وقتی گنبد نیلوفری ایران در قلب آمریکا می‌درخشید

سفارت ایران در واشنگتن نماد فرهنگ و هنر ایرانی است

نزدیک به ۶۲ سال پیش در یکی از بهترین محله‌های خیابان ماساچوست شهر واشنگتن، با الهام از معماری ایرانی و اسلامی، عمارتی ساخته شد که نمادی از فرهنگ و هنر ایران بود. سر در این عمارت باشکوه که در نگاه اول آرامگاه سعدی شیرازی را در ذهن تداعی می‌کرد، تابلوی سفارت ایران در ایالات‌ متحده آمریکا خودنمایی می‌کرد.

اردشیر زاهدی دو سال پس از ازدواج با شهناز پهلوی، دختر بزرگ محمدرضا شاه، در سال ۱۳۳۸ به‌عنوان سفیر ایران به ایالات‌ متحده رفت و در همان سال که برابر با ۱۹۵۹ میلادی بود، ساختمان سفارت ایران در شهر واشنگتن نیز ساخته شد. در مجاورت این بنا نیز عمارتی با الهام از سبک معماری گرجی ساخته شد تا محل اقامت سفیر باشد.

در محله اعیانی خیابان ماساچوست که به «محله سفارت‌ها» معروف است، سفارت ایران و گنبد نیلوفری آن در میان دیگر عمارت‌ها و سفارت‌ها می‌درخشد. با وجود آنکه بیش از ۶۰ سال از ساخت آن می‌گذرد و بیش از ۴۰ سال است که دیگر کسی در آن آمدوشد ندارد، همچنان در قلب محله ماساچوست واشنگتن چشم‌نوازی می‌کند و نگاه رهگذران را می‌رباید.

ورودی‌های ساختمان سفارت ایران در آمریکا با کاشی‌‌های فیروزه‌ای مزین شده است. سالن اصلی سفارت نیز با آیینه‌کاری‌هایی شبیه کاخ‌های گلستان و سعدآباد، طراحی شده است. در قسمت انتهایی ساختمان هم که روی چهارستون بنا شده است، یک گنبد فیروزه‌ای قرار دارد تا زیبایی برآمده از تلفیق هنر ایرانی و اسلامی به اوج برسد. 

هرکدام از ۴۴ تالار این بنا به‌تنهایی نمادی از فرهنگ و هنر ایران‌اند. تابلوهای مینیاتور، فرش‌های نفیس و دستباف ایرانی و نمادهایی از هنرهای سنتی و دستی شهرهای همچون اصفهان و شیراز تالارها و سالن اصلی را آراسته‌اند. سقف بلند عمارت نیز یادگاری از هنر ایرانی است تا گستردگی و اصالت این سرزمین را تداعی کند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اردشیر زاهدی در مدت اقامت خود در سفارت ایران در آمریکا، مهمانی‌های باشکوهی را در این عمارت ترتیب داد. در این مجالس از مهمانان با خاویار ایرانی و بهترین نوشیدنی‌ها همراه با موسیقی پذیرایی می‌شد. از چهره‌های سیاسی و اجتماعی گرفته تا هنرمندان مشهور هالیوود به این ضیافت‌ها دعوت می‌شدند. 

الیزابت تیلور، هنرپیشه نامدار هالیوود که برای مدتی با اردشیر زاهدی روابط عاطفی داشت، درباره مهمانی‌های مجلل در سفارت ایران گفته بود که در این مهمانی‌ها همه خواسته‌های مهمانان برآورده می‌شد. 

تصاویری که از آن روزها برجای مانده است نیز نشان می‌دهد که اردشیر زاهدی میزبان افراد زیادی در این عمارت بوده است. هنری کسینجر، سیاستمدار ارشد آمریکایی، یکی از این افراد بود. زاهدی بعدها در خاطرات خود گفت که این مهمانی‌ها را با هدف آشنایی سایر ملل با فرهنگ ایرانی برگزار می‌کرده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس درباره او چنین نوشته است: «زمانی که موضوع تجمل به میان می‌‌آمد، سفارت ایران در آمریکا در صدر قرار داشت. زاهدی چه با هنری کیسینجر دیده می‌شد و چه میزبان باربارا استرایسند بود، حضوری به‌یادماندنی در صحنه اجتماعی واشنگتن داشت؛ به گونه‌ای که روزنامه‌ای او را پلی‌بوی جهان غرب و خواستنی‌ترین مرد مجرد لقب داده بود. او در دوره‌ای با الیزابت تیلور، ستاره عصر خود، روابطی رمانتیک داشت.»

پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، وقتی‌ سفارت ایالات‌ متحده به‌دست دانشجویان تندرو تسخیر شد، روح‌الله خمینی دستور پاک‌سازی سفارت ایران در آمریکا را نیز صادر کرد. با این‌ حال، دولت آمریکا وظیفه مراقبت و نگهداری از سفارت ایران در آمریکا را بر عهده گرفته است.

چند سال پیش، یک عکاس ایرانی‌ـ‌آمریکایی، به نام اریک پرنز، موفق شد به داخل سفارت راه پیدا کند و عکس‌هایی از یادگار شکوه و جلال ایران در دوران پیش از انقلاب اسلامی، ثبت کند. عکس‌های او مبنای نگارش یک گزارش در روزنامه واشنگتن‌پست شد. این روزنامه در گزارش خود اتاق‌های پرشین را با سقف بلند و پوشیده از هزاران قطعه آیینه بی‌نظیر توصیف کرد.

امروز دیگر سفارت ایران در ماساچوست نماینده‌ای ندارد و سفارت پاکستان حافظ منافع کنونی ایران در آمریکا است. با این‌ حال، عمارت سفارت و تاسیسات آن تحت حفاظت دولت آمریکا است. در سال ۲۰۱۹، برایان هوک، نماینده دولت ترامپ در امور ایران، پس از سال‌ها سکوت خبری درباره وضعیت سفارت ایران در واشنگتن، مقابل ساختمان سفارت رفت و ابراز امیدواری کرد که روزی کلید این ساختمان به نماینده آن که دولت ایران است بازگردانده شود. هوک در این ویدیو گفت مبلمان و فرش‌های نفیس سفارت در انبارهایی با دمای کنترل‌شده نگهداری می‌شوند.

اردشیر زاهدی، آخرین سفیر ایران در آمریکا در دوران محمدرضا شاه، روز پنجشنبه ۲۸ آبان، در سن ۹۳ سالگی در سوییس درگذشت.