دستور پوتین مبنی بر آماده‌باش کامل نیروهای بازدارنده هسته‌ای روسیه، این نگرانی را ایجاد کرد که مبادا وضعیت در اوکراین به سمتی پیش رود که به یک جنگ فاجعه‌آمیز هسته‌ای منتهی شود. با توجه به اینکه روسیه و ایالات متحده آمریکا بزرگ‌ترین زرادخانه‌های هسته‌ای جهان را در اختیار دارند، همین که رئیس‌جمهوری پوتین به کاربرد سلاح هسته‌ای می‌اندیشد و در این باره برای جهانیان پیام می‌فرستد، کافی است که در همه جهان ترس و نگرانی به وجود آید.
اعضای پیمان ناتو و متحدان اروپایی آن به اوکراین که عضو ناتو هم نیست، علنا کمک نظامی می‌کنند؛ بنابراین در صورتی که پوتین احساس کند جنگ را می‌بازد، این احتمال وجود دارد که برای متوقف کردن کمک‌های غربی به سلاح هسته‌ای متوسل شود.
قبل از مشتعل شدن آتش جنگ در اوکراین، به رغم اینکه درباره اقدام‌های احتمالی پوتین نگرانی‌هایی وجود داشت، کارشناسان پیش‌بینی نمی‌کردند او چنین حمله گسترده‌ای در اوکراین به راه اندازد و تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای را مطرح کند.
البته روسیه بر این باور است که می‌تواند جنگ کنونی در اوکراین را ادامه دهد؛ بدون اینکه آمریکا به هرگونه عملیات نظامی علیه روسیه دست بزند؛ چرا که در این صورت، احتمال خطر وقوع جنگ هسته‌ای بسیار بالا می‌رود. به همین دلیل آمریکا نیز باور دارد که می‌تواند به کمک‌های نظامی به اوکراین ادامه دهد، بدون اینکه روسیه برای واکنش انتقام‌جویانه اقدام کند. اما به‌رغم آنچه گفتیم، آمریکا و روسیه به یک رویارویی گریزناپذیر وارد شده‌اند که نگرانی‌ها درباره جنگ محتمل هسته‌ای را تقویت می‌کند.
این در حالی است که حتی اگر از وقوع یک جنگ هسته‌ای ویرانگر جلوگیری شود، باز هم احتمال گسترش تشعشعات هسته‌ای از نیروگاه‌های هسته‌ای اوکراین وجود دارد؛ به‌ویژه اینکه نیروهای نظامی روسیه در تلاش‌اند این نیروگاه‌ها را به تسلط خود درآورند. جهان در گذشته، خطرات ناشی از تشعشعات هسته‌ای از نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در زمان اتحاد جماهیر شوروی و در نیروگاه هسته‌ای فوکوشیمای ژاپن را از سر گذرانده است و به یاد دارد که چگونه پیامدهای فاجعه‌آمیز آن‌ها به قلمرو شوروی و ژاپن محدود نماند؛ بلکه به مناطق دیگری از جهان نیز سرایت کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
از این رو جامعه جهانی باید در جست‌وجوی بهترین روش برای جلوگیری از وقوع چنین رویدادهایی باشد. همان طور که ایالات متحده آمریکا پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، اقدام‌هایی ساده اما تاثیر‌گذار را برای جلوگیری از هواپیما‌‌ربایی انجام داد، به همین ترتیب باید برای حفاظت از نیروگاه‌های هسته‌ای اوکراین نیز اقدام‌هایی صورت بگیرد. اما با در نظر گرفتن اینکه امکان یافتن راه‌حل‌های سریع و مشابه برای جلوگیری از گسترش تشعشعات هسته‌ای در صحنه جنگ اندک است، نگرانی و ترس از وقوع این فاجعه در اوکراین کماکان باقی می‌ماند.
در ایالات متحده آمریکا، کمیسیون انرژی هسته‌ای که بعدا به وزارت انرژی تبدیل شد، به این نتیجه رسید که سامانه‌های غیرنظامی برای حفاظت از راکتورهای هسته‌ای در برابر حملات نظامی غیرعملی‌اند. در سال ۱۹۶۷، این کمیسیون درخواست دولت برای حفاظت از نیروگاه‌های هسته‌ای جنوب فلوریدا در برابر حمله موشکی کوبا را رد کرد؛ به دلیل اینکه سیاست کمیسیون با ساختن سامانه ویژه برای این منظور همخوانی ندارد.
در سال ۱۹۶۸، دادگاه استیناف موضع کمیسیون را تایید کرد؛ چون به گفته دادگاه، پذیرش این درخواست استفاده صلح‌آمیز از نیروی هسته‌ای در آمریکا را مقید و محدود می‌کرد. سرانجام دولت آمریکا احتمال حمله نظامی به این نیروگاه‌ها را نادیده گرفت و آن را به عنوان یک اصل غیرمحتمل انگاشت و برای احداث نیروگاه‌های هسته‌ای دیگر در آمریکا نیز مجوز صادر کرد.
شاید نیاز داشتن نیروگاه‌های هسته‌ای در داخل خاک آمریکا به سامانه حفاظت از حملات نظامی احتمالی، مبالغه‌آمیز باشد، اما درباره راکتورهای هسته‌ای که آمریکا به بیرون از خاک خود در مناطق احتمالی بروز جنگ مانند اروپای شرقی، خاورمیانه، شمال آفریقا و شاید هم بالکان صادر می‌کند، چه می‌توان گفت؟
بعد از حمله روسیه به نیروگاه هسته‌ای زاپروژیا، دیگر احتمال حمله نظامی به این نیروگاه‌ها یک توهم نیست. در گذشته نیز نیروگاه‌های هسته‌ای در ایران، عراق، اسرائیل و ایالات متحده آمریکا هدف حمله قرار گرفتند. افزون بر آن، کره شمالی، آذربایجان و چین بارها تهدید کرده‌اند که به نیروگاه‌های هسته‌ای همسایه خود حمله خواهند کرد.
البته مسلم است که مسئولیت سنجش جوانب مثبت و منفی انرژی هسته‌ای بر دوش کشورهایی است که این راکتورها را از آمریکا وارد می‌کنند؛ اما آیا سزاوار است که وزارت انرژی ایالات متحده آمریکا کشورهای واقع در مناطق احتمالی بروز جنگ را به خرید آن‌ها تشویق کند؟
باید در نظر داشت که پیامدهای حمله نظامی به یک نیروگاه هسته‌ای در هر کشوری، به آن کشور محدود نمی‌ماند و تشعشعات هسته‌ای مرز نمی‌شناسد؛ شورای امنیت و قدرت‌های بزرگ موظف‌اند احتمال وقوع جنگ هسته‌ای یا انتشار تشعشعات هسته‌ای را مطالعه و بررسی کنند و با ترسیم یک راهبرد مناسب، از گسترش جنگ جاری در اوکراین به کشورهای دیگر و وقوع یک جنگ هسته‌ای که به نابودی جهان منتهی شود، جلوگیری کنند.
