همزمان با بهره‌برداری بخش دوم سد کجکی در هلمند، نگرانی مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، از اجرا نشدن معاهده ۱۳۵۱ که حقابه ایران از رود هیرمند را مشخص کرده، افزایش یافته است. در تازه‌ترین مورد، روز جمعه ۷ مرداد، حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، به دستور ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران، با مولوی امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان، تلفنی صحبت کرد و از او خواست در زمینه اجرای معاهده ۱۳۵۱ و پرداخت حقابه ایران از رود هیرمند همکاری کند.
عبداللهیان در صحبت با متقی، از پیامد منفی عملی نشدن حقابه ایران از رود هیرمند هشدار داد. در بیانیه وزارت خارجه ایران که در وب‌سایت آن منتشر شده، آمده است: «اگر مساله حقابه ایران از هیرمند با سرعت و جدیت حل‌وفصل نشود، در سایر حوزه‌های همکاری دو کشور، آثار منفی خود را نشان خواهد داد.»
در ادامه بیانیه آمده است: «امیر عبداللهیان با اشاره به بارندگی‌های اخیر و جاری شدن آب در رودخانه هیرمند، اظهار امیدواری کرد که موانع مصنوعی جهت رسیدن آب به جمهوری اسلامی ایران و تامین حقابه ایران وجود نداشته باشد.»
هرچند در این بیانیه منظور از موانع مصنوعی مشخص نشده است، اما پیش از این، جمهوری اسلامی ایران به سدهای ساخته‌شده در مسیر رود هیرمند اعتراض کرده بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
عبداللهیان به مولوی متقی گفت مردم و نمایندگان سیستان و بلوچستان، خواهان دریافت حقابه ایران از رود هیرمندند و در این زمینه، رئیس‌جمهوری ایران به او دستور داده است تا پیگیر این موضوع باشد.
او تصریح کرد که تحویل حقابه ایران، شاخص مهمی برای سنجش تعهدات طالبان در عمل به تعهدات بین‌المللی در قبال ایران است.
در بیانیه وزارت خارجه ایران به نقل از مولوی متقی، وزیر خارجه طالبان آمده است: «ما نسبت به حقابه ایران متعهد هستیم. زمانی که آب موجود باشد، آن را به سوی ایران روان می‌سازیم.»
عبداللهیان در پاسخ به این سخن متقی گفت: «ما می‌توانیم با تشکیل تیم فنی و عملیاتی مشترک، مسیر رودخانه را به مجرای درست برگردانیم تا مردم دو سوی مرز از هدر رفت آب آسیب نبینند.»
روز چهارشنبه ۵ مرداد، ابراهیم رئیسی در جلسه هیئت دولت، به وزرای خارجه و نیرو دستور داد مساله حقابه ایران از رود هیرمند را دنبال کنند. به دنبال آن، علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیروی جمهوری اسلامی ایران، گفت تصمیم دارد در راس هیئتی برای پیگیری حقابه ایران از رود هیرمند، به افغانستان سفر کند. او گفت طالبان حقابه ایران از رود هیرمند را می‌پذیرد، اما در این زمینه گام عملی برداشته نشده است.
حقابه ایران از رود هیرمند براساس معاهده‌ای که در سال ۱۳۵۱ خورشیدی میان حکومت‌های وقت ایران و افغانستان امضا شده بود، مشخص شده است. عملی شدن این معاهده، از موضوع‌های تنش‌زا در سال‌های اخیر میان ایران و افغانستان بوده است. نگرانی حکومت‌های ایران از تامین نشدن حقابه ایران از رود هیرمند، با تاسیس سدهای کمال خان، کجکی و سلما در جنوب و غرب افغانستان افزایش یافت.
اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، بارها گفته بود حقابه ایران را مطابق معاهده ۱۳۵۱ می‌پردازد اما، اگر ایران آب اضافی می‌خواهد باید در مقابل آن به افغانستان نفت بدهد.
مقام‌های طالبان در ۱۱ ماه سلطه بر افغانستان، بارها گفتند به معاهده مذکور متعهدند، اما مقام‌های ایران از عملی نشدن این وعده همواره ابراز نارضایتی کرده‌اند.
