برخی از دستگیرشدگان اعتراضات سراسری دی ماه هنوز زندانی‌اند

لیلا حسین زاده دانشجوی بازداشتی راهپیمایی های دی ماه

Reddit

پیوند خوردن راهپیمایی‌های دی ماه با دانشگاه که در نبود احزاب سیاسی، عملا بازتاب رویکردهای سیاسی در جامعه است، می‌توانست لرزه نهادهای قدرت در دی ماه را به زلزله‌ای تبدیل کند. اما این اتفاق نیافتاد. سرکوب تمام قد حاکمیت از یک سو و از سوی دیگر ضعف‌های راهپیمایی ها مانند عدم سازماندهی وعدم پیوند خوردن آن با مبارزات زنان، معلمان و دیگر اقشار اجتماعی به خاموشی موقت آن انجامید. اعتراضات‌ متعدد دی ماه که بزرگترین شورش تهیدستان در عمر حکومت اسلامی بود توانست هم اسلام سیاسی وهم هرم قدرت را به چالش جدی بکشد. لیلا حسین زاده دانشجوی ارشد رشته انسان شناسی تنها یک نمونه از دستگیری‌های گسترده دی ماه ۹۶ است که به قید وثیقه آزاد و در ششم مرداد ماه امسال بازداشت شد. اتهامش تبلغ علیه نظام است. اما چرا اعتراضات دی ماه در حیات زندگی سیاسی جمهوری اسلامی ثبت شده است؟

ویژگی‌های اعتراضات دی ماه

نقطه آغازین اعتراضات دی ماه که به اعتراضات سراسری مشهور است، ۷ دی ماه ۱۳۹۶ در مشهد بود و با شعار «نه به گرانیِ» و «مرگ بر روحانی» و«مرگ بر دیکتاتور» آغاز شد. این حرکت بسرعت به شهرهای دیگر کشیده شد و ۱۴۲ شهر را دربرگرفت. بنابراین اولین ویژگی آن درگیر شدن نه تنها شهرهای بزرگ بلکه شهرهای کوچک بود. مهمترین تمایز این حرکت از جنبش سبز شرکت تمام قد طبقات فرودست و فرا رفتن از خواست‌های طبقه متوسط بود. افزون بر آن اولین بار شعار «اصلاح طلب، اصول‌گرا دیگه تمامه ماجرا» روز ۹ دی ماه در دانشگاه تهران شنیده شد. از ویژگی‌های این اعتراضات سراسری دی ماه نقش پررنگ زنان و ریختن توهم بخشی از جامعه بود که پس از دولت اصلاحات دل به تغییرات از بالا و از سوی حاکمیت بسته بودند. بعلاوه اعتراضات دی ماه شعارهای مذهبی را پشت سر گذاشت، از اسلام سیاسی فاصله گرفت و خصلتی سکولار و غیرمذهبی پیدا کرد. اعتراضات دی ماه شورش تهیدستان بود، بدون سازماندهی، بدون رهبری، خودجوش و قائم به خود، هر چند به خواست‌هایش دست نیافت اما حداقل دستاوردش به عقب راندن نظم موجود، اختلال در حساب و کتاب ماشین قدرت و بی اثر کردن هراس و فشار روانی دستگاه‌های امنیتی بود.

دستگیری‌های گسترده و پیشگیرانه

آمار دقیقی از مفقود شدگان و کسانی که کشته یا بازداشت شدند در دست نیست. برخی آمار از حدود ۸ هزار دستگیری و ۵۰ کشته  در وقایع دی ماه خبر می‌دهند. افزون بر آن نام ۱۲ نفر که در زیر شکنجه کشته شدند نیز منتشر شده که نام سینا قنبری، محمد نصیری و علی مومنی تنها نام برخی از آنهاست.

وقتی اعتراضات سراسری در ۹ دی ماه آغاز شد و مانند اپیدمی به شهرهای مختلف سرایت پیدا کرد، حکومت برای پیشگیری شروع به دستگیری برخی از فعالان و کنشگران دانشجویی کرد. دستگیری لیلا حسین زاده روز ۱۱ دی ماه، یعنی سه روز پس از آغاز حرکت دی ماه در مقابل منزلش انجام شد. به گفته مقام‌های دولتی تنها در سه روز ابتدایی ۹۰ دانشجو دستگیر شدند که بسیاری از آنها نه در تظاهرات بلکه در منزلشان دستگیر شدند. ۲۷ تشکل صنفی دانشجویی در همان سال طی نامه‌ای به وزیر علوم با توجه به ماده ۱۲ منشور حقوق دانشجویی که تاکید می‌کند اعتراضات مسالمت آمیز در دانشگاه آزاد است، ضمن اعتراض به دستگیری‌ها خواستار آزادی بی قید و شرط دانشجویان و تاکید بر آزادی بیان، مطالبه‌گری و حق انتقاد شدند.

لیلا حسین زاده کیست و چرا دستگیر شد؟

لیلا حسین زاده دبیر شورای مرکزی صنفی دانشجویان است که جزو دستگیری‌های پیشگیرانه در ۱۱ دی ماه بدست حکومت بود. وی در منزلش دستگیر شد و نه در تظاهرات. پس از دستگیری در همان ماه به قید وثیقه بصورت موقت از اوین آزاد شد. در دادگاه تجدید نظر در تیر ۹۸ به ۳۰ ماه حبس تعزیزی محکوم شد که رای صادره قطعی و غیرقابل بازگشت است. علاوه بر آن مجازات دو سال ممنوعیت خروج از کشورهم همچنان تغییری نکرد. اما او در ششم مرداد امسال در منزل مسکونی خود بازداشت شد. لیلا حسین زاده چه می‌گوید که نهادهای قدرت را نگران و هراسان کرده است؟

هراس از نوشته‌های لیلا حسین زاده

لیلا حسین زاده درنوشته‌ای که درمورد جنبش دانشجویی ۱۸ تیر منتشر شده به کنکاش و رابطه قدرت سیاسی و جنبش دانشجویی پرداخته است. در این نوشته او به «مواجهه‌ی آگاهانه‌ی دانشگاه با تاریخ خودش و تاریخ حذف و حمله و تصفیه طی ٢٠ سال» می‌پردازد. سپس به تصفیه خونین دانشگاه در دهه ۶۰ اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «اخته‌سازی» و «پیاده‌نظام سازیِ» دانشگاه از جانب حکومت، فهم آگاهیِ کاذب حکومت‌ساخته‌ای که به‌عنوان اصلاحات به دانشگاه نوشاندند تا با نمایش رنگی و زیبای انتقادی، خوش باشد». با این نگاه مشخص است که چگونه بریدن از اصلاحات حکومتی و از بالا تبلورعینی خود را در شعارهای دی ماه یافته است. در این نوشته او سپس به جنبش دانشجویی در دهه ۸۰ می‌پردازد و منتقد به قول خودش پولی کردن دانشگاه و تبدیل دانشگاه به نوعی ستاد انتخاباتی است. در عین حال به خصلت به گفته او نه گویی به کل این فرایند از سوی دانشجویان اشاره دارد. او در انتها مشخصات دانشگاه در دهه ۹۰ را این‌گونه تشریح می‌کند: «برآمدن مجدد دانشگاه علیه منطق خصوصی‌سازی و پولی‌سازی آموزش، علیه تبعیض طبقاتی، جنسیتی، مذهبی و قومیتی در دانشگاه و جامعه، پیوند با جنبش معلمان و جنبش کارگران و دفاع و حمایت از مقاومت زنان و خلق‌ها و جنبش محیط زیست تا قرار گرفتن کنار تظاهرات فرودستان و مردم». در این نگاه تنها با ساماندهی و پیوند خیزشهای اجتماعی با دیگر جنبش‌ها امکان دستیابی به مطالباتی از نوع اعتراضات سراسری دی ماه ۹۶ امکان پذیر است. در نتیجه دستگیری‌های پیشگیرانه و گسترده در این بستر است که از سوی حکومت معنا می‌یابد.

بیشتر از