هم‌زمان با انتقادهای گسترده بین‌المللی از گزارش نهایی سازمان هواپیمایی ایران درباره سرنگونی هواپیمای اوکراینی، رئیس هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا نیز اعلام کرد که ایران با این گزارش نتوانسته است ادعای خود مبنی‌بر سرنگونی هواپیما به‌دلیل «خطای انسانی» را ثابت کند. او همچنین خواستار تغییر در قوانین جهانی حاکم بر تحقیقات درمورد سوانح هوایی شد.
در گزارش نهایی سازمان هواپیمایی کشوری ایران که ۱۴ ماه پس از سرنگون‌شدن هواپیمای اوکراینی با شلیک دو موشک سپاه پاسداران، روز چهارشنبه، ۲۷ اسفندماه، منتشر شد، آمده که با خطای انسانی و اشتباه یکی از اپراتورهای سامانه پدافند هوایی، هواپیمای مسافربری اوکراینی به‌عنوان یک هدف متخاصم شناسایی و دو موشک به‌سمت آن شلیک شده است.
کتی فاکس، رئیس هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا، روز پنجشنبه، ۲۸ اسفندماه، در یک نشست خبری در اُتاوا، گفت: «تا به امروز، ایران هیچ مدرکی برای حمایت از این سناریو ارائه نکرده است، هرچند که یک توضیح منطقی از آنچه اتفاق افتاده، محسوب می‌شود.»
به گفته او، گزارش نهایی ایران دلايل اصلی حادثه را روشن نمی‌کند: «این گزارش شرح می‌دهد که چه اتفاقی افتاد، اما درمورد چرایی آن پاسخی ارائه نمی‌کند.»
کتی فاکس افزود: «از نظر ما گزارش نهایی که ایران منتشر کرده، ناقص است و به‌جای آن‌که پاسخ‌گوی ابهام‌ها باشد، بیشتر سؤال‌برانگیز است.»
بامداد چهارشنبه ۱۸دی‌ماه ۱۳۹۸، پرواز شماره ۷۵۲ خطوط هواپی بین‌المللی اوکراین، دقایقی پس از برخاستن از فرودگاه، با شلیک دو موشک پدافند سپاه پاسداران در نزدیکی شهر تهران سرنگون شد و ۱۷۶ سرنشین آن همگی کشته شدند. سه روز پس از آن، مقام‌های جمهوری اسلامی اعتراف کردند که نیروهای سپاه پاسداران به اشتباه به این هواپیما شلیک کرده‌اند. این اتفاق چند ساعت پس‌از حمله موشکی جمهوری اسلامی ایران به پایگاه نظامی آمریکا در عراق، عین‌الاسد اتفاق افتاد که در انتقام کشته‌شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، انجام شده بود.
در گزارش نهایی سازمان هواپیمایی ایران که روز چهارشنبه، ۲۷ اسفندماه، منتشر شد، به حمله موشکی و همچنین «آماده‌باش» پدافند ضدهوایی به‌دلیل شدت‌گرفتن تنش میان ایران و آمریکا در زمان اشاره شده است.
فاکس گفت که گزارش نهایی ایران «از پاسخ به بسیاری از پرسش‌های دقیق درمورد عوامل اساسی پس‌زمینه‌ای طفره می‌رود».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او از نبود اطلاعات دقیق درمورد نقش نیروهای نظامی ایران در سرنگونی هواپیما در این گزارش ابراز تاسف کرد و با استناد به انجام بررسی‌های کامل در مورد سرنگونی یک هواپیمای مسافربری کره جنوبی با شلیک روسیه و سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران با شلیک ناو آمریکایی در دهه ۱۹۸۰ میلادی، گفت: «این فرض که شما امکان ورود به بخش نظامی حادثه و بررسی آن را نداشته باشید، برای ما پذیرفتنی نیست.»
کتی فاکس همچنین گفت: «نبود جزئیات در گزارش به این معناست که ما نمی‌توانیم تأیید کنیم این اقدام‌ها (اقدام‌های ایمنی جدید) در عمل خطرهای موجود برای پروازهای مسافربری را در حریم هوایی ایران کاهش می‌دهد.»
درخواست اصلاح قوانین جهانی تحقیقات درمورد سوانح هوایی
رئیس هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا همچنین در این نشست خبری اعلام کرد که هیئت متبوعش قصد دارد در «هفته‌ها و ماه‌های آینده» در ایکائو، سازمان بین‌المللی هوانوردی، این موضوع را پیگیری کند. به گفته او قانون بین‌المللی باید به‌گونه‌ای تغییر کند که درمورد سوانح هوایی که در آن‌ها نیروهای نظامی حکومتی در سرنگونی هواپیمای مسافربری دخیل باشند، استقلال تحقیقات مربوط به حادثه را تضمین کند.
او افزود: «هرچند قوانین موجود برای سوانح هوایی تاکنون کارآمد بوده‌اند، پرونده هواپیمای اوکراینی و نحوه گزارش‌دهی جمهوری اسلامی نشان‌دهنده محدودیت‌های این مقررات است.»
به گفته کتی فاکس، براساس قوانین فعلی ایکائو درمورد بررسی سوانح هوایی که معمولا باعنوان «پیوست ۱۳» (Annex 13) از آن یاد می‌شود، اختیار کلی برای تحقیق و بررسی علت سرنگونی هواپیما به جمهوری اسلامی واگذار شده است، درحالی‌است که نیروهای نظامی ایران در شلیک به هواپیمای اوکراینی نقش داشته‌اند.
عنوان «پیوست ۱۳» به جایگاه این قوانین به‌عنوان یکی از پیوست‌های «معاهده بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی» یا همان «کنوانسیون ۱۹۴۴ شیکاگو» اشاره دارد.
رئیس هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا گفت در موارد نادر این‌چنینی که نظامیان یک حکومت در سرنگونی هواپیمایی مسافربری دخیل باشند، با اصلاح قوانین موجود در پیوست ۱۳ و فراهم کردن امکان حضور ناظران مستقل یا هیئت نمایندگان کشورهای درگیر، می‌توان شفافیت و استقلال تحقیقات را تضمین کرد.
کتی فاکس همچنین اعلام کرد که هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا معمولا در مورد گزارش‌های نهادهای دیگر اظهارنظر نمی‌کند اما در این مورد، چون «کشوری که نیروی نطامی آن در این ماجرا نقش داشته، خود تحقیقات را انجام داده است» و در جریان سرنگونی هواپیما «۸۵ نفر که شهروند یا دارای اقامت دائم کانادا بوده‌اند، جان خود را از دست داده‌اند»، در این مورد تصمیم گرفته است که اظهارنظر کند.
اوکراین که ۱۱ شهروندش در جریان سرنگونی پرواز ۷۵۲ جان خود را از دست داده‌اند، روز چهارشنبه گزارش نهایی ایران درمورد سرنگونی هواپیمای اوکراینی را «تلاشی مذبوحانه برای مخفی کردن علت‌های حقیقی» سرنگونی هواپیما دانست. کانادا نیز اعلام کرد که «هیچ واقعیت یا شواهد محکمی» در این گزارش وجود ندارد و این گزارش به پرسش‌های اساسی در مورد دلایل سرنگونی هواپیما پاسخ نداده و متعهد شد که به‌زودی نتایج تحقیقات خود را در زمینه این حادثه منتشر کند.
