محرومیت دختران از تحصیل در افغانستان و بستن در مدارس کلاس‌های بالاتر از ششم به روی آن‌ها، با واکنش‌های جهانی روبه‌رو شد. سازمان عفو بین‌الملل به‌تازگی با انتشار بیانیه‌ای، به این عملکرد طالبان واکنش نشان داد و آن را عامل محروم شدن بخش وسیعی از جامعه از حقوق اولیه‌ خود توصیف کرد.

یمینی مشرا، مدیر سازمان عفو بین‌الملل در بخش آسیای جنوبی، در این بیانیه تصریح کرد: «محروم کردن دختران از حق تحصیل بر چشم‌انداز بازسازی اجتماعی و رشد اقتصادی افغانستان تاثیر گسترده‌ای خواهد داشت.»

او افزود: «استناد طالبان به فرهنگ افغانستان و شریعت اسلامی یک ترفند قدیمی است که برای انکار حقوق زنان و دختران طراحی شده است. این یک توجیه کاملا غیرقابل‌قبول برای چرخش ویرانگر آن‌ها در این هفته بود که نقض آشکار حق تحصیل است و بر آینده میلیون‌ها دختر افغان سایه می‌اندازد.»

عفو بین‌الملل در این بیانیه خاطرنشان کرد که طالبان از زمان تصرف افغانستان در هفت ماه پیش، برای احترام به حق تحصیل دختران چندین تعهد را پذیرفته است و وزارت آموزش و پرورش این گروه در بیستم مارس اطلاعیه‌‌ای منتشر و در آن اعلام کرد که تمام مدارس پس از تعطیلات زمستانی، در تاریخ ۲۳ مارس، بازگشایی خواهند شد. با این حال، درهای کلاس‌های بالاتر از ششم به روی دختران بسته ماندند و مدارس دخترانه از کلاس هفتم تا دوازدهم در ولایت هرات هم فقط دو روز باز بودند و در روز سوم بسته شدند.

به باور عفو بین‌الملل، رشادت دختران و زنانی که به اعتراض‌های خود ادامه می‌دهند و برای خود خواستار حق تحصیل و آینده بهترند، برای طالبان موجب شرمساری است. به گفته این سازمان مدافع حقوق بشر، آن‌ها برای امید می‌جنگند و جامعه بین‌المللی نباید آن‌ها را در این برهه حساس تنها بگذارد.

در بیانیه عفو بین‌الملل آمده است: «حق تحصیل یک حق اساسی بشری است که طالبان -به عنو‌ان متولیان فعلی افغانستان- به رعایت آن موظف‌اند. سیاست‌هایی که طالبان در حال حاضر دنبال می‌کنند، تبعیض‌آمیز، ناعادلانه و ناقض قوانین بین‌المللی‌اند.»

در همین حال اتحادیه اروپا نیز به بسته ماندن در مدارس دخترانه در افغانستان واکنش نشان داده است. در بیانیه‌ای که این اتحادیه روز دوشنبه منتشر کرد، از طالبان خواسته شد در اسرع وقت درهای مدارس را به روی دختران باز کنند.

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در این بیانیه‌، اقدام طالبان در تعطیل کردن مدارس دخترانه را محکوم کرد و گفت: «هیچ دلیل مذهبی یا اجتماعی نمی‌تواند چنین رفتار نابرابری را توجیه کند. این اقدام نقض آشکار حق اساسی تحصیل برای همه کودکان است.»

به گفته جوزپ بورل، این تصمیم که عقب‌نشینی طالبان از تعهدات سابقشان را نشان می‌دهد، شانس کسب مشروعیت در داخل افغانستان و همچنین «اعتبار آن‌ها نزد شرکای بین‌المللی» را تضعیف می‌کند.

بورل هشدار داد: «کمک‌های اتحادیه اروپا به افغانستان مشروط به تضمین حقوق زنان و دسترسی برابر به حق تحصیل است و اگر تصمیم فعلی طالبان سریعا تغییر نکند، پیامدهای گسترده‌ای خواهد داشت.» او به زنان افغان در خصوص حمایت بی‌دریغ اتحادیه اروپا اطمینان داد و گفت: «تحصیل دختران برای مشارکت کامل، برابر و معنادار زنان در جامعه افغانستان ضروری است.»

با اینکه ۲۴ ساعت قبل از آغاز رسمی سال تحصیلی جدید در افغانستان، مقام‌های وزارت آموزش و پرورش طالبان از باز شدن هم‌زمان مدارس دخترانه در تمام سطوح خبر داده بودند، ساعاتی پس از آغاز به کار مدارس، به دختران دانش‌آموزش بالاتر از کلاس ششم دستور داده شد به خانه‌ برگردند. بهانه طالبان تنظیم لباس فرم مدرسه برای دختران منطبق بر اصول شریعت و سنت‌های رایج در افغانستان عنوان شد.

این عمل طالبان با واکنش گسترده داخلی و بین‌المللی روبه‌رو شد و دختران دانش‌آموز همان روز و در روزهای بعدی دست به تظاهرات زدند. آمریکا به‌سرعت دیدارهای تنظیم‌شده خود با مقام‌های طالبان را لغو کرد و سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی هم به طالبان هشدار دادند که تداوم بسته ماندن مدارس به روی دختران، تبعات بدی برای طالبان خواهد داشت. با این حال به نظر می‌رسد طالبان هنوز به این هشدارها اهمیت نداده و فشارها بر مردم را بیشتر هم کرده است. در تازه‌ترین مورد، طالبان به تمام کارمندان دولت اعلام کرد از این پس، هرکس که ریشش را بتراشد یا لباس سنتی افغانستان (پیراهن و تنبان) نپوشد، اخراج خواهد شد.