در فیلم «یک دور دیگر»، تازه‌ترین اثر توماس وینتربرگ، کارگردان دانمارکی، چهار دوست به نام‌های مارتین، تامی، پیتر و نیکلای تصمیم می‌گیرند دست به یک تجربه بزنند؛ این‌که در طول روز قدری مست کنند و ببینند در رفتار اجتماعی و حرفه‌ای‌شان چه تاثیری می‌گذارد.

این چهار مرد میانسال از کارشان به عنوان معلم یک آموزشگاه در کپنهاگ ناراضی‌اند. در سالروز تولد چهل سالگی نیکلای، آن‌ها با «فین اسکِردِرود» روانپزشک نروژی گفت‌وگو می‌کنند که معتقد است مردم طبیعتا میزان الکل بدنشان کم است و اگر میزان الکل خونشان پنج دهم درصد افزایش یابد موجوداتی خلاق‌تر و آرام‌تر می‌شوند.

این چهار دوست تصمیم می‌گیرند در عمل این نظریه را تجربه کرده و «نتیجه» آن را به صورت  یک مقاله یادداشت کنند. در ابتدای کار، قرار بر این بود که میزان الکل خونشان نباید از پنج دهم درصد کمتر شود و نوشیدن مشروب الکلی باید به ساعات کار محدود شود. آن‌ها (ارنست) همینگوی و (وینستون) چرچیل را الگوی کار خود قرار دادند.

مارتین (مد میکلسون) در مراحل اولیه این آزمایش می‌گوید: «مدت‌های مدید بود چنین إحساس خوبی پیدا نکرده بودم.» اما اوضاع همان‌طور پیش نرفت. به زودی چهار دوست میزان مصرف الکلشان را افزایش دادند و اوضاع از کنترل خارج شد. تامی (توماس لارسن) بیش از حد مشروب‌خواری می‌کرد.

فین اسکردروند، روانپزشک ادعا می‌کند که میزان طبیعی الکل بدن انسان کم است و افزایش آن به سطح پنج دهم درصد به خلاقیت و آرامش فرد کمک می کند.

بی تردید فیلم «یک دور دیگر» سرگرم‌کننده است اما اسکاردرود برای آن عده‌ای که در پی جرقه‌ای برای ترغیب خلاقیت یا افزایش توانایی‌هایشان هستند، در ابتدا اشاره‌ای سرخوشانه (یا شاید ملهم از الکل) داشته که هرگونه (سوءتفاهم در مورد آن را)  به سرعت پس از اکران فیلم  برطرف کرد.

اما چه خواهد شد اگر شما پروتکل فیلم «یک دور دیگر» را در پیش بگیرید و در ساعات کار به منظور بهتر کردن عملکردتان مقادیر اندکی مشروب الکلی بنوشید؟ چه اتفاقی خواهد افتاد؟  

تمرکز الکل در خون به بسیاری عوامل بستگی دارد از جمله میزان الکل موجود درنوشیدنی، سرعت نوشیدن آن، جنسیت، شاخص توده بدن و سلامت کبد. پنج دهم درصد  الکل تقریبا برابر نوشیدن ۵۶۸ میلی‌گرم آبجوی چهار درصد یا یک لیوان بزرگ شراب (۲۵۰ میلی‌گرم) توسط یک مرد ۷۰ کیلویی است.

از آنجایی که الکل سمی است، بدن فرد تلاش می‌کند که آن را از طریق تنفس، تعرق و ادرار خارج کند. بنابراین حفظ میزان پنج دهم درصد الکل در خون مشکل بوده و مستلزم اندازه‌گیری منظم مقدار نوشیدنی الکلی در طول روز است. این همچنین بدان معنی است که میزان مصرف روزانه و هفتگی الکل  به سرعت از حد تعیین‌شده تجاوز می‌کند.  

ممکن است مقدار کم الکل  قدری تاثیر مثبت داشته باشد. هرچند فرهنگ نوشیدن مشروبات الکلی در کشورهایی مثل بریتانیا گاه می‌تواند قدری اغراق‌آمیز جلوه کند اما مقدار کم الکل حسن رفتار اجتماعی را افزایش داده، به دوست‌یابی و گسترش ارتباطات حرفه‌ای مردم کمک می‌کند. 

مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که آن آرامش و اعتمادبه‌نفسی که مقدار کم الکل در فرد  به وجود می‌آورد همراه با از دست دادن توانایی تمرکز ناشی از مسمومیت ملایم می‌تواند به خلاقیت بیشتر، یافتن راهبردهای متفاوت برای حل مسائل، بهبود مهارت‌های مرتبط با استفاده از زبان‌های خارجی، تقویت یادآوری خاطرات و افزایش توانایی تحلیل برخی از انواع داده‌ها بیانجامد. در مقابل، مهارت‌های مرتبط با انواعی از دیگر مشکلات از جمله مسائلی که در فضای کار بیشترین مشاغل وجود دارد، در تمام سطوح لطمه می‌بیند.    

اگر همه این‌ها برایتان جالب است، پیش از آن‌که بخواهید تجربه‌اش بکنید، به خاطر داشته باشید که این آزمایشات همه در شرایط کنترل‌شده آزمایشگاهی تنها با تک دوزهای الکل انجام گرفته است و این‌که این آزمایش‌ها و ارزیابی آن‌ها تا چه حد به دنیای واقعی کار مرتبط است، جای سوال دارد.

به همین گونه، هرچند افراد با یکدیگر متفاوتند اما تاثیرات روانی و جسمی الکل در مقادیر کم به سرعت کاهش می‌یابد که به معنی آن است که با گذشت زمان بدن برای دستیابی به همان میزان تاثیر به الکل بیشتری نیازمند است. 

«دوز بسیار اندک» مشروب الکلی تاثیر خود را از دست می‌دهد و به سرعت به «دوز قابل توجه» مشروب تبدیل می‌شود تا مقدار حتی بیشتری الکل در خون حفظ شود. این نه‌تنها از نظر مالی پرهزینه است بلکه اغلب کارفرمایان دارای سیاست‌های (منع) استفاده از مشروبات الکلی در محل کار هستند. در مشاغلی که ایمنی عامل مهمی است، استفاده از مشروبات الکلی به کلی ممنوع است. 

از دست دادن توانایی تمرکز ناشی از مسمومیت ملایم می‌تواند موجب خلاقیت بیشتر، یافتن راهبردهای متفاوت برای حل مسائل و بهبود مهارت‌های مرتبط با استفاده از زبان‌های خارجی شود.

زیان‌های مصرف مرتب الکل شناخته شده است و با یک رشته سرطان‌ها، بیماری‌های جهاز هاضمه و دیگر مشکلات سلامتی و اجتماعی هم برای مصرف‌کننده و هم دیگران مرتبط است.

مدت‌هاست که این تعامل در محافل علمی مطرح بوده است که آیا مصرف متعادل الکل برای حقط سلامتی مفید است و از برخی بیماری‌ها از جمله نارسایی‌‌های قلبی جلوگیری می‌کند یا نه. برخی پژوهشگران می‌گویند که میان میزان مصرف الکل و برخی مضرات آن یک «منحنی جِی» (الفبای انگلیسی جِی) وجود دارد که جایی در طول آن‌که اصطلاحا به آن «نقطه شیرین» گفته می‌شود، نوشیدن الکل برای سلامتی مفید است. 

اما این نظریه که شاهد و مدرک چندانی برای آن نیست، در اغلب موارد از طرف صنایع تولید مشروبات الکلی و برای منافع تجارتی ترغیب می‌شود. دیگر پژوهشگران معتقدند که مصرف هیچ میزان  مشروب الکلی بی ضرر نیست و هر مقدار آن برای سلامتی زیان‌آور است. 

افزایش توانایی‌های فردی پس از صرف الکل پدیده تازه‌ای نیست. یونانیان باستان به ویژه برای تقویت توانایی بحث، سرائیدن شعر و تعاملات فلسفی از شراب کمک می‌گرفتند، اما شاید به گونه‌ای علاقه نوشیدن آن را به سه گیلاس محدود می‌کردند زیرا گذشتن از این حد نصاب به معنی عبور از مرز توانایی‌های فردی بود.

شخصیت‌های بزرگ تاریخ ـ هنرمندان، نویسندگان، سیاستمداران، موسیقیدانان، دانشمندان و اربابان صنایع در مشروب‌خواری زبانزد بوده‌اند. برای نمونه، (وینستون) چرچیل روز را با یک لیوان ویسکی و آب آغاز می‌کرد و آن را با چند گیلاس ویسکی اسکاچ، شامپاین و یک لیوان بزرگ مخلوطی از مشروب الکلی و نوشابه غیرالکلی (های بال) به پایان می‌برد. 

اما خلاقیت و موفقیت شخصیت‌های برجسته ارتباطی به مصرف الکل نداشت. برای آن گروه از ما که دارای استعدادهایی متوسط هستیم، مصرف الکل بیشتر به خماری و جیب خالی ختم می‌شود تا موفقیت حرفه‌ای.

(این مقاله نخست در نشریه «کانوِرسِیشِن» منتشر شده است.)