ابتکار‌ عمل ریاض و ابوظبی برای حل بحران کشمیر

ملاقات وزیران خارجه عربستان و امارات با نخست‌وزیر پاکستان در اسلام‌آباد

HANDOUT / PID / AFP: شاه محمود قریشی(وسط)، وزیر امور خارجه پاکستان، عادل‌الجبیر (راست)، وزیر مشاور در امور خارجی عربستان و عبدلله‌ بن زاید، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی

عادل الجبیر، وزیر مشاور در امور خارجه عربستان سعودی و شیخ عبدلله‌ بن زاید، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی، در تلاش برای کاهش تنش‌ها بین هند و پاکستان بر سر بحران کشمیر با عمران خان، نخست‌وزیر و شاه محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان در اسلام‌آباد دیدار کردند.

به گزارش اسکای نیوز، وزارت امور خارجه پاکستان با اشاره به این دیدار اعلام کرد که عادل‌الجبیر و عبدالله بن زاید در این دیدار بر پیوندهای مستحکم و روابط راهبردی بین عربستان، ‌پاکستان و امارات متحده عربی تاکید کرده‌اند. قریشی نیز در توییتر خود نوشت:«وزیران سعودی و اماراتی برای گفتگو پیرامون شرایط خطرناک کشمیر به اسلام‌آباد سفر کردند».

عادل‌الجبیر و بن زاید در جریان این سفر یک روزه با شمار دیگری از مقامات پاکستانی از جمله فرمانده ارتش نیز ملاقات کردند. 

خان در این دیدار گفت: «عربستان و امارات باید به همراه دیگر کشورهای جهان در ترغیب هند به بازگشت از تصمیم اخیر خود،‌نقش‌آفرینی‌ کنند».

در بیانیه‌ای که دفتر نخست‌وزیر منتشر کرده آمده است:«هر دو کشور به کمک برای حل چالش جاری، کاهش تنش‌ها و تقویت فضای صلح و امنیت متعهد هستند».

ناظران بین‌المللی بر این باورند این ملاقات گامی مهم در فرونشاندن تنش‌ها با دهلی نو به شمار می‌رود. به گفته آنها عربستان سعودی و امارات متحده عربی از پتانسیل‌های لازم برای فرونشاندن بحران بین دو کشور هسته‌ای برخوردار هستند. بحران کشمیر از اوایل ماه آگوست شدت گرفته است.

بحران پس از آن عمیق‌تر شد که هند تصمیم گرفت به خودمختاری منطقه جامو و کشمیر پایان دهد. اقدامی که اخراج سفیر هند از اسلام آباد و تعلیق روابط تجاری اسلام‌آباد با دهلی نو را به دنبال داشت. پاکستان می‌گوید، ‌کشمیر در جامعه بین‌المللی یک منطقه مورد مناقشه شناخته می‌شود.

جمال اسماعیل، کارشناسان امور آسیا به اسکای نیوز گفت: روابط پاکستان با عربستان و امارات قوی و تاریخی است و آنها در زمینه‌های متعددی از جمله امنیتی، نظامی و اقتصادی همکاری می‌کنند که ظرفیت‌های ریاض و ابوظبی برای میانجی‌گری در این بحران را تقویت می‌کند.

اسماعیل این نکته را خاطرنشان می‌کند که عربستان سعودی وامارات متحده عربی با هند نیز روابط سیاسی،‌اقتصادی و تجاری دارند. این در حالی است که به گفته اسماعیل،‌ پاکستانی‌های به میانجی‌گری آمریکا اعتماد ندارند. دولت‌ ترامپ و دولت‌های قبلی آمریکا همواره برای میانجی‌گری در حل مساله کشمیر تمایل نشان داده‌اند،‌ اما پاکستانی‌ها بر این باورند که واشینگتن بیشتر طرف هند را می‌گیرد.

به گفته او مردم پاکستان به روابط تاریخی خود با عربستان و امارات ارج می‌نهند و دولت پاکستان نیز متوجه است که این دو کشور روابط مستحکمی با هند دارند. همین ویژگی‌ها  ریاض و ابوظبی را به یک میانجی قابل قبول‌تر تبدیل می‌کند. آنها می‌توانند میزبان مذاکراتی در این زمینه باشند یا روند گفت‌و‌گو‌ها بین دو طرف را تسهیل کنند یا دست کم چشم‌انداز جنگ را از منطقه دور کنند.

پس از اینکه هند گام‌ها‌یی در کشمیر برداشت، پاکستان به سازمان ملل و سازمان کشورهای اسلامی شکایت کرد تا دهلی نو را برای تجدید نظر در تصمیم خود تحت فشار قرار دهد. در حال حاضر این نگرانی وجود دارد که بحران جاری بین دو کشور جدی‌تر شود و  حتی احتمال درگیری نظامی دور از ذهن نیست.

این در حالی است که امارات متحده عربی و عربستان سعودی ابتکار عمل‌هایی را برای کنترل بحران و جلوگیری از عمیق‌تر شدن آن به کار گرفته‌اند.

توازن قدرت بین هند و پاکستان معمولا به نفع پاکستان بوده اما هر دو کشور از نظر توانمندی‌های هسته‌ای در موقعیت مشابهی قرار دارند.

هرچند اقدام اخیر هند خشم پاکستان را برانگیخته اما به گفته اسماعیل این امر می‌تواند به حل بحران کمک کند. دولت هند، جامو و کشمیر را به دو منطقه هندو و مسلمان تقسیم کرده است. این در حالی است که پرویز مشرف، ريیس جمهور سابق پاکستان نیز پیشنهاد داده بود منطقه مورد مناقشه به ۱۰ بخش تبدیل شود و منطقه‌های مسلمان نشین تحت کنترل پاکستان و منطقه‌های هندو نشین تحت کنترل هند باشد. به موجب این طرح،‌سرنوشت منطقه‌هایی که در آن ترکیب جمعیتی پیچیده وجود دارد نیز با رفراندوم تعیین می‌شود.