حراج یک برگ از شاهنامه شاه طهماسب که به نام کتاب شاهان نیز شناخته میشود، تنها پس از ۱۰ دقیقه از شروع، رکورد قیمت فروش آثار اسلامی را شکست و به بهای ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار فروخته شد.
این گرانترین اثر کاغذی فروختهشده در حراج ساتبی است که رکورد قیمت برگ دیگری از همین نسخه خطی را که در حراج سال ۲۰۱۱، به قیمت حدود هشت میلیون و ۶۴۰ هزار دلار به فروش رسید، شکست.
نشنال نیوز از قول بندیکت کارتر، رئیس بخش هنرهای اسلامی و هندی ساتبی، نوشت: «شاهنامه شاه طهماسب به عنوان یکی از نسخههای خطی مصور برتر در هر دوره یا فرهنگی شناخته میشود و از جمله بزرگترین آثار هنری جهان است.»
شاهنامه شاه طهماسب به سفارش شاه اسماعیل صفوی تهیه شد و تکمیل آن بیش از دو دهه طول کشید.
ابوالقاسم فردوسی شاهنامه را اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم میلادی سرود و در طول هزار سال اخیر، همواره یکی از مهمترین آثار ادبی ایرانزمین محسوب شده که سلسلههای مختلف حاکم بر ایران بارها از آن تجلیل کردهاند. سرودن این اثر ۵۰ هزار بیتی ۳۳ سال طول کشید. در این مدت، سلسله سامانی که به جلال و برکشیدن فرهنگ و تمدن ایران گرایش داشت، جای خود را به حکومت غزنویان داد که فاقد این ویژگی بودند و بدینسان ماجرای سرایش این اثر نیز خود روایتی از تاریخ پرفرازونشیب ایرانزمین است.
صفحهای که در حراج اخیر ساتبی به فروش رسید، به میرزا علی، یکی از هنرمندان نسلدومی که روی این نسخه کار کرده است و نیز سلطان محمد نگارگر نسبت داده میشود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تصویر این برگ روایت یکی از داستانهای رستم، قهرمان اسطورهای شاهنامه، است که در لباسی از پوست ببر (ببر بیان) و کلاه پلنگی با پرهای بلند، آماده میشود تا رخش، اسب گمشده خود، را از دست سپاه افراسیاب، شاه توران و دشمن ایران، نجات دهد. این صفحه پر از جزئیات و رنگهای شگفتانگیز است و خلاقیت خارقالعاده هنر ایرانی را به تصویر میکشد.
این کتاب در سال ۱۵۶۸ به سلطان سلیم دوم، حاکم وقت امپراتوری عثمانی، تقدیم و به ادیرنه، پایتخت وقت عثمانیها، برده شد. شاهنامه شاه طماسب بیش از سه قرن در کتابخانه قصر توپکاپی بود اما بهتدریج (احتمالا در تلاطمهای اوایل قرن بیستم) به دست اروپاییها افتاد و بخشی از کلکسیون بارون ادموند جیمز ده روتچایلد شد. در سال ۱۹۵۹ بود که این خانواده آن را به آرتور هافتون جونیور فروخت؛ چهره صنعتگر و ثروتمند آمریکایی که بعدها رئيس موزه هنر متروپولیتن در نیویورک شد.
صحافی کتاب در سال ۱۹۶۴ گشوده شد تا یکی از پژوهشگران دانشگاه هاروارد صفحات آن را فتوکپی کند. هافتون سپس صفحات مختلف را به موزههای مختلف از جمله متروپولیتن هدیه کرد و ظاهرا برخی را هم به منابع مختلف فروخت. پیش از این ۱۴ برگ این کتاب در سال ۱۹۸۸ در حراجی کریستی به قیمتهای تخمینی بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار پوند فروخته شدند؛ اما برگ باقیمانده یکی از آخرین صفحات این اثر است که مالک خصوصی دارد.
مجموعه آثار هنری جهان اسلام و هند- از جمله صفحه مذکور از شاهنامه- به عنوان بخشی از هفته اسلامی، جنوب آسیا و خاورمیانه ساتبی، ۲۶ اکتبر در شعبه لندن به فروش گذاشته شدند و در مجموع، حدود ۱۶ میلیون و ۱۸۰ هزار دلار به فروش رسیدند.