ظهور تیلی نوروود، نخستین بازیگر کاملا ساخته‌شده با هوش مصنوعی در جهان، شوکی بزرگ به صنعت سینما وارد کرده است. این چهره دیجیتالی که ایلین ون در ولدن، بازیگر و کمدین هلندی، آن را خلق کرده، موردتوجه آژانس‌های استعدادیابی هم قرار گرفته و درباره حقوق هنرمندان، آینده خلاقیت انسانی و مرز میان واقعیت و مصنوعیت بحثی گسترده برانگیخته است.
ایلین ون در ولدن از این چهره دیجیتالی که از طریق استودیوهای هوش مصنوعی خود، پارتیکل۶ (Particle6) و اکسی‌‌کویا (Xicoia) خلق کرده، به عنوان آغاز عصر تازه‌ای از «استعدادهای مصنوعی» نام برده و تایید کرده که شرکت اکسی‌‌کویا در حال مذاکره با چندین آژانس استعدادیابی برای عقد قرارداد نمایندگی این شخصیت مجازی است.
اعلام این خبر در جریان نشست اخیر زوریخ، موجی از نگرانی درباره حقوق مالکیت فکری، حق تصویر و آینده خلاقیت انسانی در سینما به راه انداخت.
به گزارش اسکرین‌هاب، تیلی نوروود نخستین‌بار ماه مه ۲۰۲۵ در اینستاگرام به‌عنوان بازیگری جوان در آستانه موفقیتی بزرگ، ظاهر شد؛ حساب او پر است از عکس‌هایی در موقعیت‌های مختلف مانند نوشیدن قهوه، خرید لباس، یا کار پشت میز در کنار کلیپ‌هایی از بازی در ژانرهای گوناگون: از درام تاریخی گرفته تا اکشن و کمدی.
در یکی از ویدیوها، او با لحنی شوخ می‌گوید: «در ۲۰ ثانیه با هیولا جنگیدم، از انفجار فرار کردم، به شما ماشین فروختم و تقریبا اسکار بردم. همه‌اش در یک روز کاری… به‌معنای واقعی کلمه!»
اما آنچه صنعت سینما را شوکه کرد، نه این حضور اینستاگرامی، بلکه خبر ابراز تمایل آژانس‌های بازیگری به نمایندگی از این چهره مصنوعی بود.
بروس آیزاکس، استاد مطالعات فیلم در دانشگاه سیدنی، این حرکت را خطرناک می‌داند: «پیش از این، آژانس‌ها با افرادی مانند اسکارلت جوهانسون و تام کروز به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردشان قرارداد می‌بستند؛ ویژگی‌هایی که حاصل سال‌ها تجربه زیسته و عوامل زیستی بودند. اما تیلی یک بازیگر جدید نیست، یک شبیه‌ساز است که می‌تواند هر شکلی از انسان را تقلید کند و این واقعا نگران‌کننده است.»
او ادامه می‌دهد: «ترس هالیوود فقط از دست دادن شغل نیست، بلکه از دست رفتن کنترل تصویر است. بازیگر همیشه عنصر محوری در انتقال احساسات در سینما بوده است و اگر استودیوها بتوانند این قدرت را با کدنویسی خلق کنند، دیگر هنر بازیگری چه باقی می‌ماند؟»
واکنش تند بازیگران و انجمن‌ها
ورود تیلی نوروود با واکنش منفی فوری چهره‌های مطرح سینما همراه شد. زمانی که مجله ورایتی (Variety) تصویری از نوروود به امیلی بلانت نشان داد، او گفت: «خدای من، کارمان تمام است. این واقعا ترسناک است. آژانس‌ها، لطفا این کار را نکنید. خواهش می‌کنم نگذارید این ارتباط انسانی از بین برود.»
بازیگرانی چون سوفی ترنر، ووپی گلدبرگ، کیرسی کلمنز و ملیسا باررا نیز نگرانی خود را ابراز کردند. گلدبرگ گفت: «این موجود ترکیبی از هزاران بازیگر گذشته است؛ طرز نگاه بتی دیویس، لب‌های همفری بوگارت، شوخ‌طبعی من. این واقعا برتری ناعادلانه‌ای است.»
اتحادیه بازیگران آمریکا (SAG-AFTRA) نیز بیانیه‌ای شدیداللحن منتشر کرد: «تیلی نوروود یک بازیگر نیست؛ او کاراکتری رایانه‌ای است که با استفاده از کار هزاران هنرمند واقعی آموزش دیده، بی‌آنکه آن‌ها راضی باشند یا دستمزدی داده شود. هیچ تجربه زیستی ندارد، هیچ احساسی ندارد و با بی‌ارزش کردن هنر انسانی، معیشت بازیگران را تهدید می‌کند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
جنبه‌های زیبایی‌شناختی و اخلاقی
پیتر بردشا، منتقد گاردین، یادآور می‌شود که بازیگران مصنوعی در واقع «سرقت ادبی» از نسل‌های متوالی هنرمندان واقعی‌اند و به نوعی «یکدست‌سازی فرهنگی» منجر می‌شوند. او هشدار داد که با گسترش استفاده از چهره‌های مصنوعی، بازیگری انسان نیز ممکن است ناخواسته، به تقلید از ظاهر و حس مصنوعی هوش مصنوعی گرایش پیدا کنند؛ وضعیتی که در نهایت به یک «دره وهم‌آور» بی‌روح در سینما، مملو از چهره‌ها و بازی‌ها بیش‌ازحد واقعی اما درعین‌حال غیرواقعی، منجر می‌شود.
با این حال ایلین ون در ولدن از پروژه خود دفاع کرد و گفت: «هوش مصنوعی فقط یک قلم‌مو است. مانند انیمیشن، عروسک‌گردانی یا تصویرسازی رایانه‌ای، راه تازه‌ای برای خلاقیت است و چیزی از بازی زنده نمی‌گیرد.»
اما آیزاکس این قیاس را نادرست می‌داند: «هوش مصنوعی قلم‌مو نیست. حتی عکس هم نقاشی نیست. مرز میان ابزار و خالق در مورد هوش مصنوعی کاملا درهم می‌ریزد.»
بستر حقوقی و واقعیت تازه
ورود تیلی نوروود در حالی است که ایالت کالیفرنیا سال گذشته دو قانون مهم را تصویب کرد (لوایح ۱۸۳۶ و ۲۶۰۲) که بازتولید چهره یا صدای بازیگران بدون اجازه آن‌ها را غیرقانونی می‌کند. لایحه‌ای تازه برای تنظیم قوانین و استانداردهای مجاز برای توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی هم در حال بررسی است.
پیش از این، هیچ قانون روشنی برای جلوگیری از ساخت «همزادهای دیجیتال» از بازیگران وجود نداشت و کسی هم نمی‌داند در ساخت تیلی نوروود از چه چهره‌هایی الهام گرفته شده است.
در فیلم‌هایی مانند «بیگانه: رومولوس» (Alien: Romulus) نیز از بازسازی دیجیتال بازیگران درگذشته استفاده شد، اما ظهور یک بازیگر کاملا مصنوعی این نگرانی‌ها را از فرضیه به واقعیت تبدیل کرده است. آیزاکس می‌گوید: «دیگر این موضوع علمی‌تخیلی نیست. همین حالا در حال وقوع است و صنعت سینما را مجبور می‌کند درباره همه چیز، از قراردادها گرفته تا اخلاق و ماهیت داستان‌گویی، تجدیدنظر کند.»
اتحادیه بازیگران آمریکا هشدار داده است که هرگونه استفاده از بازیگران مصنوعی بدون توافق رسمی، نقض قراردادهای صنفی محسوب می‌شود. تا این لحظه، تیلی نوروود در هیچ فیلم یا سریال بزرگی بازی نکرده و اگر قوانین کالیفرنیا موثر عمل کنند، احتمالا هرگز در تولیدات این ایالت ظاهر نخواهد شد، اما به‌وضوح آغازگر روندی است که در پی عادی‌سازی «بازیگران مصنوعی» است.
بحث درباره تیلی نوروود تنها به یک چهره مصنوعی محدود نمی‌شود؛ این موضوع اکنون به آزمونی برای تعریف دوباره «خلاقیت» و «اصالت» در عصر یادگیری ماشینی تبدیل شده است. آیزاکس می‌گوید: «پدیده‌هایی مثل جعل عمیق (دیپ‌فیک) در تیک‌تاک نشان می‌دهند که جامعه تا حدی با ساخته‌های مصنوعی دیجیتال خو گرفته است. پرسش این است که هوش مصنوعی چه شکلی به خود می‌گیرد تا بتواند مقبولیت فرهنگی پیدا کند؟»
او می‌پرسد: «آیا هوش مصنوعی می‌تواند در یک فیلم دو ساعته نقش اصلی را داشته باشد؟ شاید، اما هنوز نه به‌زودی. با این حال، همین حالا در شبکه‌های اجتماعی حضور دارد و برای سازندگانش درآمد ایجاد می‌کند.»
منتقدان می‌گویند اگر این بازیگران بر اساس داده‌های بدون مجوز ساخته شوند، نوعی سرقت گسترده از کار هنرمندان واقعی است و در صورت جایگزینی نیروی انسانی، می‌تواند بازار کار سینما را متحول کند.
در نهایت، همان‌طور که بردشا می‌نویسد، شاید راه‌حل «هراس» نباشد، بلکه «مقاومت» باشد؛ بازگشت دوباره به اصالت اجرای زنده انسانی، حتی در دنیایی که فناوری هر روز متقاعدکننده‌تر می‌شود.
