ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین بحث مورد نظر ایران در مذاکرات احیای برجام را موضوع «تضمین‌ها» عنوان کرد و گفت در کنار تضمین لغو تحریم‌ها و بهره‌مندی کامل ایران از منافع اقتصادی برجام، وجه دیگر، رفع مشکلات مرتبط با همکاری‌های ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و در واقع «بسته‌شدن پرونده مسائل پادمانی» است. 

براساس گزارش‌ها، ایران در آخرین پاسخ خود به نظر ارائه‌شده ازسوی آمریکا درباره پیش‌نویس اتحادیه اروپا برای توافق احیای برجام نیز همین موضوع، یعنی بسته‌شدن پرونده پادمانی مربوط به منشا ذرات اورانیوم کشف‌شده در مکان‌های اعلام نشده، را شرط خود برای توافق دانسته است. مطرح‌شدن این شرط، با واکنش ایالات متحده روبه‌رو شد و سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که ایران نباید احیای برجام را به تعهدهای پادمانی خود مرتبط کند. 

کنعانی در نشست خبری روز دوشنبه ۱۴ شهریورماه، بار دیگر «لغو کامل تحریم‌ها علیه دولت و ملت جمهوری اسلامی ایران» را از اهداف اساسی جمهوری اسلامی در مذاکرات احیای برجام دانست. 

سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، مهم‌ترین بحث مورد نظر ایران در این مذاکرات را بحث «تضمین‌ها» عنوان کرد و با اشاره به خروج دونالد ترامپ از برجام در سال ۱۳۹۷، گفت: «اگر چارچوب تضمین محکم نباشد، در هر زمانی ممکن است شاهد اتفاقات ناگوار در ارتباط با توافق باشیم. در مرحله قبل هم شاهد این رخداد بودیم. ایران یک‌جانبه به توافق عمل کرد دولت آمریکا خارج شد و عمل نکرد و طرف‌های اروپایی به تعهداتشان عمل نکردند و نتوانستند خسارات خروج یکجانبه آمریکا را جبران کنند.»

او به دو وجه درمورد موضوع تضمین اشاره کرد که اولی «تضمین لغو تحریم‌هاست به‌گونه‌ای که ایران از منافع اقتصادی برجام به‌صورت کامل بهره‌مند شود». به گفته کنعانی، وجه دیگر تضمین‌ها در رابطه با «رفع مشکلات مرتبط با همکاری‌های شفاف و قانونی و سازنده ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» و «دور کردن آژانس از رفتار و بازی‌های سیاسی» است، به‌گونه‌ای که اتهام‌های سیاسی در مناسبات ایران با آژانس باعث اخلال در روند اجرای توافق نشود. 

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران ضمن بااهمبت دانستن «بحث بسته‌شدن مسائل پادمانی در روند مذاکرات»، درخواست آژانس برای پاسخگویی ایران به ذرات اورانیوم یافت‌شده در مکان‌های اعلام‌نشده را که به موضوع‌ اصلی اختلاف با این نهاد بین‌المللی تبدیل شده است، بار دیگر ناشی از «اتهام‌هایی» دانست که به گفته او، «عموما برگرفته از ذهن بیمار و ناسازگار رژیمی است که خودش مهم‌ترین رژیم دارنده فعالیت‌های غیرقانونی هسته‌ای در منطقه است و اساسا عضو نظام پادمانی نیز نیست». 

کنعانی مدعی شد که این به‌زعم او «اتهام‌ها»، نمی‌تواند ملاک قضاوت و عمل آژانس قرار گیرد و افزود: «مبنای تعامل ما با آژانس مبانی پادمانی است و ایران بیشترین همکاری ها را در مقایسه با دیگر کشورهای عضو آژانس انجام داده است.» 

او همچنین در پاسخ به پرسشی درباره این‌که آیا با احیای برجام، شرکت‌های آمریکایی امکان حضور در ایران خواهند داشت، یا خیر، گفت: «توافق برجام و توافقی که احتمال می‌رود در آینده شکل بگیرد، تنظیم‌کننده روابط دوجانبه ایران و دولت آمریکا نیست، بلکه حل‌وفصل‌کننده بحران تصنعی و غیرضروری است که در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران با اهداف و انگیزه‌های سیاسی باز شده و تاکنون این پرونده مفتوح باقی‌ مانده است.»

ناصر کنعانی در تشریح روند فعلی مذاکرات احیای برجام، گفت که پس از ارائه متن پیشنهادی توافق به طرف‌ها ازسوی نماینده اتحادیه اروپا به‌عنوان هماهنگ‌کننده مذاکرات، پاسخ ایران در موعد مقرر ارائه شد و به‌دنبال آن، پاسخ طرف آمریکایی «با تاخیر قابل‌توجهی» ازطریق اتحادیه اروپا دریافت شد. کنعانی افزود که پس از آن، جمهوری اسلامی ایران دیدگاه‌های خودش را در این زمینه مجددا به هماهنگ‌کننده منعکس کرد و حالا منتظر دریافت پاسخ طرف‌های مقابل و مشخصا دولت آمریکا است.

سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی عملکرد کشور متبوع خود در این زمینه را مسئولانه و در راستای «کمک به پایان خوش این ماراتن» دانست و با اشاره به «سازنده، شفاف و قانونی» بودن پاسخ ایران، افزود که «چنانچه در طرف مقابل اراده سیاسی لازم وجود داشته باشد و همانند جمهوری اسلامی ایران سازنده عمل کنند و نگاه رو به جلو داشته باشند»، زمینه فراهم است که «در زمان بسیار کوتاه جمع‌بندی مذاکرات انجام شود و توافق صورت گیرد».

کنعانی همچنین در پاسخ به سوالی درباره اظهارنظر یکی از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا مبنی‌بر «غیرسازنده‌ بودن» دومین پاسخ ایران به پیش‌نویس اخیر برای توافق، گفت: «موضعی ازسوی طر‌ف‌های غربی مبنی بر غیرسازنده بودن پاسخ ایران دریافت نکردیم.» 

او تاکید کرد که پاسخ جمهوری اسلامی ایران در راستای «کمک به شکل‌گیری توافق» و تلاش برای «شفاف‌سازی»، «ابهام‌زدایی» و تقویت ادبیات متن توافق بوده است، به‌گونه‌ای که «بعد از شکل‌گیری توافق احتمالی، امکان سوء‌تفاهم به حداقل ممکن برسد» و این امر با هدف «پایدار کردن توافق احتمالی آتی» صورت گرفته است.

سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به «گمانه‌زنی‌های مختلفی ازسوی افراد و اشخاص مختلف درباره مفاد توافق مطرح می‌شود»، گفت که در این زمینه «اظهار نظری نمی‌کند» و افزود: «روند مذاکرات در چارچوب محرمانه ادامه دارد و به‌صورت طبیعی باید به روند محرمانه بودن مذاکرات ملتزم باشیم و تاکنون طرف‌های دیگر هم تلاش کردند که این التزام را رعایت کنند.»

«اقدام شناورهای آمریکایی تحریک‌آمیز و غیر اصولی بود»

کنعانی درباره برخورد پیش آمده بین شناورهای آمریکایی و ناوشکن جماران در دریای سرخ و ادعاها درباره مفقودشدن دوربین‌های دو شناور بدون سرنشین آمریکایی، ضمن رد این ادعا، گفت: «هیچ کشوری حق ندارد مسیرهای کشتیرانی را در آب‌های آزاد مورد تهدید قرار دهد و روند عبور و مرور امن کشتیرانی بین‌المللی را با تهدید مواجه کند. ستادکل نیروهای مسلح در این زمینه توضیح داد و اقدام تحریک‌آمیز و غیراصولی شناورهای تجسسی ارتش آمریکا در ارتباط با شناورهای ایران بوده است و جمهوری اسلامی ایران در این ارتباط اقدام به رفع تهدید کرده و متعاقبا شناورها را در منطقه امنی رهاسازی کرده است.

«حضور ایران در سوریه مستشاری و ادعای اسرائیل مبنی‌بر حمله به پایگاه‌های ایران بی‌اساس است»

ناصر کنعانی در پاسخ به پرسشی درباره خبرهای هفته گذشته مبنی‌بر حمله اسرائیل مواضع جمهوری اسلامی ایران در سوریه، گفت: «اقدامات غیرقانونی رژیم صهیونیستی در حمله به زیرساخت‌های سوریه همچنان ادامه دارد. این حملات در نتیجه حمایت دولت آمریکا صورت می‌گیرد و دولت آمریکا هم ازجمله کشورهایی است که به‌صورت غیرقانونی نیروهای نظامی خودش را در مناطقی از سوریه مستقر کرده است.»

سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ضمن رد هدف قرار گرفتن پایگاه‌های مربوط به جمهوری اسلامی در سوریه، گفت: «همه اقدامات رژیم صهیونیستی علیه اماکن و زیرساخت‌های سوریه اعم‌از نظامی و غیرنظامی، نامشروع، غیرقانونی، تجاوزکارانه و ناقض مقررات و قوانین بین‌المللی است. ادعای این رژیم مبنی‌بر حمله به اماکن و پایگاه‌های متعلق به ایران پوچ، باطل و بی‌اساس و مبتنی‌بر بهانه‌جویی و فرار به جلو است. حضور ایران در سوریه مستشاری و به درخواست رسمی دولت سوریه صورت گرفته و این ادعاها باطل است.»

او افزود: «تا زمانی که دولت سوریه در این ارتباط از ما درخواست کمک و مشارکت کند،‌ ایران دریغ نکرده و در کنار دولت و ملت سوریه خواهد بود.»

 معاملات نفت با شرکای ایران در کشورهای مختلف با وجود تحریم‌ها ادامه دارد

کنعانی در نشست خبری خود، درباره بحران اروپا در زمینه تامین انرژی و درخواست اروپایی‌ها از ایران برای کمک به حل این مشکل، گفت: «امیدواریم توافق شکل بگیرد و در این زمینه ایران بتواند نقش موثرتری در تامین انرژی مورد نیاز کشورهای دنیا و اروپا داشته باشد. جمهوری ایران در این ارتباط با محدودیت و ملاحظه‌ای مواجه نیست.»

او توضیح داد که «جمهوری اسلامی ایران به‌طور طبیعی به دلیل برخورداری از منابع غنی نفت و گاز، یکی از مهم‌ترین کشورهای تامین‌کننده انرژی و سوخت مورد نیاز کشورهای مختلف دنیاست» و افزود که هرچند «در مقاطع مختلف به دلیل تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه آمریکا با محدودیت‌هایی مواجه بوده» است، ولی ایران «با توانمندی‌های خودش در بازار بین‌المللی نفت و انرژی حضور خودش را حفظ کرده و معاملات نفت با شرکای ایران در کشورهای مختلف ادامه دارد». 

وزیر امور خارجه ایران چرا به روسیه سفر کرد؟

سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به سؤالی درباره سفر اخیر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به روسیه، گفت که این سفر بنابه درخواست یک دولت اروپایی برای «انتقال پیام طرف‌های اروپایی به روسیه» و کمک به توقف روند جنگ در اوکراین انجام شده است. او افزود که «پیام منتقل و گفت‌‌وگو صورت گرفت و بازخورد انتقال پیام مثبت بوده است». 

«ایران قصد مداخله در امور داخلی عراق ندارد»

کنهانی در نشست خبری روز دوشنبه درباره تحولات اخیر عراق گفت: «روند تحولات عراق برای ایران بسیار حائز اهمیت است. معتقدیم عراق کشوری بسیار مهم در حوزه منطقه‌ای است و ثبات و امنیت و آرامش در این کشور هم به توسعه اقتصادی در این کشور و هم به ایجاد شرایط و ظرفیت مناسب برای این‌که این کشور بتواند در حوزه منطقه‌ای نقش سازنده و مکمل خود را در روندهای منطقه‌ای ایفا کند، کمک می‌‌کند. موضوع امنیت و ثبات در عراق برای ما حائز اهمیت است. ایران از هر فرصتی که گمان کند می‌تواند برای کمک به برادران عراقی برای بازگشت ثبات کمک کند استفاده می‌کند.» 

او افزود که «ارتباط جمهوری اسلامی ایران با همه طرف‌های سیاسی عراق مستمر است» و مدعی شد که نقش ایران در ارتباط با طرف‌های عراقی، «به شکل‌گیری روند آرامش در این کشور کمک کرده است». 

سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در پاسخ به پرسشی درباره سخنان مقتدی صدر علیه جمهوری اسلامی، نیز گفت: «ایران پیام به اشخاص و افراد ندارد. نگاه ایران به کلیت عراق است و همه جریان‌های سیاسی عراق را به گفت‌وگو دعوت کرده‌ایم. به کلیت عراق نگاه می‌کنیم و نگاه بخشی، جزئی، جریانی و گروهی در عراق نداریم. همه طرف‌های سیاسی عراق بخشی از روند عراق و ساخت قدرت در این کشور هستند.»

او اضافه کرد: «امنیت عراق برای ما مهم است و ایران معتقد است آنچه در درون عراق در روزهای گذشته شاهد بودیم، موضوع داخلی عراق است. ایران قصد مداخله در امور داخلی عراق ندارد، ولی برمبنای سیاست همسایگی و اینکه ثبات و امنیت عراق نه‌تنها برای عراق، بلکه برای کشورهای منطقه از‌جمله ایران مفید است، کمک کرده و توصیه‌های برادرانه را به عزیزان در عراق ارائه می‌کنیم، ولی معتقدیم روند تحولات مرتبط با موضوع داخلی عراق است.»

«آتش‌بس پایدار در یمن در گرو لغو کامل تحریم‌های اعمال‌شده بر این کشور است»

کنعانی در سخنانش با اشاره به حمایت ایران از روند آتش‌بس و تداوم آن در یمن، تاکید کرد که «تحقق آتش‌بس پایدار در گرو لغو کامل تحریم‌های یمن است»، به این معنا که محاصره انسانی یمن باید به‌صورت کامل لغو  و زمینه برای شکل گیری روند سیاسی فراهم شود.

«بازداشت تیم پرواز ایرانی در آرژانتین مبنای قانونی ندارد»

سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی در پاسخ به سوالی در مورد بازداشت تیم پرواز ایرانی یک هواپیما در آرژانتین، اتهام‌های مطرح‌شده علیه آنان را «بی‌پایه و اساس» دانست و افزود: «تاکنون هیچ سندی دال بر ارتکاب جرم علیه این افراد ارائه نشده است. 

او همجنین گفت که این موضوع به‌عنوان موضوعی جدی در دستورکار دستگاه دیپلماسی است و مشورت با دولت‌های ونزوئلا و آرژانتین و فعالیت دیپلماتیک جمهوری اسلامی «تا آزادی بی‌قید و شرط این افراد» ادامه دارد.

وضعیت شهروند ایرانی بازداشت‌شده در عربستان سعودی

کنعانی در پاسخ به پرسشی درباره آخرین پیگیری‌ها در رابطه با خلیل دردمند، شهروند ایرانی بازداشت‌شده در عربستان سعودی، نیز گفت که موضوع مورد پیگیری وزارت امور خارجه و سازمان حج و زیارت است و تا زمان آزادی این فرد، ادامه می‌یابد. 

او افزود که وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی «از کانال وزیر خارجه عراق و همتای عمانی در این ارتباط گفت‌وگوهایی را داشت و از همتایان خود درخواست کرد که توصیه‌های لازم را به طرف عربستانی برای آزادی سریع این شهروند داشته باشند»

سخنگوی وزارت امور خارجه این فرد را «یک زائر ایرانی معرفی کرد که بدون ارتکاب جرمی بازداشت شده است» و گفت: «امیدواریم در سایه فضای عمومی در دو کشور که به سمت ایجاد فضای سیاسی مثبت حرکت می‌کند، موضوع شهروند ایرانی با نگاه انسانی ازسوی مقامات عربستان مورد توجه قرار بگیرد و این حاجی ایرانی را که امسال مهمان سرزمین وحی بود آزاد کنند.» 

حضور ابراهیم رئیسی در نشست سران شانگهای

ناصر کنعانی همچنین در نشست خبری روز دوشنبه خود اعلام کرد که ابراهیم رئیسی، رئیس‌ جمهوری اسلامی ایران، در نشست سران شانگهای شرکت خواهد کرد. 

این نشست قرار است روزهای ۲۴ و ۲۵ شهریورماه، به میزبانی ازبکستان برگزار شود.