سگ نبش قبر شد و صاحبش زندانی!

پس از مجرمانه بودن سگ گردانی، این‌بار دفن یک سگ جرم شد

BEHROUZ MEHRI / AFP زن داوطلب برای کمک در پناهگاه نگهداری سگ‌های بی‌سرپرست در هشتگرد، تهران

دستگیری یک زن در ایران به اتهام دفن سگ در زمین مسجد، در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته است. کاربران این شبکه‌ها بعد از انتشار این خبر نظرات متفاوتی داشته‌اند. برخی با غیرشرعی بودن دفن سگ در زمین مسجد این کار را مذموم دانسته و گروهی زمین مسجد را زمین خدا نام داده و آن را متبرک ندانسته‌اند. اما شاکیان این زن هیات امنا مسجد و سپاه ناحیه سلمان رشت هستند که سگ دفن شده را نبش قبر کرده و بیرون کشیده‌اند. 

فرمانده سپاه ناحیه سلمان رشت در این مورد گفت: «زن ۵۱ ساله سنگری چندی پیش به همراه دو همدستش برای سگش مراسم تشییع گرفته و آن را به‌عنوان اینکه فرزندش است کفن پوشانده و در مسجد زادگاه پدری‌اش روستای امشه بخش سنگر دفن کرده بود.»

فارغ از این‌که دفن این سگ درزمین یک مسجد تا چه میزان با عقاید مسلمانان و افراد مذهبی مطابقت دارد یا نه، اما سال‌هاست که در ایران نگهداری از سگ به عنوان حیوان خانگی بحث برانگیز بوده است. تا جایی که مجلس به عنوان قوای قانونگذار در صدد ممنوعیت برای انجام آن برآمده است. سابقه برخورد خشن نیروی انتظامی و شهرداری‌ها در ایران نیز  با سگ‌ها همیشه خبرساز بوده است.

استان تهران، گیلان و خوزستان، زنجان و ایلام تا یزد و اصفهان ازجمله استان‌هایی هستند که به صورت علنی برخورد نیروی انتظامی با سگ گردانی در آنها انجام می‌شود. با اینکه برای نگهداری از سگ و سگ گردانی حتی در قوانین فعلی جمهوری اسلامی عنوان مجرمانه‎ای وجود ندارد.

از طرفی مجید رسول‌زاده فرساد سرپرست معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی گیلان گفته است که بنا بر نص صریح قانون در مواد ۴۴ و ۴۵ قانون آئین دادرسی کیفری سگ‌گردانی جرم محسوب می‌شود و نیروی انتظامی ملزم به برخورد و معرفی متخلفان به مراجع قضائی است.

به تازگی مسعود سلیمانی معاون دادسرای عمومی و انقلاب گرگان نیز اعلام کرد که سگ‌گردانی در گرگان ممنوع است و پلیس موظف است در صورت مشاهده این موضوع، «متهم» را بازداشت کند و سگ نیز تحویل «شهرداری» داده شود.

نگهداری از حیوانات خانگی، پز یا درمان؟

افزایش وب سایت‌های خرید و فروش حیوانات خانگی به ویژه سگ و گسترش فرهنگ حیوان دوستی و اشاعه نحوه نگهداری از آنها بین مردم در ایران، به‌ویژه از طریق شبکه‌های اجتماعی صورت دیگری از زندگی این روزهای ایرانیان است. اما این سوال مطرح است که حضور این حیوانات، به ویژه سگ‌ها در زندگی مردم ایران، به واسطه رشد شبکه‌های اجتماعی عیان شده یا یک پزاجتماعی و زاییده چشم و هم چشمی و از نشانه‌های نوکیسه‌گی است؟

به طور مشخص نگهداری از حیوانات خانگی پدیده‌ای است که در یکی دو دهه اخیر در ایران افزایش یافته و از نژادهای مختلف سگ و گربه شروع شده و ماهی‌های آکواریومی و انواع جوندگان را شامل می‌شود. اما سابقه هم داشته که درخیابان‌های تهران بچه شیر سرگردان پیدا شود که به‌عنوان حیوان خانگی خریداری شده ولی به دلیل ناتوانی در نگهداری، رهاسازی شده است.

طبق پژوهش انجام شده توسط گروه پرستاری دانشگاه علوم بهزيستی و توانبخشی، مبنی بر تاثیر نگهداری حیوانات خانگی بر افسردگی سالمندان ساکن در آسايشگاه‌های سالمندان، حضور حیوانات خانگی تاثیر بسیاری در از بین رفتن افسردگی میان سالمندان داشته است. يافته‌های پژوهش نشان داد که اين مداخله می‌تواند سبب بهبود محسوس و معنادار افسردگی سالمندان شود.

 مجلس به سگ «نه» نگفت!

از اسفندماه ۱۳۹۴ که مجلس شورای اسلامی به تعیین جریمه برای حیوان گردانی رای منفی داد تا به امروز، پلیس راهنمایی و رانندگی در استان‌های مختلف با کسانی که با حیوانات خانگی خود به خیابان بیایند برخورد می‌کند. برخوردی که بدون پشتوانه قانونی مکتوب است.

در کلیات لایحه رسیدگی به تخلف از نظامات شهری (در اسفند ۱۳۹۴) که بیشتر نمایندگان مجلس وقت با آن مخالفت کردند و رای نیاورد، تعیین جریمه ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومانی برای ظاهر شدن با حیوانات وحشی یا نجس، از قبیل میمون و سگ و رها کردن حیوانات اهلی از قبیل دام و طیور در اماکن عمومی در نظر گرفته شده بود.

اما قبل‌تر از آن در اردیبهشت ۱۳۹۱ اسماعیل احمدی‌مقدم، فرمانده نیروی انتظامی در همین زمینه گفته بود: «حمل سگ و حیوانات به‌طورکلی باید دارای ضوابط خاص باشد و برای این موضوع از خودروهای مخصوص استفاده شود، چون ما جامعه‌ای اسلامی هستیم و سگ نیز حیوانی نجس است که نباید در معابر وجود داشته باشد. بنابراین پلیس با کسانی که اقدام به حمل سگ در معابر عمومی کنند، برخورد خواهد کرد و هماهنگی‌های نیروی انتظامی تهران بزرگ نیز در این‌باره صورت گرفته است».

ابتدای اسفند ۱۳۸۹نیز طرحی در قالب الحاق یک ماده به قانون مجازات اسلامی در صحن علنی مجلس اعلام وصول و بعدتر به آرشیو سپرده شد. اما در اردیبهشت ۱۳۹۱، سی و دو نماینده طرح مشابهی به هیأت رئیسه مجلس فرستادند که در صورت تصویب آن با «گرداندن سگ و میمون در اماکن عمومی» برخورد صورت می‌گرفت و نه‌ تنها سگ‌گردانی در شهر که معامله و نگهداری این حیوان‌ها در خانه نیز مجازاتی چون ۷۴ ضربه شلاق و جریمه نقدی از یک تا ۱۰ میلیون تومان می‌داشت که این طرح هم نهایی نشد. باز در آبان ۱۳۹۳ در مجلس نهم، طرح دیگری برای سگ ‌گردانی یا سگ ‌بازی در رسانه‌های مکتوب یا غیرمکتوب منتشر شد که در آن مجازاتی چون ۷۴ ضربه شلاق و حبس از سه تا شش ماه پیش‌بینی شد.

الیاس نادران، اسماعیل کوثری، علیرضا مرندی، احمد سالک، علیرضا محجوب، فاطمه آلیا، نادر قاضی‌پور، حسن کامران و نیره اخوان از جمله نمایندگانی بودند که پای این طرح پیشنهادی را امضا کردند. این طرح در جلسه علنی چهارم آبان‌ سال ۱۳۹۳ از سوی هیأت رئیسه مجلس در قالب «الحاق یک ماده به قانون مجازات اسلامی» اعلام وصول شد. در بخشی از این طرح آمده: «هر کس به گرداندن یا بازی‌کردن با حیواناتی از قبیل سگ و میمون که گرداندن آنها در انظار، اماکن عمومی یا معابر به فرهنگ اسلامی یا سلامت و آرامش اطرافیان به‌ویژه زنان و کودکان آسیب می‌زند اقدام کند یا آنها را مورد معامله قرار دهد یا در خانه خود نگهداری کند و به اخطار مأموران انتظامی ترتیب اثر ندهد به جزای نقدی از ۱۰ تا یکصد میلیون ریال یا به شلاق تا ۷۴ ضربه و ضبط حیوان مذکور محکوم می‌شود.»

بر اساس این طرح، حیوانات ضبط‌ شده به «باغ‌وحش، جنگل یا بیابان» منتقل می‌شوند و تا پایان انتقال، تمام هزینه‌های نگهداری برعهده صاحب آنها خواهد بود. این طرح نیز در قالب پیشنهاد باقی ماند.