دومین روز دادگاه بررسی جنایتهای جمهوری اسلامی ایران در آبان ۹۸ به پایان رسید. در این روز، چند شاهد عینی و آسیبدیده شهادت دادند و رها بحرینی، پژوهشگر سازمان عفو بینالملل، نیز گزارش خود از آبان ۹۸ را به دادگاه ارائه کرد.
در بخش نخست، فردی با نام مستعار شاهد شماره ۱۹۵، در دادگاه حضور یافت و به دلیل اینکه از ایران با دادگاه صحبت میکرد، به دلایل امنیتی، با صورتی پوشیده مقابل دوربین حاضر شد. صحبتهای او را فردی دیگر تکرار میکرد تا مبادا نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران صدای او را شناسایی کنند؛ اگرچه هویت این فرد پیش از شهادت برای قضات احراز شده بود.
این فرد که خود را سرگرد نیروی انتظامی معرفی کرد، اظهار داشت که به دلیل سرپیچی از دستور فرمانده سپاهی که مسئولیت سرکوب اعتراضها را برعهده داشت، در تاریخ ۲۵ اسفند بازداشت شده است. البته به گفته این شاهد، دلیل سرپیچی او این بوده که فرمانده از سپاه و او عضو نیروی انتظامی بوده است. همچنین رده نظامی فرمانده سپاه با او یکی نبوده و از این رو برای تمکین از دستور دلیلی نداشته است.
با این حال، او تایید کرد که روز ۲۷ آبان به دستور فرمانده سپاه، نیروهای مسلح با رگبار بهسوی مردم معترض آتش گشوده و در آن شب ۱۵ نفر به سردخانه منتقل شدهاند.
او تاکید کرد که اعتراضهای مردم مسالمتآمیز بوده است و این ماموران بودند که فضا را به تشنج کشاندند.
شاهد دیگری هم در این دادگاه حضور یافت. این فرد که شاهد ۱۹۴ نامیده شد، در جریان اعتراضهای سال ۹۸ قطع نخاع شده است. او گفت که تابهحال دو بار از نیروی انتظامی شکایت کرده اما دادگاه هر بار پرونده را مختومه اعلام کرده است. به گفته او، در شکایت اول نیروی انتظامی اصل ماجرا را تکذیب کرده اما بار دوم به صراحت به او اعلام شده است: «خب اعتراض کردی، تیر خوردی!»
در بخش دوم نیز رها بحرینی، پژوهشگر سازمان عفو بینالملل، گزارشی در مورد کشتار آبان ۹۸ و اسناد و شواهد آن ارائه کرد. در بخشی از صحبتهای خانم بحرینی، او به مسئله تجاوز جنسی به برخی از بازداشتیها و از جمله به کودکان، پرداخت و تاکید کرد که به دلایل مختلف فرهنگی و امنیتی این افراد بهراحتی حاضر نیستند در دادگاه یا در برابر دوربین تجربه خود را روایت کنند.
بحرینی به بازداشت بسیاری از دانشآموزان هم اشاره کرد و گفت: «برخی از این دانشآموزان حتی در مدرسه بازداشت شدهاند و هنگام شکنجه به آنها شوک الکتریکی وارد شده است.» به گفته خانم بحرینی عوارض ناشی از شکنجهها را میتوان بر بدن آنها مشاهده کرد.
رها بحرینی در ادامه به انتشار ویدیوهایی از اعتراضهای آبان ماه ۹۸ پرداخت که نشان میداد نیروهای نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران به مردم معترض مستقیم شلیک کردهاند. او در ادامه با اشاره به اینکه اینترنت از این روز در ایران قطع شد تا ارتباط مردم با جهان خارج مسدود شود و اطلاعات کشتار افشا نشود، افزود: «این فیلمها شواهدی متقن برای اثبات جنایات جمهوری اسلامی ایراناند.»
به گفته بحرینی، روز دوم اعتراضهای آبان ۹۸ خونینترین روز اعتراضها بوده است. به طوری که ۲۳۶ نفر در روزهای دوم و سوم کشته شدهاند. بنا به آمار سازمان عفو بینالملل، در میان جانباختگان آبان ۹۸، تعداد ۲۳ کودک دیده میشود.
در پایان صحبتهای این پژوهشگر سازمان عفو بینالملل، دادگاه یک تنفس کوتاه اعلام کرد.
در دادگاه روز پنجشنبه فیلمهایی از استفاده نیروهای نظامی از تیربار علیه مردم معترض پخش شد که از میزان خشونت اعمالی حکومت ایران خبر میداد.
روز جمعه، ۲۴ آبان ۱۳۹۸، قیمت بنزین در ایران بهطور ناگهانی سه برابر شد. مردم در اعتراض به خیابانها آمدند و این اعتراضها بهسرعت به بیش از ۱۰۰ شهر ایران گسترش یافت. معترضان به وضعیت وخیم معیشتی، فساد و بیکاری اعتراض داشتند و مستقیم علیه مقامهای عالی جمهوری اسلامی شعار میدادند. آیتالله خامنهای در واکنش به این اعتراضها، فورا دستور برخورد صادر کرد و همه ارگانها و سازمانهای جمهوری اسلامی ایران در همکاری نزدیک و هماهنگ با یکدیگر و در فضایی ایزوله شده ناشی از قطع اینترنت، به مدت یک هفته این اعتراضها را به خشنترین شیوه ممکن سرکوب کردند.
در گزارش سازمان عفو بینالملل، مشخصات ۳۰۴ نفر از مردان (۲۳۶)، زنان (۱۰) و کودکان (۲۳) کشته شده در این سرکوب که این نهاد بینالمللی توانسته به اطلاعاتی از آنها دست یابد، منتشر شده است. البته بسیاری از ناظران بینالمللی بر این باورند که تعداد کشتهشدگان به مراتب بیشتر از این رقم است.
عفو بینالملل اعلام کرده است که این افراد در فاصله روزهای ۲۴ تا ۲۸ آبان ۹۸ و در نتیجه استفاده نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران از سلاحهای مرگبار کشته شدهاند. یافتههای عفو بینالملل نشان میدهد که اغلب کشتهشدگان ۲۰ تا ۳۰ ساله بوده و بیشترین تعداد نیز در روز ۲۵ آبان ۹۸ کشته شدهاند.
در بخش دیگری از گزارش عفو بینالملل آسیب و جراحت در ناحیه سینه یا سر مهمترین دلیل مرگ معترضان اعلام شده است.
رحمانی فضلی، وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران، در واکنش به این پرسش که چرا تنها به سر معترضان شلیک کردید، گفته بود: «به پا هم زدیم.» البته گزارش عفو بینالملل نشان میدهد که جراحت در پا و زانو آخرین عامل کشته شدن معترضان بوده است. بخش عمدهای از معترضان نیز با شلیک گلوله از پشت سر یا وارد شدن ضربه از پشت کشته شدهاند.
«دادگاه بینالمللی مردمی آبان» از روز چهارشنبه و بهمنظور تحقیق درباره کشتار شهروندان ایرانی در جریان اعتراضهای سال ۱۳۹۸ و شنیدن شهادت شاهدان عینی، کار خود را آغاز کرد. در مدت پنج روز برگزاری جلسات این دادگاه (۱۹ تا ۲۳ آبان) در لندن، شاهدان عینی که تعداد آنان ۴۵ نفر اعلام شده، در دادگاه حاضر میشوند و در مورد آنچه بر آنها گذشته است، شهادت میدهند. برخی از شاهدان هم پس از تایید هویت، به دلایل امنیتی با صورتی پوشیده برابر دوربین قرار میگیرند. ۱۲۰ شهادتنامه کتبی نیز به دادگاه تسلیم شده است.