علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، که پیش از این ارتباط با آمریکا را در صورت رسیدن به «توافق خوب»، محتمل دانسته بود، در توییتی جدید اعلام کرد که مذاکره با آمریکا در دستور کار هیئت‌ مذاکره‌کننده ایران در وین نیست.

علی شمخانی، روز دوشنبه، ۲ اسفند، در حساب شخصی خود در توییتر، هرگونه احتمال ارتباط مستقیم ایران و ایالات‌متحده را رد کرد و نوشت: «مذاکرات وین از ابتدا میان ایران و ۱+۴ و نماینده اتحادیه اروپایی در جریان بود و این مسیر بدون تغییر تا حصول نتیجه ادامه خواهد داشت. مذاکره با آمریکا به دلیل آنکه منشا هیچ گشایشی نخواهد بود، در دستور کار هیئت مذاکره‌کننده ایران نیست.»

توییت اخیر دبیر شورای عالی امنیت ملی نشان می‌دهد که مواضع او در مدت کمتر از یک ماه تغییر کرده است. شمخانی حدود یک ماه پیش در توییت دیگری نوشته بود: «ارتباط با هیئت آمریکایی در وین با مبادله نوشتار غیررسمی انجام شده است و این روش ارتباطی زمانی که توافق خوب در دسترس باشد، با روش‌های دیگر جایگزین خواهد شد.»

شمخانی در این توییت به‌طور تلویحی از مذاکره مستقیم با آمریکا استقبال کرده بود. پیش از او نیز حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، گفته بود: «اگر در روند مذاکرات به مرحله‌ای برسیم که لازمه‌ رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا این باشد که سطحی از گفت‌وگوها را با آمریکایی‌ها داشته باشیم، این را نادیده نخواهیم گرفت.»

اظهارات این دو مقام دولتی درباره احتمال مذاکره مستقیم با آمریکا واکنش تند حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان، را به دنبال داشت. او در یادداشتی انتقادی به شمخانی و امیرعبداللهیان تاخت و نوشت: «آقایان امیرعبداللهیان و شمخانی چرا و با کدام تحلیل منطقی و قابل‌قبول از احتمال مذاکره مستقیم با آمریکا سخن می‌گویید؟ و کدام بخش از صورت‌مسئله نامشخص است که روشن شدن آن به مذاکره، آن‌ هم مذاکره مستقیم با آمریکا نیاز دارد؟»

انتقاد شریعتمداری به عقب‌نشینی شمخانی و حسین امیرعبداللهیان انجامید؛ وزیر امور خارجه نیز که پیش‌تر به‌صراحت گفته بود در صورت نیاز، مذاکره با آمریکا نادیده گرفته نمی‌شود، هفته گذشته در گفت‌وگو با روزنامه فایننشال‌ تایمز گفت که مذاکره مستقیم با آمریکا برای دولت ایران «هزینه‌های بسیار سنگین» دارد. او در عین‌ حال مدعی شد که طرف آمریکایی «پیام‌های زیادی» برای مذاکره مستقیم ارسال کرد، اما تهران به هیچ‌یک پاسخ نداد.

این ادعا را سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه، نیز در نشست خبری روز دوشنبه خود مطرح کرد و گفت: «آمریکایی‌ها بار‌ها مذاکره مستقیم با ایران را درخواست کرده‌اند؛ حتی دولت ترامپ هم این درخواست را داشت.» خطیب‌زاده افزود که «آن‌ها (آمریکایی‌ها) می‌خواهند برخی موضوع‌ها را در گفت‌وگوهای مستقیم با ما مطرح کنند.»

ارتباط مستقیم با آمریکا یکی از خط قرمزهای اساسی جمهوری اسلامی ایران است که از زمان روح‌الله خمینی آغاز شد و علی خامنه‌ای نیز با لجاجت بیشتر آن را ادامه داد. افراد و نهادهای وابسته به رهبر جمهوری اسلامی ایران به هرگونه اظهارنظر درباره ارتباط با ایالات‌متحده به‌شدت واکنش نشان می‌دهند. پیش‌تر احمد خاتمی، امام‌جمعه موقت تهران، گفته بود: «با آمریکا تا زمانی که آدم نشده، ارتباط نخواهیم داشت.»