گروهی از شکارچیان ترکمن اهل گنبد‌کاووس، یکشنبه ۲۴ بهمن امسال در یک اقدام نمادین ، ۵۰ کبک را در منطقه مابین دو روستای داز و حاجی قوشان استان گلستان رهاسازی کردند.

این شکارچیان اعلام کردند برای جلوگیری از تخریب گسترده محیط‌زیست دیگر شکار نخواهند کرد؛ ویدئوهای این شکارچیان پس از این اقدام، در صفحات اجتماعی توسط کاربران منتشر شد و‌ مورد استقبال قرار گرفت.

«رضا»، یکی از شکارچیان اهل گنبدکاووس می‌گوید زمانی در این مناطق کبک‌ فراوان بوده است؛ او با اشاره به آهنگ و شعر ترکمنی «کأکِلیک» که در زبان ترکمنی به معنی پرنده «کبک» است می‌گوید از دیرباز این مناطق زیستگاه‌ کبک‌های صحرایی بوده است و از این رو در ادبیات ترکمنی، از کبک به عنوان پرنده‌ای زیبا یاد می‌شود که تماشای آن، انسان را یاد معشوق خود می‌اندازد.

دانیال قره‌باش، دیگر شکارچی اهل روستای داز با اشاره به اینکه فعالیت‌های کشاورزی خارج از ضابطه منجر به جان باختن شمار زیادی از پرندگان کبک در این منطقه شده است، می‌گوید: «مکانی که رها سازی کردیم تا پنج سال قبل محل زندگی شمار زیادی کبک بود، اما از آن‌جایی که این اماکن به آتش کشیده شد، متاسفانه تمامی کبک‌ها جان باختند.»

دانیال در ادامه می‌افزاید در این مکان، دست‌کم برای یک سال آینده اجازه نخواهند داد کسی دست به شکار بزند.

او معتقد است بعد از استفاده غیر استاندارد از زمین کشاورزی، شکار بی‌رویه نیز در کاهش تعداد این پرندگان نقش عمده‌ای داشته است که نابودی این گونه جانوری می‌تواند تبعات جبران ناپذیری به‌همراه داشته باشد.

در برخی مناطق ایران، شکار همچنان به‌عنوان یک فرهنگ به شمار می‌رود، اگرچه در طول چند سال گذشته، پس از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران و کوچک‌تر سفره مردم و گسترش فقر در کشور، بسیاری از شهروندانی که توانایی خرید گوشت را ندارند مجبور به دست بردن به اسلحه کرده است تا گوشت خوراکی خود را از طریق شکار حیوانات تامین کنند.

خرید اسلحه شکاری و اخذ مجوز آن در ایران، نسبت به سایر کشورهای همسایه از جمله ترکیه، آسان‌تر است. فروش و صدور پروانه شکار برای شکارچیان درحالی انجام می‌گیرد که در دیگر کشورها، شکارچیان برای اخذ مجوزهای لازم موظف‌اند دوره‌های مربوط به شکار را بگذارنند تا بتوانند گواهینامه شکار دریافت کنند. با این‌حال، آمار دقیقی از تعداد شکارچیانی که به‌صورت قانونی مجوز شکار در ایران را اخذ کرده‌اند، در دست نیست.

شکار کبک‌های وحشی در ایران ممنوع است. اما با این‌حال، جریمه ۳۰۰ هزارتومانی برای کبک نر و ۹۰۰ هزارتومانی برای کبک ماده تعیین شده است که بسیار ناچیز است و این مقدار جریمه اندک، چشم طمع شکارچیان را باز کرده است.

استان گلستان از معدود زیست‌گاه های گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری ایران است.

به گفته مسئولان محیط زیست، در این استان، علاوه بر گونه‌های بومی، ۱۱۴ گونه پرنده مهاجر در این منطقه زمستان‌گذرانی و بعضا زادآوری می‌کنند.

از جمله پرندگان بومی استان گلستان می‌توان به انواع دلیجه، عقاب، سارگیه، قرقی، کبک، تیهو، بلدرچین، قرقاول، کرکس، هما، کبوتر جنگلی، شاهین، فاخته و توکا اشاره کرد.

زنده‌گیری پرندگان شکاری از جمله عقاب و شاهین برای فروش به کشورهای عربی اخیرا در منطقه ترکمن‌صحرا افرایش یافته است.

ساکنان محلی می‌گویند طمع فروش پرندگان شکاری به قیمت میلیاردی در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، به غیر از ساکنان محلی، پای شکارچیان غیربومی را نیز به ترکمن‌صحرا باز کرده است.

بنا بر گفته شاهدان محلی، این شکارچیان در مناطق مرزی بین ایران و ترکمنستان، با صورت‌های نقاب زده و موتورسیکلت‌های بدون پلاک، برای صید غیر مجاز پرندگان شکاری وارد منطقه ترکمن‌نشین می‌شوند و بساط شکار پرندگان شکاری را پهن می‌کنند و این پرندگان را پس از زنده‌گیری به بیش ۳۰۰ میلیون تومان می‌فروشند.

یکی از اهالی روستای مرزی «کُرَند» در این زمینه گفت که هرازگاهی اخبار دستگیری شکارچیان پرندگان شکاری در این مناطق به گوش می رسد اما مسئولان ذیربط با این شکارچیان متخلف، آن‌طور که باید برخورد نمی‌کنند.

به گفته این فرد که خود را «طاغان» معرفی می‌کند، بسیاری از شکارچیان با فروش این پرندگان و کسب درآمد میلیاردی، به ماموران محیط‌زیست و هنگ مرزی، رشوه‌های کلان پرداخت می‌کنند تا از بازداشت آنان جلوگیری شود.

طاغان در ادامه می‌افزاید بیشتر شکارچیان بازداشت شده از اهالی ترکمن روستاهای اطراف هستند، افرادی که با زنده‌گیری این حیوانات و فروش آن به دلالان، هم با سرنوشت خود بازی می‌کنند و هم درآمد و سودی خیلی کمتر از ارزش واقعی آن حیوانات کسب می‌کنند.

به نظر می‌رسد خلاء قانونی مدون در خصوص حیوانات شکاری و کمبود تعداد ماموران محیط‌بانی، طمع شکارچیان غیرمجاز در این مناطق را افزایش داده است.

مجازات برای زنده‌گیری، شکار، خرید، فروش، حمل، نگهداری و صدور پرندگان شکاری به استناد تبصره ۲ ماده ۱۳ قانون شکار صید، حبس تا ۳ سال به همراه جزای نقدی تا ۱۲۰ میلیون ریال است. در صورتی که مجازات باید حالت بازدارندگی داشته باشد که متاسفانه به نظر می‌رسد قانونگذار ایرانی هنگام تدوین قانون، این مورد را لحاظ نکرده است.