تحصیل، مسافرت، کار: حقوق از دست رفته زنان افغان پس از قدرت گرفتن طالبان

طالبان در ۷ مه ۲۰۲۲ به زنان افغانستان دستور دادند که در اماکن عمومی از برقع کامل استفاده کنند

طبق آخرین فرمان طالبان، زنان افغانستان موظف به پوشیدن برقع کامل شدند.

پیش از این فرمان هم زنان افغانستان مجموعه‌ای از حقوق خود را، از جمله حق آموزش و حق تنها سفر کردن، از دست داده بودند.

طبق تحقیقی در ماه ژانویه، طالبان از زمان تسلط‌ خود در اوت سال گذشته،  خط‌مشی‌هایی ضد حقوق زنان وضع کرده‌اند که بهداشت، آموزش، آزادی رفت‌و‌آمد، و حق کار زنان را محدود کرده است.

طبق این تحقیق سازمان دیده‌بان حقوق بشر و موسسه حقوق بشر دانشگاه ایالتی سن خوزه (SJSU)، زنان افغانستان «هم با فروپاشی حقوق و رویاهای‌ خود و هم با خطراتی بقای اولیه آنان را تهدید می‌کند.»

حلیمه کاظم استویانوویچ، عضو هیات علمی اس‌جی‌اس‌یو، افزود: «آنان بین آزارهای طالبان و فعالیت‌های جامعه جهانی گرفتار شده‌اند که هر روز بیشتر آن‌ها را به نومیدی سوق می‌دهد.»

در ادامه به حقوق از دست رفته زنان از هنگام تسلط طالبان نگاهی می‌اندازیم.

اجباری شدن پوشیدن برقع کامل برای زنان

طالبان در ۷ مه ۲۰۲۲ به زنان افغانستان دستور دادند که در اماکن عمومی از برقع کامل استفاده کنند.

برقع در حکومت قبلی این گروه از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ نیز اجباری بود و تمام سر و صورت زن را می‌پوشاند.

این فرمان در نشستی مطبوعاتی در کابل خوانده شد و خالد حنفی، وزیر امر به معروف و نهی از منکر طالبان، گفت: «می‌خواهیم خواهران‌مان با عزت و در امنیت زندگی کنند.»

یعنی اگر زنی بیرون از خانه صورت خود را نپوشاند، پدر یا نزدیک‌ترین مرد خویشاوند او احضار و زندانی یا از مشاغل دولتی اخراج می‌شود.

ممنوعیت حضور زنان در نمایش‌های تلویزیونی

از نوامبر ۲۰۲۱ حضور زنان در مجموعه‌ها و فیلم‌های تلویزیونی ممنوع شد.

این حکم بخشی از هشت قانون جدید بود که همچنین پخش فیلم‌های خلاف شرع یا قوانین اسلامی و ارزش‌های افغانستان، پخش برنامه‌های کمدی اهانت‌آمیز به دین، و فیلم‌های خارجی مبلغ ارزش‌های فرهنگی خارجی را نیز ممنوع می‌کرد.

حکم حجاب اجباری روزنامه‌نگاران و مجریان زن

نوامبر سال گذشته به مجریان و روزنامه‌نگاران زن برنامه‌های تلویزیونی نیز دستور داده شد که هنگام حضور در برنامه‌های تلویزیونی روسری سر کنند.

بسیاری، از جمله «شبکه تلویزیونی زن» (Zan TV)، اولین شبکه افغانستان که تهیه‌کنندگان و گزارشگران آن منحصرا زنان بودند، این اقدام را  محکوم کردند. شبکه تلویزیونی زن همان زمان اعلام کرد که دستور حجاب اجباری «تهدیدی برای آزادی رسانه‌ها است.»

منع زنان از سفر به نقاط دور و مسافرت هوایی بدون همراهی مرد

روز ۲۶ دسامبر پارسال، طالبان حکمی صادر کرد مبنی بر این که زنانی که قصد سفر دورتر از ۴۵ مایل (۷۲ کیلومتر) دارند، باید «مردی از اعضای نزدیک خانواده همراه‌شان باشد.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

همچنین، مالکان خودروها از سوار کردن زنانی که سر یا صورت خود را نپوشانده‌اند، منع شده‌اند.

در مارس امسال نیز محدودیت‌های بیشتری در مورد سفر زنان اعمال شد و طالبان به شرکت‌های هواپیمایی افغانستان دستور دادند که از سوار شدن زنان به [هواپیما در] پروازهای داخلی و بین‌المللی بدون همراه مرد، جلوگیری کنند.

حذف وزارت امور زنان

اندکی پس از به قدرت رسیدن طالبان در سال گذشته، وزارت امور زنان در ماه سپتامبر حذف شد.

جای این وزارتخانه را که در سال ۲۰۰۱ تاسیس شده بود، «وزارت امر به معروف و نهی از منکر» گرفت.

اخراج دختران از مدرسه

با آغاز سال تحصیلی افغانستان در ماه مارس، طالبان تصمیم گرفتند که دختران بالای یازده سال دیگر به مدرسه نروند. آنان اعلام کردند که مدرسه‌های دخترانه تا وقتی که برنامه‌ای «جامع» و «اسلامی» تدوین نشود، تعطیل خواهند ماند.

ملاله یوسف‌زی که به جرم حمایت از تحصیل دختران هدف گلوله گروه «تحریک طالبان پاکستان» قرار گرفته بود، این روز را «روزی فاجعه بار» خواند.

یوسف‌زی همان روز توییت کرد: «امروز دل به یک چیز بیشتر نبسته بودم و آن این که دختران افغانستانی را که به مدرسه می‌روند، به خانه برنگردانند. اما طالبان به قول خود عمل نکرد.»

«همچنان دنبال بهانه برای جلوگیری از تحصیل دختران خواهند بود، زیرا از دختران تحصیل‌کرده و زنان قدرتمند می‌ترسند.»

زنان «نباید» در کنار مردان کار کنند

در ماه ژانویه رویتر گزارش داد که تحت حکومت طالبان، زنان به سرعت مشاغل خود را از دست می‌دهند.

در این گزارش آمده بود:«طالبان به زنان اجازه می‌دهد فقط طبق تفسیر آنان از قانون شرع اسلام کار کنند و این موجب شده است که برخی از زنان از ترس مجازات‌های این گروه، از شغل خود استعفا دهند. این گروه در دوره قبلی حاکمیت‌‌شان به شدت آزادی‌های زنان را محدود کرده بودند.»

سپتامبر سال گذشته یک عضو ارشد طالبان گفت نباید به زنان اجازه داد در کنار مردان کار کنند.

وحیدالله هاشمی در مصاحبه با رویتر گفت: «بیش از ۴۰ سال است که می‌جنگیم تا نظام قانونی شرع را بر افغانستان حاکم کنیم. شرع به مردان و زنان اجازه نمی‌دهد دور هم جمع شوند، یا زیر یک سقف با هم باشند.»

«مردان و زنان نباید کنار هم کار کنند. این واضح است. اجازه ندارند به اداره‌های ما بیایند و در وزارتخانه‌های ما کار کنند.»

طبق گزارشی که برنامه توسعه سازمان ملل دسامبر پارسال منتشر کرد، در سال ۲۰۲۰، بیست درصد نیروی کار افغانستان زنان بودند.

در این گزارش آمده است: «کوتاهی در سرمایه‌گذاری روی نیمی از سرمایه انسانی کشور- تحصیل دختران- تا سال‌ها عواقب وخیم اجتماعی اقتصادی در بر خواهد داشت.»

© The Independent