آتش‌سوزی‌های سریالی مناطق حفاظت‌شده و مراتع طبیعی این بار به منطقه جهان‌نما در استان گلستان رسید و بخش‌های زیادی از این منطقه حفاظت‌شده را تخریب کرد. جهان‌نما با وسعتی ۳۰ هزار هکتاری، یکی از بی‌نظیرترین مناطق طبیعی و حفاظت‌شده ایران است که در ۲۷ کیلومتری شهر گرگان در استان گلستان واقع شده است.

آتش‌سوزی در پایین‌دست روستای جهان‌نما از ظهر پنجشنبه ۱۱ شهریور، آغاز شد و تا بامداد جمعه ادامه یافت. عبدالرحیم لطفی، مدیرکل منابع طبیعی استان گلستان، پس از وقوع این آتش‌سوزی به خبرگزاری مهر گفت که نیروهای مردمی و محیط‌زیست، در حال اطفای حریق‌اند اما به‌دلیل شرایط جوی و وزش باد، آتش دوباره شعله‌ور شد و عملیات اطفا را سخت‌تر کرد. او همچنین اضافه کرد که با روشن شدن هوا، یک فروند بالگرد برای آب‌پاشی، وارد منطقه خواهد شد.

مسئولان دولتی و محیط‌زیست همواره گفته‌اند علاوه بر عوامل طبیعی مثل گرمای هوا که باعث وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها می‌شود، عامل انسانی نیز در این حوادث نقش زیادی دارد. در عین ‌حال، فعالان محیط‌زیست همواره اذعان کرده‌اند که نبود امکانات و تجهیزات کافی برای عبور از مناطق کوهستانی و جنگلی و کمبود بالگردهای آب‌پاش، امکان مهار آتش در ساعت‌های اولیه را کاهش می‌دهد و تا رسیدن تجهیزات و امکانات برای اطفای حریق، بخش‌های زیادی از مراتع و مناطق حفاظت‌شده تخریب می‌شوند.

به‌عنوان مثال، برخی استان‌ها بالگرد آب‌پاش ندارند و در مواقع آتش‌سوزی، باید از استان‌های هم‌جوار تقاضای اعزام بالگرد کنند. روند اداری درخواست و نامه‌نگاری باعث می‌شود ساعت‌های طلایی مهار آتش از بین برود، ضمن اینکه در بسیاری مواقع، استان هم‌جوار از ارسال بالگرد خودداری می‌کند. نمونه بارز آن آتش‌سوزی منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما است.

به گفته عبدالرحیم لطفی، پس از وقوع آتش‌سوزی، مسئولان استان گلستان از استان مازندران تقاضای اعزام بالگرد کردند اما بالگرد ساری توانایی پرواز نداشت و به منطقه نرفت. بعد هم مسئولان مدیریت بحران استان گلستان از تهران درخواست اعزام بالگرد کردند که چون هوا رو به تاریکی بود، بالگرد از تهران به منطقه نرسید.

لطفی شامگاه پنجشنبه به خبرگزاری رکنا گفت که صبح زود روز بعد، بامداد جمعه ۱۲ شهریور، با روشن شدن هوا، بالگرد به منطقه اعزام می‌شود. این در حالی است که به گفته این مسئول استانی، از ظهر پنجشنبه تا بامداد جمعه که آتش به‌طور موقت مهار شد، حداقل ۵۰ هکتار از جنگل‌های منطقه جهان‌نما سوختند و چون بخشی از منطقه‌ای که دچار حریق شده است منطقه حفاظت‌شده محیط‌زیست محسوب می‌شود، حیات‌وحش منطقه نیز آسیب ‌دیده‌اند.

استان گلستان و منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما پوشش گیاهی وسیعی دارد و حتی اگر عامل انسانی در وقوع آتش‌سوزی‌ها دخالت نداشته باشد، هم‌زمان با گرمای تابستان احتمال وقوع آتش‌سوزی در این منطقه بسیار است. بنابراین برای جلوگیری از خسارت‌های احتمالی، باید حداقل تجهیزات مهار آتش از جمله بالگرد آب‌پاش در این استان فراهم باشد.

با این حال، وضعیت جنگل‌های شمال ایران نیز مثل جنگل‌ها و مراتع کوه‌های زاگرس است که هر بار در آتش‌سوزی‌های چند‌ساعته و گاه چندروزه، بخش‌های زیادی از آن تخریب می‌شود و سازمان حفاظت از محیط ‌زیست اقدام مناسبی برای جلوگیری از تخریب جنگل‌ها انجام نمی‌دهد. با وقوع هر آتش‌سوزی، نیروهای مردمی و فعالان محیط ‌زیست با دست‌خالی و کمترین تجهیزات، برای مهار آتش اقدام می‌کنند و در اغلب مواقع نیز آسیب می‌بینند.

آخرین نمونه‌اش آتش‌سوزی در جنگل‌های منطقه هایقر در شهرستان فیروزآباد استان فارس بود که نیروهای محلی برای مهار آتش، با دست خالی به منطقه اعزام شدند و در جریان اطفای حریق، چهار نفر از ساکنان منطقه جان خود را از دست دادند.