتش سودان و نیروهای «پشتیبانی سریع» در کوتاه‌مدت متوقف نخواهد شد.

خبرگزاری رویترز با انتشار گزارشی در روز پنجشنبه، از قول آوریل هاینس، مدیر اطلاعات ملی آمریکا، نوشت درگیری‌ مسلحانه میان ارتش و نیروهای «پشتیبانی سریع» به زودی پایان نخواهد یافت چون فعلا هر دو سوی تخاصم بر این باورند که امکان پیروزی نظامی بر طرف مقابل را دارند و از این منظر تمایلی به نشستن بر سر میز مذاکره نشان نمی‌دهند.

هاینس، که به یکی از کمیته‌های مجلس سنای ایالات متحده گزارش می‌داد، در ادامه اظهاراتش گفت هم ارتش سودان و هم نیروهای «پشتیبانی سریع» به‌دنبال کسب حمایت از «منابع خارجی» هستند و اگر هر یک از این دو گروه در جلب حمایت منابعِ مورد نظر موفق عمل کنند، نتیجه‌اش چیزی نخواهد بود مگر تشدید جنگ داخلی جاری در سودان.

مدیر اطلاعات ملی آمریکا همچنین هشدار داد خشونت‌های سیاسی در سودان هر روز تشدید می‌شود و این امر عملیات‌های امدادی سازمان‌های مدافع حقوق بشر در این کشور را به‌شکل چشمگیری کاهش داده و در نهایت می‌تواند به توقف چنین عملیات‌هایی منجر شود.

بیشتر از جهان