نزار زکا خطاب به امیرعبداللهیان: «چه ضمانتی هست و از سوی چه کسی؟»

شهروند لبنانی که چهار سال در ایران زندانی بود، به ادعاهای وزیر خارجه ایران در مورد شهروندان دوتابعیتی پاسخ داد

نزار زکا، شهروند لبنان بیش از چهار سال در ایران زندانی بود-ANWAR AMRO / AFP

نزار زکا، شهروند لبنان که بیش از چهار سال در ایران زندانی بود، در پاسخ به سخنان حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران، که گفته بود مشکل شهروندان دوتابعیتی باید «یک‌بار برای همیشه حل شود»، هشدار داد که سپاه پاسداران شاید می‌خواهد با فریب این شهروندان، آنان را به ایران بکشاند. 

آقای زکا که از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ در ایران به اتهام جاسوسی برای آمریکا زندانی بود، در توییتر گزارش «پرس تی‌وی»، رسانه انگلیسی‌زبان تحت اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را راجع به اظهارات امیرعبداللهیان همخوان کرد و پرسید: «چه ضمانتی هست و از سوی چه کسی؟ خارجی‌ها چطور؟ وقتی که دولت شما مرا به ایران دعوت کرد و ربود، شما در وزارت خارجه بودید.» 

زکا در توییت تکمیلی خود نوشت:‌ «به نظر می‌رسد سپاه می‌خواهد چند شهروند دوتابعیتی را فریب دهد و به ایران بکشاند. به نظر می‌رسد این بیشتر هشداری برای شهروندان دو تابعیتی است که به کشورشان بازنگردند.»

آقای زکا در تویيت خود چند نفر را «تگ» کرد که هر یک ارتباطی مستقیم و نزدیک با این داستان دارند؛ از جمله ژیو وانگ، دانشجوی چینی‌تبار آمریکایی از دانشگاه پرینستون که چند سال با اتهامات واهی در ایران زندانی بود، و صفحات مربوط به کارزارهایی که برای آزادی پنج نفر که همچنان در ایران زندانی هستند، تلاش می‌کنند: سیامک و باقر نمازی که به ترتیب از اکتبر ۲۰۱۵ و فوریه ۲۰۱۵ در زندان هستند، نازنین زاغری-رتکلیف که از آوریل ۲۰۱۶ در حبس است، انوشه عاشوری که از سال ۲۰۱۷ در زندان اوین است، و کامران قادری، کسب‌و‌کاردار ایرانی-اتریشی که از ژانویه ۲۰۱۶ در زندان است. زکا که دارای اقامت دائم آمریکا است، همچنین راجر دی. کارستنز، فرستاده ویژه رئیس‌جمهوری آمریکا در امور گروگان‌گیرها، را نیز «تگ» کرد.

جای تعجب نیست که وزارت خارجه آمریکا اکنون سمتی با این عنوان دارد. خانواده‌های قربانیان مدت‌ها است که از اقدامات حکومت ایران و سایر حکومت‌ها در این زمینه، به عنوان گروگان‌گیری یاد می‌کنند. مسئولان حکومت ایران نیز گاه در برخی اظهارات خود اعتراف کرده‌اند که دستگیری شهروندان دوتابعیتی، مرتبط با خواست‌های سیاسی ایران از دولت‌های آن‌ها است. حکومت ایران اغلب این گروگان‌ها را در معامله با دولت‌های آنان مبادله کرده است. از موارد چشمگیر این راهبرد، آزادی کایلی مور گیلبرت، پژوهشگر اسلام‌شناس استرالیایی-بریتانیایی است که از ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ به اتهام جاسوسی در زندان بود و نهایتا در مبادله با سه زندانی ایرانی در تایلند آزاد شد. این سه شهروند ایرانی (که حتی در روز آزادی چهره‌های خود را پوشانده بودند) از متهمان بمب‌گذاری‌های سال ۲۰۱۲ در بانکوک بودند که در آن، حکومت ایران کوشیده بود دیپلمات‌های اسرائیلی را به قتل برساند. 

آقای امیرعبداللهیان روز یکشنبه گفت: «بحث ایرانیان دوتابعیتی باید یک بار برای همیشه‌ حل شود.» او که در اولین جلسه روسای کارگروه‌های شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور (که در وزارت خارجه برگزار می‌شد) سخن می‌گفت، خواست که قانونی در این زمینه در مجلس ایران تصویب شود. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

شورای عالی امور ایرانیان در خارج از کشور در سال ۱۳۸۳، یعنی اواخر دولت محمد خاتمی، آغاز به کار کرد، اما بیشتر فعالیت‌های آن در دوران دولت محمود احمدی‌نژاد آغاز شد. احمدی‌نژاد آن شورا را از وزارت خارجه به نهاد ریاست‌جمهوری منتقل کرد و یکی از نزدیکان او، اسفندیار رحیم مشایی، نقشی کلیدی در آن داشت. علاوه بر وزیر خارجه، چند وزیر دیگر نیز، از جمله وزرای ارشاد، اطلاعات، و دارایی، به اضافه مقاماتی همچون رئیس سازمان صدا و سیما، عضو این شورا هستند. 

امیرعبداللهیان از روسای کارگروه‌ها خواست بر موضوع تدوین قانون ایرانیان خارج از کشور و «بحث‌های مهمی مثل ایرانیان دو تابعیتی و مسائلی که از نظر حقوقی بر آن مترتب می‌شود»، پرداخته شود. وزیر خارجه گفت: «ما باید به عنوان یک واقعیت به این موضوع در دولت توجه کنیم و آن‌را حل کنیم.»

وزیر خارجه دولت ابراهیم رئیسی گفت، «ایران‌هراسی» بین ایرانیان در خارج از کشور به یک معضل تبدیل شده است، و افزود:‌ «ممکن است این نگرانی در بین برخی از ایرانیان در خارج از کشور وجود داشته باشد که در هنگام ورود به کشور، در فرودگاه دچار مشکل شوند.» 

او گفت، وزارت خارجه قرار است تا یک هفته دیگر سامانه‌ای باز کند که در این زمینه به افراد راهنمایی بدهد و اعلام کند «که شما هیچ مشکلی برای ورود و برگشت ندارید و اگر مشکلی پیش آمد، وزارت خارجه مسئول است و ما این مسئله را تضمین می‌کنیم.»

امیرعبداللهیان در صفحه اینستاگرام خود نیز تصویری از فرودگاه منتشر کرد و نوشت: «ایرانیان خارج از کشور با آرامش به کشور سفر کنند.» او در آن یادداشت اینستاگرامی، اظهارات خود در جلسه شورای عالی را تکرار کرد.

در دولت پیشین به ریاست حسن روحانی نیز وزارت خارجه چنین وعده‌های داده بود. با این حال، بسیاری از افرادی که در طول هشت سال دولت روحانی دستگیر شدند، از سوی نهادهای مرتبط با همان دولت دعوت شده بودند، اما توسط سپاه پاسداران دستگیر شدند که در این زمینه پاسخگو نبود. در بعضی موارد حتی مقامات وزارت اطلاعات دولت روحانی مخالف دستگیری‌ها بودند، اما نتوانستند کاری برای آزادی بازداشت‌شدگان انجام دهند. 

آقا زکا از سوی شهیندخت مولاوردی به ایران دعوت شده بود که دستیار ویژه رئیس ‌جمهوری در امور حقوق شهروندی بود. خانم مولاوردی در سال ۲۰۱۸ به اسوشیتدپرس گفت که دولت روحانی کوشید جلو دستگیری زکا را بگیرد، اما موفق  نشد. با این حال، او همچنان از ادعای استقلال قوه قضائیه در ایران سخن می‌گفت و به شخص آقای زکا نیز پس از آزادی‌اش پاسخگو نبود. 

در تابستان ۲۰۱۹ و در پی دخالت میشل عون، رئیس ‌جمهوری لبنان، بود که زکا بالاخره آزاد شد و به بیروت بازگشت. آقای عون در ساختار سیاسی لبنان متحد حزب‌الله لبنان است؛ گروهی که توسط سپاه پاسداران ایجاد شده است و رابطه نزدیکی با حکومت ایران دارد.