خروج سعد حریری، از مهمترین چهره‌های سیاسی جامعه سنی‌های لبنان، از دنیای سیاست آن کشور، به نفع جمهوری اسلامی ایران و حزب‌الله تمام خواهد شد و به آن‌ها امکان سیطره بر لبنان می‌دهد. این لبّ کلام تحلیلی است که خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه، ۲۶ ژانویه، به قلم تام پری و لیلا بسام منتشر کرد. به گفته این تحلیل‌گران، تصمیم آقای حریری باعث می‌شود که «لبنان بیش از پیش به مرکز نفوذ ایران بر کرانه دریای مدیترانه بدل شود.»

آقای حریری پیش از این سه دوره نخست‌وزیر لبنان بوده است. او روز دوشنبه، ۲۴ ژانویه، اعلام کرد که از سپهر سیاسی کشورش خارج می‌شود و از رهبری حزب «جنبش آینده» که مهمترین حزب سنی‌های لبنان است، استعفا می‌دهد. حریری گفت از آن حزب خواسته است که در انتخابات آتی کشور که قرار است در ماه مه برگزار شود، شرکت نکنند، و مقامات آن حزب هم تایید کرده‌اند که قصد شرکت ندارند. حریری به چند عامل اشاره کرد که باعث شده است تا تغییر مثبت در لبنان ممکن نباشد. مهمترینِ آن عوامل، نفوذ حکومت ایران در لبنان بود. 

ولید جنبلاط، رهبر حزب «سوسیالیست ترقی‌خواه» و از مهمترین چهره‌های جامعه دروزی‌های لبنان، به رویترز گفت که استعفای حریری، «به حزب‌الله و ایران فضای تحرک آزاد در لبنان می‌دهد.»

جمهوری اسلامی ایران مدت کوتاهی پس از بنیانگذاری در سال ۱۳۵۷، از طریق نیروهای سپاه پاسداران دست به تاسیس «حزب‌الله لبنان» زد که در سراسر دوران موجودیت خود، رابطه نزدیک خود را با سپاه و رهبری جمهوری اسلامی ایران حفظ کرده است. این گروه در سال‌های اخیر، به‌خصوص پس از قتل رفیق حریری، پدر آقای حریری و نخست‌وزیر سابق لبنان، در سال ۲۰۰۵، توانسته است بر سیطره خود بر کشور بیفزاید.

تحلیل‌گران رویترز استعفای آقای حریری را «مرحله تازه‌ای در سیاست قومی-فرقه‌ای لبنان» می‌خوانند و می‌افزایند که این تصمیم «بر عوامل نامطمئن پیش روی این کشور می‌افزاید.» آنان تاکید می‌کنند که لبنان «دچار سقوط مالی است که کشور را با بزرگترین تهدید علیه ثبات از جنگ داخلی ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ تا کنون، مواجه کرده است.»

به گفته این تحلیل‌گران، استعفای آقای حریری باعث شتاب گرفتن تشتت در جامعه سنی‌های لبنان می‌شود که با حمایت عربستان سعودی، ۳۰ سال در تسلط خانواده حریری بود.

یک منبع آشنا با تصمیمات رهبری حزب‌الله، به رویترز گفت که این گروه هم‌اکنون به فکر جذب متحدانی در جامعه سنی‌های لبنان است، به‌ویژه سیاستمداران محلی، که قدرت حریری را در سطح سراسری کشور ندارند. سنی‌های متحد با حزب‌الله در انتخابات ۲۰۱۸ در برخی حوزه‌ها بر نمایندگان حزب آقای حریری پیروز شدند. حزب‌الله اما در ضمن نگران است که جای حریری را چهره‌هایی تهاجمی‌تر بگیرند که به جای روحیه سازش‌گرایانه حریری، قصد مقابله با این گروه داشته باشند. 

با آن ‌که بسیاری از مراجع، حزب‌الله را از عوامل قتل رفیق حریری می‌دانند، پسر او ورود اعضای حزب‌الله به کابینه‌های خود را پذیرفت. به نظر می‌رسد که همین رویکرد سازش‌گرایانه نسبت به حزب‌الله بود که باعث شد عربستان سعودی به راهبرد حمایت‌ خود از او خاتمه دهد.

تحلیل‌گران اشاره می‌کنند که «زلزله سیاسی» آقای حریری در حالی صورت می‌گیرد که غائله بین حکومت ایران و دولت‌های عرب حاشیه خلیج فارس که متحد با آمریکا هستند، در جریان است. گرچه جمهوری اسلامی ایران به برقراری مجدد روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی ابراز تمایل کرده و کوشیده است روابط خود را با امارات متحده عربی نیز بهبود بخشد، اخیرا شاهد حمله راکتی حوثی‌های یمن به امارات بودیم. حوثی‌ها، که پیش از این بارها به خاک عربستان سعودی هم حمله کرده‌اند، از حمایت مالی، عقیدتی، سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی ایران برخوردارند. حزب‌الله لبنان نیز از این گروه پشتیبانی می‌کند.

نزدیکی دولت لبنان به جمهوری اسلامی ایران باعث شده است که رابطه آن با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس (که می‌توانند نقشی کلیدی در بهبود اقتصاد آن داشته باشند) نیز بیش از پیش مخدوش شود. در ماه اکتبر شاهد قطع رسمی روابط دیپلماتیک بسیاری از این دولت‌ها با لبنان به دلیل دفاع یکی از وزرای لبنان از حوثی‌ها بودیم. آن وزیر،‌ جورج قرداحی، که از یک حزب مسیحی طرفدار بشار اسد است، چندی بعد از آن ماجرا استعفا داد و کنار رفت. 

وزیر خارجه کویت روز شنبه، ۲۲ ژانویه، در سفر به بیروت فهرستی از شرایط بهبود روابط با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس را تحویل دولت لبنان داد. یک منبع دیپلماتیک لبنانی به رویترز گفت که از جمله شرایط مطروحه، اعمال قطع‌نامه ۱۸ سال پیش سازمان ملل است که یکی از مفاد اصلی آن، خلع سلاح حزب‌الله لبنان است. با آن ‌که جنگ داخلی لبنان در سال ۱۹۹۰ خاتمه یافت، حزب‌الله تنها گروهی است که خلع سلاح نشده است و حضور گسترده نظامی در کشور دارد. منابع سیاسی به رویترز گفتند که آن درخواست در بیروت به عنوان قوی‌تر شدن موضع دولت‌های عرب حاشیه خلیج فارس ارزیابی شده است. 

حزب‌الله در سال‌های اخیر توانسته است متحدانی فرای جامعه شیعیان لبنان هم به‌دست آورد. از جمله، در سال ۲۰۰۶ توافقی با میشل عون، که شاید مهمترین چهره سیاسی جامعه مارونی‌های مسیحی لبنان باشد، امضا کرد. اما رهبران حزب آقای عون، که اکنون رئیس‌جمهوری لبنان است، نیز در ماه‌های اخیر از احتمال پایان این ائتلاف گفته‌اند.

از دیگر خواست‌هایی که در فهرست وزیر خارجه کویت آمده است، برگزاری انتخابات مجلس در ماه مه است. اما اکنون با توجه به استعفای حریری و اعلام تحریم انتخابات از سوی او و حزبش، احتمال تعویق انتخابات نیز مطرح است. بسیاری از کارشناسان باور دارند که تعویق انتخابات بیش از همه به ضرر مخالفان حزب‌الله است؛ به‌خصوص حزب مسیحی «قوای لبنانی»، که به عربستان سعودی نزدیک است و امید دارد که بتواند اکثریتی را که موتلفان حزب‌الله در انتخابات سال ۲۰۱۸ به دست آوردند، تغییر دهد.

تحلیل‌گران رویترز می‌گویند اگر انتخابات برگزار شود، معاملات پساانتخاباتی معمول برای تشکیل دولت جدید، از حد معمول نیز دشوارتر خواهد بود. با این حساب، احتمال آن ‌که به سرعت دولتی تشکیل شود که بتواند به بحران اقتصادی بپردازد، کم‌تر می‌شود. 

استعفای آقای حریری صحنه ۱۲۸ کرسی مجلس لبنان را دچار تحول می‌کند. قضیه نه فقط  بر سر ۲۰ کرسی‌ای که «جنبش آینده» در سال ۲۰۱۸ فتح کرد، بلکه بسیاری از کرسی‌های متعلق به گروه‌های محلی موتلف با آن حزب است. در حال حاضر هیچ چهره سنی دیگری نیست که در سطح سراسری، شبکه‌ای مانند آقای حریری داشته باشد. او به‌رغم از دست دادن یک سوم کرسی‌های خود در انتخابات ۲۰۱۸، همچنان اصلی‌ترین چهره سنی صحنه سیاست لبنان بود. 

بها حریری، برادر سعد حریری که میلیاردر است و شهروندی دوگانه عربستان سعودی و لبنان را دارد، از چهره‌هایی است که شاید بکوشد پا در جای پای برادر بگذارد. بها پیش‌تر از برادرش به دلیل سازش با حزب‌الله انتقاد کرده است. این حریری ۵۶ ساله، هنوز از تصمیم خود در این زمینه چیزی نگفته است.