«انقلاب» آرام هنگ‌کنگ می‌تواند به سمت جنگی داخلی برود

در این اوج گرمای تابستان، تماشای آن‌که شهرتان که روزگاری بسیار آرام و همراه بود، در برابر چشمانتان چهره عوض می‌کند، به راستی رنج‌آور است.

می‌شد انتظار داشت که فردا ساعت سه بعد از ظهر به وقت محلی، در آخرین رویداد از یک سری از تظاهرات‌های سراسری و بزرگ در هنگ کنگ که از ماه ژوئن تا امروز هر آخر هفته رخ داده است، درگیری و خشم به سطح تازه‌ای برسد.

این تظاهرات که «یوئن لانگ را پس بگیر» نام گرفته است، پاسخی است سازماندهی شده به اتفاقات حیرت‌آوری که عصر یکشنبه گذشته روی داد. در آن روز یک دار و دسته خشمگین در یکی از ایستگاه‌های مترو با چوب‌های بامبو در دست، به مردم عادی حمله کردند. آن حادثه در حالی رخ داد که به نظر می‌رسید پلیس نیز حملات آنها را نادیده می‌گیرد. 

بسیاری آن حادثه را با دوربین‌های تلفن‌های همراهشان ضبط کردند و رسانه‌های اجتماعی مملو از این ویدیو‌هاست: مردم ترسیده‌ در داخل واگن‌های در باز قطار در تلاشند تا با چتر از خودشان در برابر اراذل خشن، که همگی تی‌شرت‌های سفید به تن دارند و به آن‌ها فحاشی می‌کنند و آنها را با چوب می‌زنند، دفاع کنند. کار بیش از ۴۰ نفر به بیمارستان کشیده شد. یک گزارش تایید نشده مدعی است که یک زن آبستن به‌شدت کتک خورده و یک مسافر مرد دیگر نیز در شرایط بحرانی قرار دارد. 

این دسته که به نظر می‌رسد به گروه‌های سازمان یافته خلاف‌کار وابسته باشند، قصد حمله به تظاهرات کنندگان معترض به قانون استرداد مظنونان به چین را داشتند، اما نهایتا کار به آنجا رسید که هر کسی را که لباس سیاه (نماد معترضین) به تن داشت، یا هر کس دیگری را که از قیافه‌اش خوششان نمی‌آمد، کتک می‌زدند. 

روی مرمرهای براق معابر پر تردد حمل و نقل عمومی، خون انسان ریخته بود؛ چیزی که هضم آن هنوز برای بسیاری از مردم محلی دشوار است. هنگ کنگ امن‌ترین شهر جهان است، یا دستکم بود، و با وجود آن‌که دیگر در هنگ کنگ کسی توان پیش‌بینی چیزی را ندارد، بسیاری از این هراس دارند که رخدادهای بدتری در راه است. 

روز پنجشنبه، پلیس هنگ کنگ از موافقت با برگزاری «یوئن لانگ را پس بگیر» خودداری کرد، اما کسی فکر نمی‌کند که آن تصمیم تاثیر زیادی روی تعداد شرکت کنندگان در تظاهرات داشته باشد. از آنجا که هفته گذشته ماموران پلیس سی دقیقه دیر به درگیری هفته گذشته در یوئن لانگ رسیدند و تمایلی به بازداشت مهاجمان نداشتند، اعتماد عمومی به آنها تا حد چشم‌گیری از بین رفته است.

نیروهای پلیس به همکاری با سازمان‌های خلافکار متهم شده‌‌اند. این نیرو که روزگاری «آرامترین نیروی آسیا» نامیده می‌شد، امروز مورد اعتماد بسیاری نیست و منفور بسیاری دیگر است. پوسترهای رسانه‌های اجتماعی اکنون رفتن به یوئن لانگ برای خرید و حتی برای عبادت در مراکز مذهبی را تبلیغ و ترویج می‌کنند. البته همه می‌دانند که معنای واقعی این «دعوت»ها چیست. 

من فقط دوبار در یوئن یانگ بوده‌ام و هر دو بار، سوار شدن اتوبوس اشتباهی علت آن بوده است. شهری است کوچک  خشن با جمعیتی حدود ۱۵۰ هزار نفر در بخش‌های جدید واقع در شمال غرب هنگ کنگ. بخشی از مردم محلی این شهر را غرب وحشی می‌خوانند. در این هفته، شهر چند روزی در کنترل اراذل خیابانی و نیمه تعطیل بود. درست مانند صحنه‌ای آخرالزمانی از هائیتی در دهه هفتاد. 

خشم، درگیری و قطبی شدن جامعه در چند سال گذشته رو به گسترش بوده، ولی دلیل اصلی ناآرامی‌های مدنی اخیر، تلاش حکومت برای تصویب قانون استرداد مظنونان به چین است. این لایحه نامحبوب که  کری لم، رییس امور اجرایی هنگ کنگ آن را «تمام شده» خوانده است، این ترس را برای مخالفان سیاسی ایجاد کرده بود که با اتهامات کیفری «من درآوردی»، برای محاکمه به سیستم قضایی خودسر چین انتقال یابند.

انگیزه کلی‌تر حرکت موسوم به «انقلاب کلاه ایمنی» (به خاطر آن‌که تظاهرات کنندگان کلاه ایمنی بر سر دارند) به «جنبش چتر» که در سال ۲۰۱۴ شکل گرفته بود و پیش از آن، باز می‌گردد. نگرانی‌های بسیاری  نسبت به از بین رفتن ارزش‌های لیبرال مغتنم در هنگ کنگ، هم‌دستی حکومت با پکن و صاحبان کسب‌وکارهای بزرگ، و نگرانی کلی‌تر نسبت به از دست رفتن هویت یگانه شهر ایجاد شده است، و این مجموعه به خشم و کینه مردم دامن زد.

این کینه ما را در نبردی با گازهای اشک آور، گلوله‌های پلاستیکی، خونریزی و حملات گروه‌های اوباش با چوب‌های بامبو گرفتار کرده است. این درگیری‌ها هنوز به جنگ داخلی منجر نشده‌اند، ولی با سرعت زیاد و نگران کننده‌ای گسترش می‌یابند. بحثی عمومی در این باره وجود دارد که پکن ممکن است برای برقراری نظم، ارتش خلق را بفرستند تا با تانک‌هایش از روی بوتیک‌های شهر رد شود. البته حکومت این احتمال را قویا رد کرده است. 

مشروعیت و اعتبار دولت کری لام ته کشیده است. حامی اصلی دولت او، مقامات پکن، صاحبان پول‌های بزرگ، و اکنون سندیکاهای تبکاران سازمان یافته‌اند. خواسته‌های مردم در دولت هیچ گوش شنوایی ندارد. وقتی پلیس مدعی شد که در مراکز اجاره داده شده به احزاب سیاسی طرفدار استقلال، ابزارهای ساختن بمب پیدا کرده است، واکنش فوری، شک و ناباوری بود.

هنگ کنگی‌های جوانی که من با آنها صحبت کرده‌ام،  مانند آشوبگران افراطی مرسوم نیستند، اما هم آرزوباورند (ایده‌آلیست) و هم مصمم، و هم به‌جان آمده‌اند. اکثر آنان به شدت آسیب‌پذیرند و تمامی مهارت‌های خود را در پیوند  با تظاهرات‌های خیابانی، از راه تلفن‌های همراه‌‌شان در مراکز خرید کولردار آموخته‌اند، نه کمپ‌های شبه‌نظامی صحرایی.

یکی از فعالان جوان محلی که گزارش تظاهرات آینده را برای مجله دانشگاهش تهیه خواهد کرد، کلاه ایمنی اضافه‌اش را برای روز شنبه به من قرض داد. این دانشجوی جوان ۲۲ ساله کلاه ایمنی پوش لاغراندام، تا کنون دوباره گاز اشک‌آور خورده است. او اصرار داشت که با حروف چینی روی کلاه من بنویسد «خبرنگار» و تاکید کرد که مراقب باشم. 

کسی نمی‌داند چه اتفاقی خواهد افتاد. انگار انقلابی در پیش است، ولی از سوی دیگر به فاجعه‌ای در معرض وقوع می‌ماند. هیچ کس  پایان خوشی پیش‌بینی نمی‌کند.