نتایج آزمون کنکور سراسری ۱۴۰۱ افغانستان، روز شنبه ۱۴ آبان، اعلام شد. برخلاف سال‌های پیش، امسال هیچ دختری در فهرست ۱۰ نفر برتر کنکور نیست. طالبان در یک سال گذشته از رفتن دختران به مدارس متوسطه و دبیرستان جلوگیری کردند و شمار دختران شرکت‌کننده در آزمون کنکور امسال نیز بسیار اندک بود.

درحالی‌که هیچ امیدی به آینده شغلی زنان در افغانستان وجود ندارد، اما شماری از دختران در آزمون کنکور امسال شرکت کردند. در فهرستی که از ۱۰ نفر نخست کنکور امسال منتشر شد، اسم هیچ دختری به چشم نمی‌خورد. این در حالی است که در کمتر از یک دهه گذشته، دختران دست‌کم چهار بار مقام اول این فهرست را به دست آوردند و همیشه در فهرست نفرات برتر عده‌ای از دختران حضور داشتند.

در آزمون کنکور سال ۱۴۰۰ که نتیجه آن پس از سقوط جمهوری و به قدرت رسیدن طالبان اعلام شد، سلگی باران، دختری پشتون‌تبار از شهر کابل، مقام نخست را به‌دست آورد. در سال‌ پیش از آن نیز شمسیه علیزاده، یک دختر هزاره از کابل در جایگاه نخست قرار گرفته بود و در سال‌های پیش‌تر نیز تهمینه پاینده و شهره قادری دخترانی بودند که در صدر فهرست نتایج آزمون کنکور سراسری افغانستان قرار داشتند.

اما این بار، یک سال پس از سلطه طالبان، هیچ دختری در فهرست ۱۰ نفر نخست کنکور دیده نمی‌شود. این در حالی است که با وجود ناامیدی از آینده تحصیلی و شغلی، شمار زیادی از دختران برای کنکور امسال آماده می‌شدند.

آموزشگاه کاج در غرب کابل که در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۲ هدف حمله خونبار انتحاری قرار گرفت، یکی از ده‌ها مرکز آمادگی کنکور بود. حمله انتحاری به این مرکز در حالی صورت گرفت که ده‌ها دانش‌آموز دختر و پسر برای شرکت در آزمون کنکور آزمایشی در آنجا حضور داشتند.

انفجار در کلاس دختران رخ داد و حدود ۶۰ تن از دانش‌آموزان که بیشترشان دختران بودن کشته و عده‌ای نیز به‌شدت زخمی شدند. با این حال، مختار مدبر، مدیر مرکز آموزشی کاج، روز شنبه در صفحه فیس‌بوکش از حضور چهار تن از دانش‌آموزان پسر مرکز آموزشی کاج در فهرست ۱۰ نفر نخست خبر داد.

مدبر نوشت: «شماره‌های چهار، شش، هشت و ۱۰ در فهرست نفرات برتر با بالاترین نمره‌های کنکور، دانش‌آموزان کاج‌اند.»

در بیشتر از یک سال گذشته، دستورهای طالبان برای تعطیلی مدارس دخترانه، حذف زنان از ساختارهای دولتی و قضایی، ممنوعیت کار زنان در بسیاری از ادارات و وضع محدودیت علیه زنانی که در بخش‌های آموزش و بهداشت کار می‌کنند، انگیزه ادامه تحصیل و کار را از دختران و زنان افغانستان گرفته است.

هرچند هنوز شماری از زنان و دختران تلاش می‌کنند در برابر جو حاکم مقاومت کنند، اما به‌نظر می‌رسد طالبان از هر امکانی برای تضعیف زنان و دختران و حذف آنان از اجتماع استفاده می‌کنند. فهرست مردانه برترین‌های آزمون کنکور نیز یکی از این تلاش‌ها برای سلب انگیزه از دختران است؛ زیرا با توجه به نتایج کنکور سال‌های گذشته، بعید به نظر می‌رسد که هیچ دختری امتیاز موردنیاز برای قرار گرفتن در فهرست ۱۰ نفر برتر را به دست نیاورده باشد.