حمله پهپادی اخیر به یکی از تاسیسات نظامی ایران بار دیگر توجه‌ها را به توسعه برنامه موشکی ایران جلب کرد، برنامه‌ای که رقبای منطقه‌ای‌اش را به‌شدت نگران می‌کند.
به گفته مقام‌های ارشد اطلاعاتی، این حمله که ساعت ۲۳:۳۰ شنبه ۲۸ ژانویه (۸ بهمن) در اصفهان رخ داد، کار موساد، سازمان اطلاعات اسرائیل، بود.
هرچند ماهیت فعالیت این تاسیسات مشخص نبود، اصفهان قطب تولید، پژوهش و توسعه موشکی ایران از جمله موشک‌های بالستیک میان‌برد شهاب است.
نیویورک تایمز در مقاله‌ای به انگیزه‌های این حمله و برنامه موشکی ایران می‌پردازد.
به نوشته نیویورک تایمز، در سال‌های اخیر، جمهوری اسلامی پیوسته ظرفیت موشک‌های دوربردش را افزایش داده و اسرائیل بیمناک است که روزی از این موشک‌ها برای حمل کلاهک هسته‌ای استفاده شود. اسرائیل که این برنامه تسلیحاتی را تهدیدی برای موجودیتش می‌بیند، سال‌هاست با جمهوری اسلامی درگیر جنگ در سایه بوده است. اما حملات مکرر به برنامه هسته‌ای و اهداف نظامی نتوانسته است مانع پیشرفت ایران در هر دو جبهه شود.
چرا اصفهان هدف قرار گرفت؟
بنا بر گزارش موسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی در لندن، اصفهان محل استقرار دو سایت موشکی و دست‌کم دو سازمان مرتبط با برنامه موشکی است. این شهر همچنین چهار مرکز پژوهشی هسته‌ای کوچک را در خود جای داده است. اما تاسیساتی که شنبه شب هدف قرار گرفت به نظر نمی‌رسید به برنامه هسته‌ای مرتبط باشد.
دنی یاتوم، رئیس پیشین موساد، روز دوشنبه به رادیو ارتش اسرائیل گفت در این حمله، تاسیسات ساخت موشک‌های ماوراء‌صوت هدف قرار داده شد.
جنگ‌افزارهای دوربرد ماوراء‌صوت قادرند با سرعتی ۱۵ برابر سرعت صوت پرواز کنند و امکان حمل کلاهک هسته‌ای را دارند. وزارت دفاع ایران این تاسیسات را کارگاه مهمات‌سازی توصیف کرد.
زرادخانه موشکی ایران یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین زرادخانه‌های خاورمیانه است.
ژنرال کنت مکنزی، رئیس پیشین سنتکام، سال گذشته پیشرفت‌های فناوری موشکی ایران را برای کمیته خدمات نیروهای مسلح سنا شرح داد. او گفت: «ایران بیش از سه هزار موشک بالستیک گوناگون دارد، که برخی از آن‌ها می‌توانند تا تل‌آویو برسند. در پنج تا هفت سال گذشته، در برنامه موشک‌های بالستیک سرمایه‌گذاری سنگینی کرده‌اند. برد و دقت موشک‌هایشان به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته است.»
جمهوری اسلامی همواره اصرار دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است. ارزیابی‌های اطلاعاتی آمریکا نشان می‌دهد که ایران در آینده ظرفیت تولید تسلیحات هسته‌ای را دارد، اما هنوز تمام فناوری‌های لازم را در اختیار ندارد. بر اساس این ارزیابی‌ها، ایران در حال حاضر برنامه تسلیحات هسته‌ای‌اش را به‌طور موقت متوقف کرده است.
چرا مخالفان جمهوری اسلامی در مورد برنامه موشکی ایران نگران‌اند؟
جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای یکی از اولویت‌های اصلی سیاست خارجی اسرائیل است.
به گفته علی واعظ، رئیس بخش ایران گروه بین‌المللی بحران، اسرائیل هر دو سوی برنامه تسلیحات هسته‌ای‌ــ تولید سلاح هسته‌ای و راه‌های حمل آن‌ــ را به چشم تهدید می‌بیند.
رهبران اسرائیل همچنین در مورد دخالت‌های ایران در مناطق مرزی اسرائیل نگران‌اند. در سال‌های اخیر، ایران مجموعه‌ای از موشک‌های هدایت‌شونده، پهپاد و تجهیزات نظامی در اختیار نیروهای نیابتی‌اش در لبنان و سوریه قرار داده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
حمله اخیر به تاسیسات نظامی ایران بخشی از راهبرد کلی‌تر اسرائیل برای محدودسازی توانایی جمهوری اسلامی در تجهیز شبه‌نظامیان نیابتی‌اش است.
آیا روسیه از موشک‌های ایران در جنگ اوکراین استفاده می‌کند؟
چند هفته پیش، مقام‌های آمریکا آشکارا گفتند ایران تامین‌کننده اصلی پهپاد برای روسیه در جنگ اوکراین است و روسیه درصدد است از ایران موشک بگیرد.
اما به گفته مقام‌های آمریکایی، حمله به تاسیسات نظامی اصفهان به‌دلیل نگرانی اسرائیل در مورد امنیت خودش بود.
به نظر می‌رسد مسکو روابطش با تهران را عمیق‌تر و به یک شراکت دفاعی کامل تبدیل کرده است.
واعظ در این زمینه به نیویورک تایمز گفت: «در حال حاضر رغبت چندانی برای رسیدگی به مسئله ایران وجود ندارد. اما واقعیت این است که برنامه هسته‌ای ایران مثل بمب ساعتی است و خودبه‌خود رفع نمی‌شود.»
برنامه هسته‌ای ایران چه وضعیتی دارد؟
به گفته کارشناسان، برنامه هسته‌ای ایران پیشرفت کرده است. از سال ۲۰۱۹ به این‌سو، تهران به‌قدری پیشرفت کرده است که زمان تقریبی تولید اورانیوم موردنیاز برای بمب هسته‌ای از یک سال به کمتر از یک هفته کاهش یافته است.
رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اواخر ماه گذشته گفت ایران اکنون اورانیوم غنی‌شده کافی برای ساخت چند سلاح هسته‌ای را در اختیار دارد.
واعظ با اشاره به افزایش ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران، به نیویورک تایمز گفت: «ایران هرگز این‌قدر به [دستیابی به] تسلیحات هسته‌ای نزدیک نبوده است. فقط چهار روز لازم است تا مواد کافی برای اولین کلاهک جنگی‌اش را غنی‌سازی کند‌ــ و ظرف یک ماه احتمالا می‌تواند دومی و سومی را بسازد.»
البته تصور نمی‌شود حتی با اورانیوم غنی‌شده کافی، ایران بتواند یک کلاه هسته‌ای عملیاتی بسازد. مقام‌های اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل می‌گویند تبدیل سوخت به سلاحی کاربردی که بشود روی موشک قرار داد دو سال طول می‌کشد.
اما بر اساس برآورد برخی کارشناسان، مانند دیوید آلبرایت، مدیر موسسه علم و امنیت بین‌المللی، موسسه‌ای خصوصی در واشنگتن که گسترش تسلیحات هسته‌ای را رصد می‌کند، ایران ممکن است بتواند ظرف شش ماه یک سلاح هسته‌ای عملیاتی بسازد.
آیا برجام مرده است؟
توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، موسوم به برجام، که برای مهار برنامه هسته‌ای ایران در ازای تسهیل تحریم‌های اقتصادی امضا شده بود، دیگر اعتبار اجرایی ندارد. اسرائیل از ابتدا با این توافق مخالف بود و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و آن را «توافق بد» خواند.
ایران در سال ۲۰۱۹، غنی‌سازی اورانیوم به میزان بالاتر از سقف ذکرشده در توافق را از سر گرفت.
از اورانیوم با خلوص پایین می‌شود برای تولید انرژی استفاده کرد، در حالی که اورانیوم با غلظت بالا برای ساخت سلاح هسته‌ای کاربرد دارد.
در توافق پیشین، هیچ محدودیتی برای برنامه موشکی ایران قید نشده بود، که یکی از دلایل مخالفت جدی اسرائیل با برجام بود.
