آمریکا، فرانسه، اردن، مصر، ترکیه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی از کشورهای متعددی بودند که دیدار جنجالی ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی جدید اسرائیل، از حرم شریف در بیت‌المقدس (اورشلیم) را محکوم کردند.
این منطقه که یهودیان از آن به‌عنوان «کوه معبد» یاد می‌کنند و مسلمانان آن را حرم شریف می‌خوانند، بسیار حساس و مورد احترام پیروان هر دو دین است و حضور مقام‌های اسرائیلی به آنجا معمولا با تنش همراه است.
بن‌گویر هفته پیش کار خود را به عنوان وزیر امنیت اسرائیل آغاز کرد، اما انتظار نمی‌رفت در همان نخستین روزهای کارش دست به این دیدار جنجالی بزند؛ در سال ۲۰۰۰ بازدید آریل شارون از همین منطقه باعث درگرفتن انتفاضه دوم شد.
طبق توافقی که سال‌ها بین اسرائیل، فلسطینی‌ها و اردن برقرار بوده است، یهودیان اجازه نیایش در این منطقه از بیت‌المقدس را ندارند. آن‌ها می‌توانند کمی آن‌طرف‌تر پای دیوار ندبه دعا کنند. آنان البته اجازه بازدید از «کوه معبد» را دارند، اما در ساعاتی خاص و در مسیری خاص و بدون انجام اعمال نیایشی. بن‌گویر اما وعده داده است که این قرار را برهم بزند و امکان نیایش یهودیان در «کوه معبد» را فراهم کند. او پیش از انتخابات دو ماه پیش هم از بنیامین نتانیاهو خواسته بود درصورت پیروزی «حقوق برابر برای یهودیان» را در این منطقه برقرار کند.
بن‌گویر روز دوشنبه، ۱۲ دی‌ماه، تقاضای دیدار از حرم شریف را مطرح کرده بود. در پاسخ، سازمان فلسطینی حماس تهدید به «خشونت انفجاری» کرد، اما بن‌گویر بازدیدش را انجام داد. بنابر اعلام پلیس اسرائیل، سفر آقای بن‌گویر با نهادهای سیاسی اسرائیل هماهنگ شده بود.
مهم‌ترین متحد اسرائیل این بازدید را محکوم کرده است. سخنگوی سفارت آمریکا در اسرائیل گفت، تام نایدز، سفیر این کشور، «در گفت‌وگو با دولت اسرائیل درباره مسئله حفظ وضعیت موجود در مکان‌های مقدس اورشلیم مواضع بسیار روشنی را مطرح کرده است. اعمالی که مانع این امر می‌شوند، قابل قبول نیستند.»
سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، گفت هرگونه اقدام یک‌جانبه‌ای که وضعیت اماکن مقدس در اورشلیم را به خطر اندازد، غیرقابل‌قبول است. او گفت: «ایالات متحده قویا از وضعیت موجود برای حفظ حرمت اماکن مقدس در اورشلیم حمایت می‌کند.»
سفارت فرانسه در اسرائیل نیز با صدور بیانیه‌ای علیه «هرگونه حرکتی که هدفش زیر سوال بردن وضعیت موجود مکان‌های مقدس باشد» هشدار داد. وزارت خارجه ترکیه از اسرائیل خواست دست از اعمال تحریک‌آمیزی که «به جایگاه و تقدس مکان‌های مذهبی در اورشلیم آسیب می‌رساند» بردارد.
پایتخت‌های جهان عرب نیز اعتراض کردند. اردن، که کفالت این مکان مقدس را بر عهده دارد، اعلام کرد «تهاجم» بن‌گویر را به «قوی‌ترین» لحن محکوم می‌کند. امان گفت این حرکت نه تنها ناقض وضعیت موجود است که نیاز به «دخالت بین‌المللی» دارد.
امارات متحده عربی نیز با انتشار بیانیه‌ای حرکت بن‌گویر را «حمله‌ای به مسجد الاقصی» دانست. این درحالی است که نتانیاهو پیش از این گفته بود شیخ محمد بن‌زاید، رئیس امارات متحده عربی، از او برای سفر به این کشور دعوت کرده است. به گزارش شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل، حرکت بن‌گویر باعث شد سفر برنامه‌ریزی‌شده نتانیاهو برای هفته آینده به مقصد ابوظبی، لغو شود.
«توافق ابراهیم» که موجب صلح اسرائیل با چند کشور عربی، ازجمله امارات متحده عربی، شد، در زمان نتانیاهو و با میانجیگری رئیس جمهوری وقت آمریکا، دونالد ترامپ، انجام شده بود؛ اما در دولت قبلی نتانیاهو نیز چند بحران پیاپی باعث شد او هرگز نتواند طعم سفر به امارات متحده عربی را بچشد و افتخار نخستین سفر به این کشور به دولت بعدی اسرائيل تحت رهبری نفتالی بنت و یائیر لاپید رسید. حالا دیدار نتانیاهو از این کشور بار دیگر به تاخیر افتاده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
وزارت خارجه قطر نیز اعلام کرد هرگونه تلاش برای تغییر وضعیت موجود در بیت‌المقدس «اقدامی تهاجمی نه فقط علیه مردم فلسطین که علیه میلیون‌ها مسلمان است». دوحه افزود که اسرائيل «مسئول خشونتی است که از این سیاست علیه مردم فلسطین ناشی شود».
وزارت خارجه مصر، اولین کشور عربی که با اسرائیل رابطه برقرار کرد، سفر بن‌گویر را «تصرفی» خواند که تحت لوای نیروهای اسرائیلی انجام شده است. عربستان سعودی، کشوری که نتانیاهو بارها از آرزوی ایجاد رابطه اسرائیل با آن گفته است، نیز حرکت بن‌گویر را محکوم کرد. وزارت خارجه عربستان سعودی علیه آنچه «اعمال تحریک‌آمیز یک مقام ارشد اسرائیلی که به مسجدالاقصی حمله کرد» خوانده است، موضع گرفت.
دبیرخانه سازمان همکاری اسلامی نیز که نماینده ۵۷ کشور مسلمان است، با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد «تهاجم بن‌گویر، وزیر افراطی اسرائیل، به مسجدالاقصی را که با پاسداری ارتش اسرائیل علیه مسلمانان انجام شد، قویا محکوم می‌کند.» این سازمان مستقر در جده در سال ۱۹۶۹ به ابتکار کشورهای دارای اکثریت مسلمان به رهبری عربستان سعودی تشکیل شد؛ مدت کوتاهی پس از جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷ که طی آن مناطق مقدس بیت‌المقدس (اورشلیم) به‌دست اسرائیل اشغال شد و درپی آن‌که گردشگری استرالیایی در مسجدالاقصی آتش برافروخت.
فلسطینی‌ها نیز این حرکت را محکوم کرده‌اند. نبیل ابوردینه، سخنگوی محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، گفت این دیدار «قدمی تحریک‌آمیز علیه مردم فلسطین» محسوب می‌شود و از دولت آمریکا خواست قبول مسئولیت کند و جلو «اقدامات تنش‌آمیز و تهاجمی» در بیت‌المقدس را بگیرد. ابوردینه گفت: «تعرض به الاقصی از تصرفات شهرک‌نشین‌ها آغاز شد و حالا به اشغال به‌دست دولت اسرائیل کشیده است.»
طارق سلمی، سخنگوی گروه «جهاد اسلامی» فلسطین، که مورد حمایت گسترده جمهوری اسلامی است، به شبکه «الجزیره» قطر گفت: «مقاومت کاملا آماده و هوشیار است. ما مدام همه اتفاقات جاری را بررسی می‌کنیم و دستمان روی ماشه عمل است. گلوله‌های مبارزان ما در جنین و نابلس لاجرم به بیت‌المقدس خواهند رسید.»
حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، گفت که هرگونه تغییر در وضعیت فعلی مسجد الاقصی، می‌‌‌تواند به انفجاری در منطقه منجر شود که تنها محدود به داخل فلسطین باقی نماند. حازم قاسم، سخنگوی حماس، نیز در اظهارنظری شدیداللحن گفت: «جنایت بن‌گویر، صهیونیستِ فاشیست، در تعرض به مسجدالاقصی ادامه تهاجم اشغالگران صهیونیست علیه مقدسات و هویت عربی ما است.»
قاسم افزود: «مردم فلسطین به دفاع از تقدس الاقصی ادامه می‌دهند و می‌کوشند آن را از ناپاکی‌های اشغالگران پاک کنند و این نبرد تا پیروزی نهایی ملت ما و اخراج اشغالگران از تمام سرزمین‌هایمان متوقف نخواهد شد.»
قرار متداول در بیت‌المقدس که در قانون بین‌المللی به «وضعیت موجود» (status quo) معروف شده است، این‌گونه است که قانونگذاران یهودی اسرائیلی اجازه بازدید از «کوه معبد» را دارند؛ اما تنها در ساعاتی که مخصوص بازدید یهودی‌ها است و تنها با استفاده از راه مشخصی که برای زوار یهودی تعیین شده است. سیاستمداران یهودی مثل بقیه بازدیدکنندگان غیرمسلمان از این منطقه، اجازه ورود به مساجد را ندارند، اما می‌توانند از میدانی که مسجد در آن واقع شده است، بازدید کنند. قبه الصخره معروف هم در صحن مسجد است.
