مرضیه سادات طباطباییان، نخستین زن دریانورد دریای خزر، گفت: «با وجود افزایش تقاضا، زنان ایرانی اجازه تحصیل در دانشگاه‌های دریایی ندارند و برای تحصیل دریانوردی مجبور می‌شوند مهاجرت کنند.

بر اساس اعلام سازمان بنادر و دریانوردی، در حال حاضر ۳۰۰ زن دریانورد در بخش‌های گوناگون این سازمان کار می‌کنند و تعداد کمی از آنان در رده افسری قرار دارند.

حضور کم زنان در این شغل، علاوه بر اینکه در تفکر سنّتی و مردسالار ریشه دارد، به محدودیت‌هایی نیز ارتباط پیدا می‌کند که جمهوری اسلامی در راه زنان علاقه‌مند به این عرصه ایجاد کرده است؛ محدودیت‌هایی مثل ممنوعیت ورود به دانشگاه‌های دریایی، که مرضیه سادات طباطباییان نیز به آن انتقاد دارد. این در حالی است که به گفته او، زنان بسیاری خواهان ورود به رشته دریانوردی هستند.

در حال حاضر، زنان علاقه‌مند به این رشته باید از طریق آموزشگاه‌هایی که زیر نظر سازمان بنادر و کشتیرانی اداره می‌شوند، وارد این حوزه شوند. طباطباییان با بیان اینکه زنان توانمند و با استعدادی در این رشته هستند که می‌توانند در سطح جهانی ظاهر شوند، گفت: «برخی از بانوان علاقه‌مند به این رشته در ایران، برای تحصیل آکادمیک به خارج مهاجرت کرده‌اند و از دانشگاه‌های ترکیه و ایتالیا پذیرش گرفته‌اند.

زنان دریانورد در صورتی که آموزش‌های لازم را هم ببینند، برای اشتغال و ورود به فضای کار در این عرصه با چالش مواجه‌اند، به‌طوری که به گفته طباطبایی، باید وارد صف طولانی و بلند پذیرش در دوره‌های کارآموزی شوند.

طباطباییان در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا درباره مراحل آغاز به کار خود نیز گفت که پس از پایان دوره آموزشی، ۱۷ ماه منتظر ماند تا یک مالک کشتی بپذیرد که یک زن به عنوان افسر در کشتی وی دوره کارآموزی بگذراند، اما فقط چند ساعت پس از این پذیرش خبر رسید که اداره کنترل و بازرسی نوشهر اجازه حضور زن در کشتی باری نمی‌دهد.

مرضیه سادات طباطباییان که با قوانین آشنا بود و می‌دانست که قانون نوشته شده‌ای در مورد منع ورود زنان به کشتی باری وجود ندارد، با پیگیری موفق شد در یک کشتی در بندر نوشهر، کار خود را به عنوان اولین زن دریانورد دریای خزر روی کشتی باری شروع کند.

او درباره دلایل مخالفت با حضور زنان در حوزه دریانوردی گفت: «تفکر سنّتی غالب بود و تصور می‌کردند اگر یک زن افسر کشتی باشد و در محیط مردانه کشتی‌های باری حضور داشته باشد، فاجعه بزرگی رخ می‌دهد.»

مه‌کیا صادقی‌منفرد، یکی دیگر از دریانوردان زن، نیز پیش از این دوره‌های آموزشی داخل ایران را این‌گونه توصیف کرده‌ بود: «در کلاس‌های ملوانی هم فقط من دختر بودم، و فضا خیلی مردانه بود. عمدتا طوری نگاه می‌کردند که حس اضافه‌ بودن به من دست می‌داد اما تمام تلاشم این بود که بگویم تفاوتی با آقایان ندارم و خانم‌ها هم می‌توانند دریانورد باشند.»

پیش‌تر کبری قدمایی، دریانورد بندر بوشهر، نیز به روزنامه همشهری گفته بود که جنسیت روی کار دریانوردان زن سایه انداخته است و علاوه بر مسائل اجتماعی و فرهنگی، هزینه هم موجب می‌شود به زنان کار ندهند.

در همین زمینه، راحله طهماسبی، دریانورد نمونه هرمزگان، نیز گفته بود که کاری نیست که مردان بتوانند انجام دهند اما زنان نتوانند. او که پس از طی کردن دوره‌های متعدد آموزشی و تجربی از سمت ملوانی به ناخدایی رسیده است، در سال ۹۶ به ایسنا گفته بود: «این شغل به علت اینکه تعداد بانوانی که روی دریا هستند خیلی کم است، سختی‌های خاص خودش را دارد، و شاید هر کسی نتواند این سختی‌ها را تحمل کند. اما با تمام این سختی‌ها، به خانم‌ها پیشنهاد می‌کنم اقدام کنند و وارد این عرصه شوند و سختی‌های آن را به جان بخرند و مطمئنم پشیمان نمی‌شوند.»