دانشمندان فکر می‌کنند رفتار غیرمنتظره اوموآموآ، نخستین دنباله‌دار شناخته‌شده‌ای که از منظومه ستاره‌ای دیگری به ملاقات ما آمد را توضیح داده‌اند.

این شیء در سال ۲۰۱۷ به نزدیکی ما رسید و بلافاصله به یکی از بحث‌برانگیزترین دنباله‌دارهای تاریخ تبدیل شد. اگرچه مشخص بود که این جرم نخستین سیارک بین‌ستاره‌ای شناخته‌شده است، جزئیات دیگر آن مرموز بود؛ از جمله اینکه چرا مانند اغلب دنباله‌دارها دنباله‌ای نداشت یا اینکه چگونه به این شکل بلند عجیب و اندازه کوچکش رسیده بود.

یک معمای به‌خصوص دانشمندان را گیج کرد: چرا این جرم از خورشید دور می‌شد. این رفتار غیرمعمول حتی سبب شد برخی گمان کنند که این شیء ممکن است یک فضاپیمای بیگانه باشد که برای کاوشی بی‌سروصدا به منظومه شمسی ما فرستاده شده است.

این واقعیت که این دنباله‌دار دم نداشت و از خورشید بسیار دور بود، نشان می‌داد که برای دفع آب کافی به منظور حرکت در مسیری که در حال پیمودنش بود، با چالش مواجه بود. این موضوع  به طرح طیف وسیعی از نظریه‌های ممکن منجر شد؛ از جمله پیشنهادهایی مبنی بر اینکه این جرم یک فضاپیمای بیگانه است و دانشمندان می‌گفتند که ممکن است با یک موتور یا بادبان سبک کار کند.

با این حال توضیحش در واقع ممکن است به طرز شگفت‌انگیزی ساده باشد. مسیر حرکت آن ممکن است صرفا ناشی از هیدروژنی باشد که وقتی خورشید آن را گرم می‌کند، از دنباله‌دار بیرون می‌آید.

دانشمندان می‌گویند از آنجایی که این دنباله‌دار بسیار کوچک بود، فشار ناچیز گازی که از یخ در جسم خارج می‌شود، به این معنی بود که مسیر آن تغییر کرده است.

دانشمندان دقیقا نمی‌دانند که اندازه اوموآموآ چقدر است؛ چرا که این جرم برای اینکه تلسکوپ‌ها تصویر آن را ثبت کنند، بسیار کوچک و دور بود؛ اما فکر می‌کنند که یک جسم دراز سیگارمانند به طول حدود ۱۱۵ متر و عرض ۱۹ متر بود. بازه ابعاد همه دنباله‌دارهای مشاهده‌شده در منظومه شمسی ما از یک کیلومتر تا صدها کیلومتر است‌ــ به این معنی که شناخت ما از نحوه حرکت دنباله‌دارهای کوچک‌تر محدود است.

داریل سلیگمن، یکی از همکاران جنیفر برگنر، استادیار شیمی دانشگاه برکلی کالیفرنیا که برای نخستین بار این نظریه را طرح کرد، گفت: «آنچه در مورد ایده جنی زیبا است این است که این دقیقا همان چیزی است که باید برای دنباله‌دارهای بین‌ستاره‌ای اتفاق بیفتد. ما همه این ایده‌های احمقانه مانند کوه‌های یخ هیدروژنی و چیزهای دیوانه‌کننده دیگر را داشتیم و این عمومی‌ترین توضیح است.»

پروفسور برگنر در تلاش برای بررسی دقیق بودن این تبیین، پژوهش‌هایی را بررسی کرد تا ببیند هیدروژن مولکولی چگونه ممکن است با دنباله‌دارها برهمکنش داشته باشد. او تحقیقاتی را یافت‌ــ برخی از آن‌ها مربوط به ۵۰ سال پیش بودندــ که نشان می‌داد هیدروژن مولکولی ممکن است در یخ یک دنباله‌دار، گاهی اوقات در اعماق آن، تولید شود و به دام بیفتد.

مدل‌ها نشان می‌دهند که این فرایند و نیروی تولیدشده زمانی که هیدروژن، وقتی خورشید آن را گرم می‌کند، به صورت گاز از دنباله‌دار به بیرون پرتاب می‌شود، برای هل دادن و شتاب دادن به آن طی سفر در فضا کافی است.

دانشمندان در سال‌های اخیر، شش دنباله‌دار دیگر را یافته‌اند که هیچ کُما یا دم قابل‌مشاهده‌ای ندارند اما به شکل غیرمنتظره‌ای در حال شتاب گرفتن‌اند. بنابراین چنین دنباله‌داری‌هایی ممکن است متداول باشند و اگرچه ممکن است همه آن‌ها با هیدروژن مولکولی توضیح داده نشوند، نشان می‌دهند که اجرام کوچک می‌توانند خود را در منظومه شمسی به پیش برانند.

این یافته‌ها در مقاله جدیدی با عنوان «شتاب۱آی/اوموآموآ در اثر هیدروژن تولیدشده به روش پرتوکافتی در یخ آب» گزارش شد که امروز [۲۳ مارس] در مجله نیچر منتشر شد.