توماس فریدمن، ستون‌نویس روزنامه «نیویورک تایمز» آمریکا، روز یکشنبه، ۶ مارس، در ستونی سوالی ساده از دولتِ پرجمعیت‌ترین کشور جهان پرسید: «چین عزیز، در موضوع اوکراين کدام طرف را گرفته‌ای؟»

چین در موضوع روسیه و اوکراین در موضعی بغرنج قرار دارد. از یک سو بیش‌تر نزدیک به مسکو است و به همراه آن به رقابت با غرب می‌پردازد، از سوی دیگر رقابت سنتی خود با روسیه را نیز دارد و در نظام بین‌المللی نیز معمولا از حق حاکمیت کشورها دفاع کرده است که در جریان حمله ولادیمیر پوتین، رئیس‌ جمهوری روسیه، به اوکراين به روشنی پایمال شده است. 

فریدمن نوشت: «تنها یک کشور هست که اکنون شاید توان توقف جنگ در اوکراين را داشته باشد و آن کشور، آمریکا نیست. چین است.»

این تحلیل‌گر مشهور ۶۸ ساله، نوشت که چین اگر به تحریم اقتصادی روسیه بپیوندد، یا حتی دست به محکومیت صریح اشغال اوکراين بزند و خواهان خروج نیروهای روسیه از آن کشور شود، شاید تاثیری بر پوتین بگذارد که باعث شود او چاره‌ای جز عقب‌نشینی نداشته باشد. به گفته فریدمن، چنین موضعی بی‌شک بر پوتین تاثیر خواهد گذاشت، چون در حال حاضر او در سطح جهان متحد چشمگیری ندارد جز هند؛ کشوری دموکراتیک که به رهبری نخست‌وزیر خود، نارندرا مودی، جانب پوتین را گرفته است و در قطع‌نامه مجمع عمومی سازمان ملل علیه روسیه نیز، در کنار امارات متحده عربی، رای ممتنع داد.

فریدمن نوشت که شی جین‌پینگ، رئیس‌ جمهوری  چین، یک دلیل مهم برای گرفتن چنین موضعی دارد: «در هشت دهه گذشته، صلح نسبی بین قدرت‌های بزرگ باعث رشد سریع جهانی‌سازی در دنیا شده است و این امر، نقشی کلیدی در عروج اقتصادی سریع چین و خروج حدود ۸۰۰ میلیون چینی از فقر از سال ۱۹۸۰ به بعد داشته است. صلح برای چین بسیار خوب بوده است.» او تاکید کرد که ادامه رشد اقتصادی در چین، متکی بر ادامه صادرات گسترده و استفاده از بازارهای آزاد است. این تحلیل‌گر افزود که موفقیت اقتصادی چین که باعث شده است مردمش حکومت تک‌حزبی حزب کمونیست را تحمل کنند، متکی بر «ثبات اقتصاد جهانی و نظام بازرگانی» است. 

چین و روسیه در سال‌های اخیر روابط نزدیکی داشته‌اند. همین چند هفته پیش، شی و پوتین دیدار کردند و از دوستی «بی‌ حد‌و‌حصر» کشورهای خود سخن گفتند. اکنون اما به نظر می‌رسد که پکن می‌کوشد با روسیه تداعی نشود؛ هرچند، تاکید کرده است که نگرانی‌های امنیتی آن در مورد اوکراين و گسترش ناتو، مواجهند. چین نه تنها حمله را محکوم نکرده است، بلکه سخنگوهای دولتش حتی به خبرنگاران خارجی که از لفظ «اشغال» استفاده می‌کنند، تذکر می‌دهند.

کارشناسان اما می‌گویند چین اگر کنار روسیه بایستد، از یک سو روابط اقتصادی خود با غرب را به خطر می‌اندازد، و از سوی دیگر، توازنی را که در سال‌های اخیر در روابط خود با مسکو و کی‌یف برقرار کرده است. ریچارد غیاثی، کارشناس مرکز مطالعات راهبردی لاهه، در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه تاکید کرد که در پکن «منافع امنیتی عملا همیشه بر منافع اقتصادی ارجحیت دارند» و این باعث می‌شود که پکن طرف اوکراين را نگیرد. غیاثی گفت که آن کشور نمی‌خواهد جلو همسایه «غول‌آسا، مسلح به سلاح هسته‌ای و با منابع غنی» خود بایستد.

با این همه، حتی دولت اوکراين هم از احتمال این‌که پکن بتواند نقش میانجی را در این جنگ بازی کند، سخن گفته است. 

فریدمن در مقاله خود نوشت که از دیگر دلایل تردید احتمالی آقای شی در محکوم کردن روسیه، این است که خود شاید روزی نیازی به انجام اقدامی مشابه در مورد تایوان داشته باشد؛ کشوری که چین آن را بخشی از خاک خود محسوب می‌‌کند و همیشه تهدید به تصاحب آن کرده است. این تحلیل‌گر اما یادآوری کرد که سلاح‌هایی که غرب در مقابل روسیه به کار گرفته است (از جمله تحریم‌های فلج‌کننده) باید یادآور عاقبت دست زدن به چنین اعمالی برای چین باشند. 

علاوه بر قدرت تحریم‌های دولتی و مدنی، فریدمن به «سلاح سوم» که در این جنگ پیدا شده است، نیز اشاره می‌کند؛ سلاحی که به گفته او «هم جدید است و هم قدیمی؛ سلاحی معنوی و عاطفی: غرب صدای خود را بازیافته است.»

فریدمن به ابعاد گسترده تحریم اقتصادی می‌پردازد و این واقعیت که حتی ۶۳۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی و طلا که پوتین از اشغال کریمه در سال ۲۰۱۴ تا کنون جمع‌آوری کرده است، برای سر کردن با عواقب اقتصادی تحریم‌ها کافی نبوده‌اند؛ به‌ویژه که حدود نیمی از این پول در بانک‌های خارجی است و اکنون دسترسی روسیه به آن مسدود شده است. از جمله نتایج این امر، آن است که پس‌اندازهای مردم روسیه که به روبل است، با احتمال نابودی مواجه است. از دیگر نتایج، آن است که بسیاری از هواپیماهای بوئینگ و ایرباس خطوط هوایی تجاری روسیه که در مالکیت شرکت‌های لیزینگ ایرلندی بودند، اکنون در معرض خطرند. این هواپیماها به‌زودی باید از روسیه پس گرفته شوند و ایرباس و بوئینگ هم اعلام کرده‌اند که از این هواپیماها پشتیبانی نمی‌کنند. همین امر باعث شده است که آئروفلوت، شرکت هواپیمایی روسیه، تمامی پروازهای بین‌المللی خود (جز بلاروس) را لغو کند. 

این تحلیل‌گر آمریکایی در عین حال هشدار می‌دهد که موفقیت تحریم‌های اقتصادی می‌تواند باعث شود که پوتین دست به استفاده از گزینه‌ای بزند که همه از آن هراسانند: جنگ هسته‌ای. 

فریدمن از چین می‌خواهد متوجه این «واقعیت‌های جدید» باشد و اولا به فکر اشغال تایوان نباشد، ثانیا «به غرب و بخش‌های اعظمی از بقیه جهان بپیوندد و با پوتین مخالفت کند». این تحلیل‌گر در پایان می‌نویسد: «چین اگر چنین کند، به عنوان یک رهبر واقعی جهانی ظهور می‌کند. اما اگر به‌جای آن تصمیم بگیرد که در کنار ناقضان قانون بایستد، ثبات و رفاه دنیا برای همگان، به‌خصوص برای چین، کاهش می‌یابد.»