فرا رسیدن ماه رمضان و گرانی مواد اولیه در بازارهای افغانستان

به صورت معمول بدون هیچ دلیل منطقی در ماه رمضان نرخ‌ها افزایش می‌یابد .

ماه رمضان در اوج گرانی و بی‌کاری در افغانستان فرارسیده است-ZAKERIA HASHIMI / AFP

با فرا رسیدن ماه رمضان، به صورت محسوسی تغییر و تحولی را در زندگی مردم در افغانستان می‌توان مشاهده کرد. خانواده‌ها تلاش می‌کنند تا در دو وقت افطار و سحر، به خصوص وقت افطار، سفره‌های رنگین‌تری را برای خانواده آماده سازند. به همین دلیل، یکی دو هفته قبل از فرا رسیدن ماه رمضان، مردم اقدام به خرید مواد اولیه مورد نیاز خود از بازارها می‌کنند.

با این  که سطح فقر در افغانستان به شدت زیاد است با این حال مردم تلاش می‌کنند تا در ماه رمضان، روی سفره‌های خود میوه و شیرینی نیز اضافه کنند. بخشی از این مواد توسط خود خانواده‌ها در خانه تهیه می‌شود اما بخش دیگر آن باید از بازار خریداری شود. به صورت ملموسی در آستانه فرا رسیدن ماه رمضان، نرخ مواد اولیه به خصوص آنچه با سفره رمضانی مردم ارتباط دارد، به یک باره افزایش پیدا می‌کند. در حال حاضر نرخ موادی مانند آرد، برنج، روغن، حبوبات، سبزی‌های خوردنی و میوه بین ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش یافته است. مردم هر ساله در این ماه، لب به شکایت از گرانی قیمت مواد باز می‌کنند اما هیچ‌گاه به این شکایت‌ها رسیدگی نشده است.

مشکل اصلی این است که هیچ کس خود را مقصر این گرانی نمی‌داند. خرده‌فروش‌ها تقصیر را بر گردن بازرگانان عمده‌فروش می‌اندازند و بازرگانان نیز، دولت را به بی‌توجه‌ای در قبال بازرگانان و افزایش مالیات بر واردات متهم می‌کنند. یک تعداد نیز تغییر نرخ ارز را دلیل اصلی افزایش نرخ‌ها در ماه رمضان می‌دانند. در حالی که در طول دو سه ماه گذشته نرخ ارز در افغانستان تغییر آنچنانی نداشته است. به تازگی دلایل دیگری نیز به افزایش نرخ مواد اولیه در افغانستان اضافه شده است.

بازرگانان می‌گویند در حال حاضر آنان به دو گمرک مالیات می‌پردازند: یکی گمرک دولت افغانستان و دیگری گمرک‌های سیار گروه طالبان.

گروه طالبان از چندین سال قبل به این سو مالیات‌های مختلفی را بر بازرگانان وضع کرده‌ است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

آنان در مسیرهای ترانزیتی و شاهراه‌های تجارتی افغانستان، ایست‌های بازرسی ایجاد کرده‌اند و طالبان در این ایست‌ها از کامیون‌های بار بر اساس باری که انتقال می‌دهند مالیات می‌گیرند. در صورتی که راننده کامیونی خواسته باشد به طالبان مالیات نپردازد یا از ایست این گروه فرار کند، کامیون او را آتش می‌زنند و خودش را اگر نکشند، به شدت شکنجه می‌کنند. راننده‌های کامیون‌های بار می‌گویند که رعب و وحشت طالبان چنان در دل آنان جا گرفته است که اگر طالبان در محل ایست بازرسی برای گرفتن مالیات نباشند هم کامیون‌داران همچنان منتظر می‌مانند تا مسئول گرفتن مالیات سر برسد و در عوض گرفتن مالیات به آنها رسید بدهد. 

بازرگانان همچنان اخاذی‌ها در مسیر شاهراه‌های تجارتی را نیز به عنوان دلیل افزایش نرخ مواد غذایی عنوان می‌کنند. مساله اخاذی در شاهراه‌های تجارتی به معضلی جدی برای بازرگانان تبدیل شده است. به طور معمول پلیس شاهراه که وظیفه تامین امنیت جاده‌ها را بر عهده دارد، خود اخاذی می‌کند. حتی چندین گزارش از کتک زدن یا شلیک کردن روی راننده‌هایی که در این مسیرها در تردد هستند و نمی‌خواهند به پلیس باج بدهند، در رسانه‌های افغانستان منتشر شده است.

در دو سه ماه گذشته مقام‌های پلیس تلاش کردند تا جلو اخاذی در شاهراه‌ها را بگیرند اما با تمام سعی آنان این مساله همچنان ادامه دارد. دولت افغانستان در عرصه اقتصادی از روش بازار آزاد پیروی می‌کند. این مساله باعث شده تا کنترل آنچنانی بر نرخ مواد در افغانستان وجود نداشته باشد. به همین دلیل تفاوت قیمت مواد اولیه در افغانستان زیاد است. برای مثال بازارهای مناطق فقیرنشین مواد اولیه را ارزان‌تر از دیگر مناطق به فروش می‌رسانند .

در شهر کابل که اختلاف طبقاتی به شدت وجود دارد، این تفاوت را می‌توان به خوبی مشاهده کرد. اگر قیمت یک گالن پنج لیتری روغن در منطقه فقیرنشین ۵۰۰ افغانی باشد همین گالن روغن در یک سوپرمارکت مدرن و بزرگ ۷۰۰ افغانی فروخته می‌شود. به همین دلیل بخش عمده‌ای از مردم مایحتاج زندگی خود را از بازارهای مناطق فقیرنشین خریداری می‌کنند و این مساله در ماه رمضان بیشتر از هر زمان دیگری است. اگر در این روزها به بازارهای سر باز در پایین شهر کابل سری بزنید، ازدحام چشمگیری را می‌بینید و گاه حتی مردمی را خواهید دید که با خود روهای گران‌قیمت از بازارهای پایین شهر خریدار می‌کنند .