چین و آمریکا با هم در رقابت‌اند تا بلوک‌های قدرت جهانی خود را بسازند و هر دو از یک نقطه فشار استفاده می‌کنند: جنگ در اوکراین.

پولیتیکو می‌نویسد هفته گذشته شی جین پینگ، رهبر چین، سه روز را در روسیه گذراند و همکاری «بدون محدودیت» خود را با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، تقویت کرد. روز سه‌شنبه ۲۸ مارس (هشتم فروردین)، جو بايدن، رئيس‌جمهوری آمريکا، دومين اجلاس خود را برای دمکراسی با هدف گرد هم آمدن رهبران جهان حول اصول آزادی، حاکميت قانون و حقوق بشر آغاز کرد. پیام این حرکت در واقع این بود که جهان باید علیه چین و روسیه متحد شود.

در برابر، موضع بایدن برای اتحاد دموکراسی‌های اروپا در بهترین حالت در مورد چین دوسوگرا بوده است. برخی از مهم‌ترین کشورها مانند فرانسه و آلمان نگران‌اند که جدا شدن از چین باعث یک ضربه بزرگ اقتصادی بشود.

از زمان حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین، اروپایی‌ها توجه بیشتری به پیام بایدن در مورد خطرات وابستگی به دیکتاتوری‌ها نشان داده‌اند. با فوریتی که هرگز دیده نشده بود، آن‌ها در حال محدود کردن صادرات تجهیزات تراشه‌سازی به چین، ممنوعیت تیک-تاک در دستگاه‌های دولتی و تلاش برای متنوع کردن طرف‌‌های تجاری خودند. حتی آلمان، بزرگ‌ترین اقتصاد اتحادیه اروپا و یک سرمایه‌گذار بزرگ در چین، شروع به زیر سوال بردن روابط خود با چین کرده است. 

در مقابل، چين روابطش با روسیه را محکم‌تر کرده است. چین یک طرح صلح برای اوکراین ارائه داده است و تلاش می‌کند که نشان دهد هر کشوری می‌تواند دموکراسی داشته باشد، حتی اگر حق رای‌گیری را از شهروندان خود بگیرد.

زمانی که جو بایدن در سال ۲۰۲۰ به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا انتخاب شد، اروپایی‌ها تمایلی به گوش دادن به روایت‌های او در مورد ایستادن در کنار هم در برابر استبداد نداشتند. تلاش بایدن برای متوقف کردن یک قرارداد تجاری برجسته بین اتحادیه اروپا و چین در هفته‌های پیش از مراسم تحلیف او، با تمسخر آنگلا مرکل، صدراعظم وقت آلمان، و امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، مواجه شد.

از آن زمان، رهبران اروپایی در این باره اختلاف داشته‌اند. بسیاری از آن‌ها از دولت آمریکا به‌دلیل صحبت در مورد اتحاد در حالی که از نظر اقتصادی محتاطانه رفتار می‌کند، دلخور شده‌اند.

اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، از پیام کاخ سفید استقبال کرده است. فون در لاین در اواخر سال گذشته گفت: «چین به طور فزاینده‌ای، قاطعانه در حال ایجاد وابستگی در تمام قاره‌ها است.» او افزود: «در مقابل، نگاه کنید که اگر آمریکا و اروپا به هم بپیوندند چه چیزی می‌توانند به دست بیاورند.» او همچنین ریاست جلسه‌ای را در اولین اجلاس بایدن برای دموکراسی در سال ۲۰۲۱ بر عهده داشت.

لحن اورزولا فن در لاین کاملا متفاوت از لحن مرکل است. مرکل به‌شدت مخالف موضع‌گیری اروپا بین آمریکا و چین بود تا اینکه در دسامبر ۲۰۲۱ از مقام خود کناره‌گیری کرد. مرکل در ژانویه ۲۰۲۱ به مجمع جهانی اقتصاد داووس گفت: «من بسیار مایل خواهم بود که از ساخت بلوک‌ها اجتناب کنم.»

پس از آنکه آمریکا این ادعا را مطرح کرد که احتمالا چین به روسیه برای مبارزه در اوکراین، سلاح ارائه خواهد کرد، اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، هشدار داد که اگر چین این اقدام را انجام دهد، «عواقبی» به دنبال خواهد داشت. پیش از این، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز نگرانی‌های شدید این اتحادیه در رابطه با ارسال احتمالی تسلیحات چین به روسیه را ابراز و تاکید کرده بود که چنین اقدامی خط قرمز اتحادیه اروپا است.