جنگ روسیه و اوکراین؛ بمب کثیف چیست؟

مسکو و کی‌یف یکدیگر را متهم کرده‌اند که طرف مقابل برای حمله با تسلیحات رادیواکتیو آماده می‌شود

اوکراین سلاح هسته‌ای ندارد، اما روسیه پیش‌تر گفته بود که با زرادخانه هسته‌ای خود از خاکش محافظت می‌کند- AFP

کی‌یف و متحدان غربی‌ آن روسیه را متهم کرده‌اند قصد دارد از بیان این ادعا که اوکراین می‌خواهد از «بمب کثیف» به عنوان توطئه‌ای برای استفاده از تهدید موشکی حاوی مواد هسته‌ای بهره گیرد، به منزله بهانه‌ای برای تشدید جنگ استفاده کند.

یکشنبه شب، در بحبوحه پیشروی اوکراین در خرسون، سرگئی شویگو، وزیر دفاع مسکو، با همتایان غربی خود تماس گرفت و به آن‌ها گفت کشورش به اینکه کی‌یف قصد دارد از «بمب کثیف» استفاده کند تا جنگ را به سمت شدتی «کنترل‌ناپذیر» پیش ببرد، مظنون است.

اوکراین سلاح هسته‌ای ندارد، در حالی که روسیه گفته است با زرادخانه هسته‌ای خود از خاکش محافظت می‌کند.

دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین، ادعای شویگو را محکوم کرد و این اتهام را «پوچ» و «خطرناک» خواند. در همین حال بریتانیا، فرانسه و ایالات متحده آمریکا در بیانیه‌ای مشترک، اعلام کردند که «جهان هرگونه تلاش برای بهره‌گیری از این ادعا را بهانه‌ای برای تشدید تنش قلمداد می‌کند».

روز دوشنبه، روسیه همچنان اصرار می‌ورزید که کی‌یف در حال توطئه برای منفجر کردن دستگاهی حاوی مواد رادیواکتیو است.

بمب کثیف چیست؟

بمب کثیف نوعی دستگاه برای پراکندن مواد پرتوزا «آردی دی» (RDD) و ترکیبی از ماده منفجره معمولی با مواد رادیواکتیو است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

مانند غالب آردی‌دی‌ها، تشعشع بمب‌های کثیف برای کشتن مردم یا به مخاطره انداختن سلامت آن‌ها کافی نیست. در واقع، مواد منفجره معمولی‌اند که برای افراد بسیار ضرر دارند.

چنانچه فرد به میزان اندک در معرض تابش این پرتوها قرار بگیرد، هیچ عارضه‌ای برایش پیش نمی‌آید. مردم ممکن است اصلا ندانند آیا در معرض چنین چیزی بوده‌اند یا خیر؛ چون تشعشعات را نمی‌توان دید، بو کرد یا چشید.

بمب‌‌های کثیف، برخلاف بمب‌های هسته‌ای، نه به مثابه «سلاح کشتار جمعی» بلکه به منزله «سلاح‌های اخلال جمعی» شناخته می‌شود؛ چون غالبا آن‌ها را برای برانگیختن ترس و وحشت جمعی به کار می‌گیرند.

مقام‌های دفاعی همواره بر این نکته تاکید می‌کنند که بمب کثیف به بمب هسته‌ای که قدرت تولید انفجاری میلیون‌ها بار قوی‌تر از آردی‌دی دارد، هیچ ارتباطی ندارد.

ابرهای تشعشع‌های حاصل از بمب‌های هسته‌ای نیز ده‌ها تا صدها کیلومتر مربع پراکنده می‌شود، اما ابرهای ناشی از بمب کثیف تنها در فاصله چند کیلومتری محل انفجار منتشر می‌شوند.

البته، میزان آلودگی محلی به فهرستی طولانی از متغیرها از جمله حجم ماده منفجره، مقدار و نوع ماده رادیواکتیو استفاده‌شده برای تولید آن، نحوه به کارگیری و شرایط آب‌وهوایی بستگی دارد.

گردوغبار و دود رادیواکتیو تا دوردست‌ها پراکنده می‌شوند و چنانچه در نزدیکی کانون انفجار استنشاق شوند، خطرناک‌اند. اما با پخش شدن مواد رادیواکتیو در هوا، غلظت آن کمتر می‌شود و آسیب کمتری ایجاد می‌کند.

عوامل کلیدی قرارگیری در معرض تشعشع عبارت‌اند از نوع پرتو، مدت زمان قرار گرفتن فرد در معرض آن و اینکه آیا پرتو از راه پوست جذب شده، استنشاق شده یا به صورت خوراکی مصرف شده است.

برای تشخیص تعشعش‌ها باید از تجهیزات تخصصی استفاده کرد. خانه‌ها، مشاغل و خدمات عمومی آلوده [به تشعشع‌ها] می‌توانند تا ماه‌ها غیرمجاز باشند و برای پاکسازی آن‌ها لازم است عملیات پرهزینه‌ای انجام شود.

© The Independent

بیشتر از جهان