بحث رسانه‌های اردن؛ آیا با اسراییل علیه حکومت ایران ائتلاف کنیم؟

دفاع پادشاه اردن از طرح «ناتوی خاورمیانه» واکنش منفی رسانه‌های این کشور را در پی داشت

احتمال دارد طرح ناتوی خاورمیانه در ۱۴ ژوییه و در دیدار جو بایدن از جده طرح شود -- YOUSEF ALLAN / JORDANIAN ROYAL PALACE / AFP

احتمال پیوستن اردن به ائتلافی نظامی در منطقه با حضور اسرائيل و در مخالفت با حکومت ایران، واکنش گسترده‌ای در رسانه‌های اردن به‌وجود آورده است. چنین احتمالی البته هنوز در حد حرف است، اما پس از آنکه ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، چندی پیش در گفت‌وگو با شبکه «سی‌ان‌بی‌سی» آمریکا از طرح احتمالی «ناتوی خاورمیانه» دفاع کرد، رسانه‌های این کشور عربی واکنش نشان داده‌اند.

احتمال دارد طرح ائتلاف نظامی در خاورمیانه در جریان سفر جو بایدن، رئیس‌ جمهوری آمریکا، به منطقه و در نشست روز ۱۶ ژوییه در جده، مطرح شود که در آن رهبران عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین، قطر، عمان، کویت، مصر، عراق، و اردن شرکت خواهند کرد. 

پادشاه اردن البته در سخنان خود اسمی از اسرائیل نبرده بود و ایمن صفدی، وزیر خارجه اردن، نیز روز ۲۸ ژوئن به «الجزیره» گفت صحبتی از چنین ائتلافی با اسرائیل نشده و امان تاکنون چنین پیشنهادی دریافت نکرده است. صفدی گفت، منظور ملک عبدالله حرکت مشترک کشورهای عربی در زمینه مسائلی مثل تروریسم، امنیت غذا و امنیت اقتصادی بوده است. 

اردن در سال ۱۹۹۴ روابط دیپلماتیک با اسرائیل برقرار کرد تا پس از مصر، دومین کشور عربی باشد که چنین می‌کند. در سال‌های آخر دولت بنیامین نتانیاهو، روابط امان و تل‌آویو خدشه‌دار شده بود، اما پس از روی کار آمدن دولت نفتالی بنت و یائیر لاپید در اسرائيل، روابط آن با اردن نیز بهبود یافت. امان در ضمن از حضور گروه‌های مرتبط با حکومت ایران در مرزهای خود با سوریه و عملیاتی که در زمینه قاچاق مواد مخدر انجام می‌شود، شکایت کرده است.

در رسانه‌های اردنی احتمال ائتلاف با اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران قویا مطرح شده و با آن مخالفت‌های بسیاری شده است. در روزهای اخیر چهره‌هایی همچون وزیران سابق، سردبیران روزنامه‌ها، و ستون‌نویس‌ها علیه این پیشنهاد نوشتند و آن ‌را با منافع اردن در امر فلسطین مغایر دانستند. 

سمیح المطایعه، وزیر اطلاع‌رسانی سابق، در تحلیلی گفت که سران قدرت در اردن از مخالفت مردم با روابط این کشور با اسرائیل با خبرند و وارد چنین ائتلافی نخواهند شد. او گفت  که اردن با سیاست جمهوری اسلامی ایران در منطقه مخالف است، اما نباید وارد ائتلافی شود که به منزله تدارک جنگ خواهد بود. 

المطالیعه در مقاله‌ای برای وب‌سایت «امان نیوز»، یادآوری کرد که اردن در «نشست نقب» که چند ماه پیش با حضور وزیران خارجه اسرائیل و برخی کشورهای عربی برگزار شد، شرکت نکرد و در همان روز ملک عبدالله در حرکتی معنی‌دار به رام‌الله رفت تا با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، دیدار کند تا نشان دهد که مسئله فلسطین هنوز برای امان مهم است. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

محمد داودیه، وزیر سابق کشاوزی و رئیس هیات‌مدیره روزنامه مهم «الدستور»، نیز ستونی در این روزنامه نوشت که تیتر آن گویا است: «آقای رئیس ‌جمهوری بایدن، ما با اشغالگر ائتلاف تشکیل نمی‌دهیم.»

داودیه نوشت: «این واقعیت که حکومت آیت‌الله‌ها کاری کرده است که در صدر فهرست دشمنان ملت عربی قرار گرفته، به این معنی نیست که دشمن اسرائیلی توانسته است خود را از این فهرست سیاه پاک کند… هیچ نیرویی در جهان ما را وادار نخواهد کرد اسرائیل را بپذیریم و با آن در ائتلافی شرکت کنیم، مگر با اصرار بر احترام اسرائیل به حقوق مردم عرب فلسطینی که در قطع‌نامه‌های سازمان ملل به رسمیت شناخته شده است.»

این وزیر سابق گفت که از ملک عبدالله و بایدن انتظار می‌رود پیشنهادی «منصفانه و واقع‌گرا» مطرح کنند و اشغال سرزمین‌های فلسطینی به دست اسرائیل را از یاد نبرند. او در ضمن یادآوری کرد که پادشاه اردن اخیرا (روز ۲۶ ژوئن) به آقای عباس گفته است که اردن در نشست جده از موضع فلسطین پشتیبانی خواهد کرد. 

ابراهیم عبدالمجید القیسی، یکی دیگر از ستون‌نویس‌های «الدستور»، نیز با طرح ائتلاف نظامی کشورهای عربی با اسرائیل مخالفت کرد و نوشت: «در عالم سیاست، دولت‌ها گاهی برای حفظ تمامیت ارضی، ثبات یا امنیت در برابر دشمنان‌شان، دست به عمل می‌زنند. اما چنین چیزی نمی‌تواند بین دولت‌های عربی و دشمن جنایتکارشان، اسرائیل، صورت گیرد؛ هرچند متحدی مشترک [آمریکا] توانسته باشد این طرف‌های متخاصم را به برقراری روابط و امضای توافق صلح مجاب کند.»‌

القیسی در ادامه نوشت که آمریکا هرگز نخواهد توانست کاری کند که عرب‌ها «حقوق خود، سرزمین‌های اشغالی، و اماکن مقدس خود را فراموش کنند و با اسرائیل برای آغاز جنگ علیه ایران ائتلاف کنند.»

مکرم احمد الطراونه، سردبیر روزنامه «الغد» که مواضع لیبرال‌تری در قیاس با «الدستور» دارد، در مقاله‌ای در روز ۲۶ ژوئن نوشت که اولویت اصلی اردن باید برخورد با بحران اقتصادی باشد که جنگ در اوکراین پیش آورده است، نه پیوستن به اتئلافی‌ نظامی در منطقه. 

الطراونه نوشت: «دشوار است بگوییم که اردن منفعتی در پیوستن به این نوع ائتلاف‌ها خواهد داشت؛ آن هم در منطقه‌ای مملو از بی‌ثباتی اقتصادی و امنیتی که هم‌اکنون درگیر تخاصم است. تمرکز ما باید بر دستیابی به ادغام اقتصادی کشورهای عربی و منطقه‌ برای برخورد با چالش‌ها در زمینه انرژی و امنیت غذایی باشد — به ویژه حالا که جهان در بدترین بحران خود طی چند ده سال اخیر است… در این شرایط، آیا اردن می‌تواند اولویت خود را بر گشودن دروازه‌های تخاصم با ایران قرار دهد؟»

چنین ائتلافی هنوز در حد حرف و نظر است، و احتمال افزایش همکاری اسرائیل با کشورهای عربی در زمینه‌های مشخصی مثل پدافند هوایی، بیشتر است. طبق گزارش‌های رسانه‌های منطقه، اخیرا نشست محرمانه‌ای در این زمینه با حضور اسرائیل و برخی کشورهای عربی در شرم‌الشیخ مصر برگزار شده بود.

فرانک مک‌کنزی، فرمانده سابق سنتکام، در گفت‌وگویی اختصاصی با وب‌سایت «وارزون» که روز سه‌شنبه، ۵ ژوییه، منتشر شد، گفت:‌ «خطر [حکومت] ایران باعث شده است که ائتلاف پدافند هوایی بین اسرائیل و عرب‌ها، امکانی واقعی باشد.»

سخنگوی پنتاگون به «وارزون» گفت: «تعهد وزارت دفاع آمریکا به افزایش همکاری منطقه‌ای علیه خطرهای مشترک که ریشه در ایران دارند، چیز جدیدی نیست و تعهد آمریکا به امنیت اسرائيل همچنان آهنین است.» 

یونی بن مناخم، کارشناس مسائل عربی و دیپلماتیک در رادیو تلویزیون اسرائیل، نیز اخیرا در توییتی مدعی شد که ائتلاف پدافند هوایی قرار است مرکزی در قطر داشته باشد و شامل «برپایی سامانه‌های رادار،‌ تجسس و هشدار در کشورهای عربی برای شناسایی و انهدام موشک‌های بالستیک و پهپادهای [حکومت] ایران» خواهد بود.