افتتاح کتابخانه زنان در کابل؛ شیوه جدید مبارزه علیه حذف

زنان معترض، انتظار واکنش‌های منفی طالبان را دارند اما مصمم اند که برای ادامه کار این کتابخانه و دیگر مراکز مربوط به زنان مبارزه کنند

زنان معترض ایجاد این کتابخانه را ادامه مبارزات زنان علیه حذف شدن از اجتماع و محرومیت از حق تحصیل و کار زنان عنوان کردند- عکس: @junbeshzanan  /facebook

گروهی از فعالان زن در افغانستان روز چهارشنبه دوم شهریور (۲۵ اوت)، «کتابخانه زن» را در مرکز شهر کابل افتتاح کردند. بنیان‌گذاران این کتابخانه این اقدام را گامی در جهت مبارزه ادامه‌دار و موثر علیه حذف زنان از اجتماع و منع تحصیل و اشتغال آنان عنوان کردند.

بخشی از بودجه تاسیس این کتابخانه را بنیاد کریستال بیات که متعلق به خانواده «بیات» در افغانستان تامین کرده است و شماری از زنان معترض کابلی هم مسئولیت اداره این کتابخانه را برعهده دارند.

ژولیا پارسی، عضو رهبری جنبش خودجوش زنان معترض افغانستان، که از بنیان‌گذاران این کتابخانه است، به ایندیپندنت فارسی گفت که هدف از ایجاد چنین مرکزی، تلاش برای جلوگیری از دور شدن زنان از فضای کتابخوانی و فعالیت‌های اجتماعی است. او تصریح کرد: «این کتابخانه را ایجاد کردیم تا زنان و دخترانی که از رفتن به مدرسه و کار محروم شده‌اند، امکان دسترسی به کتاب و مطالعه را داشته باشند.»

ژولیا افزود: «شاید بیشتر زنان به دلیل مشکلات اقتصادی توان مالی خرید کتاب را نداشته باشند. این کتابخانه فرصتی است که زنان به کتاب‌های موردعلاقه خود راحت و رایگان دسترسی داشته باشند.»

ژولیا در مورد چگونگی ایجاد این کتابخانه توضیح داد که زنان معترض چند ماه تلاش کردند و از افراد و کتابخانه‌هایی که به‌رایگان کتاب اهدا می‌کردند، بیش از یک هزار جلد کتاب جمع کردند. سپس توانستند حمایت بنیاد کریستال بیات را که راس آن نیز یک زن قرار دارد، جلب کنند بتوانند تا مبلغ موردنیاز برای اجاره مکان کتابخانه و برخی امکانات لازم برای این مرکز را تامین کنند.

واکنش طالبان به ایجاد کتابخانه زن، چه خواهد بود؟

کتابخانه زن در ناحیه سوم شهر کابل در محله‌ای به‌نام پل سرخ واقع است که در سال‌های اخیر، بورس کتابفروشی‌ها، کتابخانه‌ها و مراکز فرهنگی و پاتوق فرهنگیان و دانشگاهیان کابل بود. این کتابخانه داخل یک مرکز تجاری است؛ در این مرکز، برخی از مغازه‌ها نیز متعلق به زنان‌ است و به این دلیل، فضا نسبتا زنانه است.

زنان معترض روز چهارشنبه به مناسبت افتتاح این کتابخانه جلسه‌ای برگزار کردند و با پوشش معمول خود و بدون برقع، در این مکان حضور یافتند. این زنان می‌گویند تلاش کردند طالبان تا لحظه افتتاح از برگزاری این جلسه آگاه نشوند؛ همانند اعتراض‌های خیابانی زنان که همیشه بدون اطلاع‌رسانی عمومی و یکباره برپا می‌شد تا طالبان برای مهار و جلوگیری از اعتراض‌ها فرصتی نداشته باشند.

اکنون که خبر افتتاح این کتابخانه در رسانه‌ها دست‌به‌دست می‌شود، طالبان هم از آن خبردار شده‌اند؛ اما واکنش آنان چه خواهد بود؟ در شرایطی که طالبان درهای مدارس را به روی دانش‌آموزان دختر بالاتر از کلاس ششم بسته‌اند، کلاس‌های دانشگاه را تفکیک جنسیتی کرده‌اند، زنان را از ادارات دولتی کنار گذاشته‌اند و جلو فعالیت‌‎های سیاسی، فرهنگی و حتی هنری و ورزشی زنان را گرفته‌اند، افتتاح کتابخانه‌ای ویژه زنان در قلب کابل، از نظر طالبان حرکتی خلاف عرف به نظر می‌آید و مشخص نیست  برخورد طالبان با آن چگونه خواهد بود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

بنیان‌گذاران این کتابخانه می گویند برای هرگونه واکنش طالبان آماده‌اند اما با تمام توان تلاش خواهند کرد تا در ادامه مبارزاتشان برای آزادی و تامین حقوق زنان در افغانستان، از بسته شدن این کتابخانه جلوگیری کنند.

ام‌البنین خاوری، عضو جنبش خودجوش زنان معترض افغانستان که در برنامه افتتاح کتابخانه زن نیز شرکت داشت، به ایندیپندنت فارسی گفت که زنان می‌دانند طالبان به ایجاد چنین مکان‌های واکنش‌ منفی نشان می‌دهند و شاید تلاش کنند جلو ادامه کار این کتابخانه را بگیرند.

او تصریح کرد: «شاید طالبان برای به دست آوردن دل جامعه جهانی این کتابخانه را نبندند، اما بدون شک به این مکان سر خواهند زد، شاید بر محتوای کتاب‌ها نظارت کنند، شاید این مکان را زیر نظر بگیرد تا ببیند چه کسانی به آنجا رفت‌وآمد می‌کنند. این چیزی است که از طالبان انتظار داریم؛ اما زنان از مبارزه دست برنمی دارند.»

طالبان در یک سال گذشته، با اعمال فشار بر زنان تلاش کردند، فرصت‌ها و دستاوردهای ۲۰ سال گذشته زنان افغان را از آنان بگیرند و جایگاه زنان را به موقعیت ۲۰ سال قبل یعنی دوره نخست حاکمیت این گروه در افغانستان، تقلیل دهند. اما مبارزه مداوم زنان در یک سال گذشته با وجود تهدیدها، بازداشت‌ها، شکنجه‌ها و کشتارها، از عزم راسخ آنان برای ایستادگی مقابل دستورهای افراطی و زن‌ستیزانه طالبان خبر می‌دهد.

موضوع زنان در افغانستان در حال حاضر یکی از سرفصل‌های مذاکرات طالبان و جامعه جهانی است اما رهبران طالبان همواره از موضع افراط‌گرایانه‌ای که در قبال زنان دارند، دفاع می‎‌کنند و مدعی‌اند که نسخه غربی حقوق بشر و حقوق زنان را نخواهند پذیرفت.