تاریخچه تبعیض جنسیتی در لباس‌ المپیک

در سال‌های اول برگزاری المپیک، از زنان می‌خواستند تا حد ممکن تن خود را بپوشانند

تیم ژیمناستیک زنان آلمان در مخالفت با «ایجاد جذابیت جنسی در ژیمناستیک»، از سرهمی شلوارداری رونمایی کرد-Fabrice COFFRINI / AFP

تیم هندبال ساحلی زنان نروژ این هفته به علت پوشیدن شلوارک به جای شورت مایویی در بازی‌ قهرمانی اروپا مقابل اسپانیا ۱۳۰۰ پوند جریمه شد. فدراسیون هندبال اروپا که دستور پرداخت این جریمه را صادر کرد، لباس این تیم را «نامناسب و ناهم‌خوان با قواعد فدراسیون جهانی هندبال در طراحی لباس هم‌شکل ورزشکاران هندبال ساحلی» خواند.

عده زیادی به این تصمیم فدراسیون جهانی هندبال واکنش‌ شدیدی نشان دادند. کاتینکا هالتویک، کاپیتان آن تیم، در مصاحبه با شبکه نروژی ان‌آر‌کی گفت این حکم «شرم‌آور» است، و فدراسیون هندبال نروژ نیز زنان را برای «مقاومت و اعتراض شدیدتر از پیش» به چنین رویه‌هایی، تقدیر کرد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در قوانین بین‌المللی هندبال، تفاوت آشکاری بین لباس ورزشی زنان و مردان وجود دارد. لباس مردان رکابی و شورت است، اما زنان باید شورت مایویی «بسیار تنگ و چسبانی» بپوشند «که پاچه مورب آن کاملاً بالای ران‌ها بایستد.»

هندبال ساحلی جزو بازی‌های المپیک نیست، اما طراحی لباس تیم والیبال ساحلی زنان در المپیک نیز بر اساس همین قواعد است. مردان مختارند شورت و رکابی گشاد هم بپوشند، اما برای لباس زنان، هر چهار گزینه‌  تنگ و چسبان است.

در سال‌های اول برگزاری المپیک، از زنان می‌خواستند تا حد ممکن تن خود را بپوشانند تا گویا موجب حواس‌پرتی و تحریک مردان نشوند. اما حالا این قوانین به سوی دیگر این طیف حرکت کرده است و در سال‌های اخیر، لباس المپیک آشکارا تن زنان را بیشتر به ابژه جنسی تبدیل می‌کند.

در آستانه برگزاری مراسم افتتاحیه بازی‌های المپیک توکیو در روز جمعه (اول تیر)، نگاهی می‌اندازیم به تاریخچه تمام موارد تبعیض علیه زنان در این رویداد ورزشی جهانی و می‌بینیم پیشرفت در این عرصه (در صورت وجود) تا چه حدی بوده است.

۱۹۰۰: بدن زنان «تحریک‌کننده» است

زنان اولین بار در سال ۱۹۰۰ اجازه حضور در بازی‌های المپیک پاریس را یافتند. در آن بازی‌ها ۲۲ زن در فقط پنج رشته ورزشی (تنیس، قایق‌رانی، کروکت، گلف، و سوارکاری) شرکت کردند و تنها ۲ درصد کل ورزشکاران را تشکیل می‌دادند. ۹۹۷ مرد نیز در هر ۲۰ رشته ورزشی شرکت داشتند.

دیوید گولدبلت، نویسنده کتاب «بازی‌ها: تاریخچه جهانی المپیک»، در مصاحبه با «فست کامپنی» گفت، مکاتبات خصوصی میان برگزارکنندگان بازی‌ها نشان می‌داد که «از حضور زنان در این عرصه بیزار» بوده‌اند؛ «هرچند در نهایت تسلیم شدند و به آنان اجازه شرکت دادند.»

دغدغه اصلی برگزارکنندگان این بود که بدن زنان هنگام ورزش ممکن است حواس ورزشکاران مرد را پرت، و آنان را تحریک کند. در تلاش برای حل این مشکل، زنان را مجبور کردند پیراهن بلند تا مچ پا با آستین بلند و یقه ایستاده بپوشند.

شارلوت کوپر استری، تنیس‌باز بریتانیایی، اولین قهرمان تنیس زنان در المپیک آن سال شد و هر دو جایزه تنیس انفرادی و دونفره را به خانه برد.

۱۹۰۸: نمایش پاها در عین رعایت سادگی و عفت

حدود یک دهه بعد، در المپیک ۱۹۰۸ لندن، زنان اجازه یافتند از زانو به پایین را نمایش دهند، اما لباس‌های هم‌شکل ورزشی همچنان بسیار پوشیده و گشاد بود.

در عکس‌های آن رویداد، ژینماستیک‌کاران دانمارکی  تنکه و بلوز آستین‌بلند یقه‌گرد به تن دارند. این لباس‌های هم‌شکل با لباس‌های امروزی زنان و مردان که بیشتر چسبان است، بسیار تفاوت داشت.

تیم ژیمناستیک زنان در بازی‌های آن سال شرکت داشت، ولی در واقع در هیچ مسابقه‌ای اجازه حضور نیافت.

دو مسابقه برای مردان برگزار شد، اما از زنان فقط دعوت کردند با شرکت در یک بازی «نمایشی» و دوستانه مهارت‌های خود را به نمایش بگذارند.

۱۹۱۲ تا ۱۹۳۲: زنان هم شنا بلدند

اولین رقابت‌های شنای زنان در المپیک ۱۹۱۲ استکهلم رقم خورد.

مایوی زنان در آن دوران، سرهمی نسبتاً گشاد و پاچه‌داری با بالاتنه رکابی بود.

مایوی زنان طی چند دوره المپیک تغییر کرد و در المپیک ۱۹۳۲ لس‌آنجلس در ایالات متحده، دیگر کاملاً چسبان و برای شنا راحت و کاربردی شده بود؛ شبیه آنچه امروزه ورزشکاران می‌پوشند.

۱۹۶۶تا۲۰۱۲: زنان نیمه‌برهنه مسابقات والیبال ساحلی

وقتی والیبال ساحلی از بازی‌های المپیک در ایالات متحده آغاز شد، زنان این رشته مجبور بودند لباس‌هایی بسیار متفاوت با هم‌قطاران مرد خود به تن کنند. در حالی که مردان تی‌شرت آستین حلقه‌ای و شورت‌های گشاد می‌پوشیدند، تیم‌های زنان مجبور بودند لباس شنای دوتکه بپوشند که شورت آن کوتاه و تا بالای ران بود.

در آستانه المپیک لندن در سال ۲۰۱۲، آن لباس را روزآوری کردند و فدراسیون بین‌المللی والیبال سه گزینه دیگر و هماهنگ با باورهای مذهبی یا فرهنگی بازیکنان عرضه کرد.

در همان سال بوریس جانسون (نخست‌وزیر کنونی بریتانیا) که شهردار وقت لندن بود، با نوشتن مقاله‌ای در روزنامه تلگراف از«۲۰ دلیل خوشایندی المپیک» نوشت.

طبق گزارش میل آنلاین، یکی از دلایل او «نیمه‌برهنگی زنان در والیبال ساحلی» بود. او نوشت: «بدن‌شان همانند  بدن سمور آبی برق می‌زند و آب از کلاه‌های ملوانی تماشاگران چکه‌کنان فرومی ریزد. همه چیز عالی و دیوانه‌وار است.»

زنان طبق ضوابط جدید اکنون می‌توانند مایو دوتکه، لباس شنای یک تکه، یا شورت به همراه تی‌شرت عادی یا آستین‌حلقه‌ای بپوشند. اما شورت باید همچنان تا بالای ران باشد و کل لباس باید «تنگ و چسبان» باشد.

۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱: بپوشان، نپوشان

بعد از روزآوری ضوابط لباس والیبال ساحلی در سال ۲۰۱۲، زنان هم به مخالفت با تبعیض جنسیتی بنیادین در طراحی لباس‌های المپیک برخاسته‌اند.

همین هفته اولیویا برین، ورزشکار پارالمپیکی بریتانیا و حاضر در المپیک توکیو، در مصاحبه با ای‌اس‌پی‌ان گفت تذکر مقامات ورزشی انگلستان مبنی بر زیادی کوتاه بودن شورت ورزشی‌اش «نفرت‌برانگیز» بود.

برین می‌گوید: «آن خانم مسئول به سراغم آمد و گفت می‌خواهد چند کلمه با من حرف بزند و فقط گفت به نظرم شورت شما خیلی کوتاه است. به نظرم باید شورت دیگری بخرید.»

این ورزشکار که دچار بیماری‌ای موسوم به فلج مغزی (cerebral palsy) است، می‌گوید از این حرف «خیلی جا خورد». او افزود: «حرف خیلی بیجایی بود. الان که قرن هجدهم نیست. اوضاع پیشرفت کرده است.»

از سوی دیگر، روز پنج‌شنبه (۳۱ تیر) تیم ژیمناستیک زنان آلمان هم  در مخالفت با «ایجاد جذابیت جنسی در ژیمناستیک»، از سرهمی شلوارداری رونمایی کرد.

تیم آلمان به جای سرهمی سنتی و سبک بیکینی که از دهه ۱۹۷۰ در ژیمناستیک زنان رایج بوده است، با سرهمی بی‌آستین و شلوارداری به رنگ ارغوانی و مشکی در مسابقات شرکت می‌کند.

الیزابت زایتس، عضو تیم آلمان، می‌گوید امیدوار است این لباس الهام‌بخش «تمام ژیمناست‌هایی» باشد که با  لباس عادی ژیمناستیک راحت نیستند، یا احساس می‌کنند با پوشیدنش «جذابیت‌های جنسی‌شان پررنگ می‌شود.»

زایتس افزود: «چون به نظر ما تمام ورزشکاران ژیمناست حق دارند لباسی را انتخاب کنند که بیش از همه در آن احساس راحتی می‌کنند.»

© The Independent

بیشتر از ورزش