ارتش اسرائیل انتظار ندارد در سال پیش رو جنگی گسترده دربگیرد، اما تخمین می‌زند که حملات حزب‌الله لبنان و سایر گروه‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی علیه این کشور افزایش یابد. این بخشی از تخمین سالیانه اطلاعاتی است که این ارتش در ابتدای هر سال میلادی منتشر می‌کند.

در چند ماه گذشته بسیاری تحلیلگران از احتمال افزایش حملات حزب‌الله علیه اسرائیل گفته‌اند.

ارزیابی امسال ارتش اسرائیل تفاوت مهمی با تخمین‌های سال‌های پیشین آن دارد. از جنگ سال ۲۰۰۶ بین حزب‌الله و اسرائیل به بعد سال‌ها است تفکر رایج در دستگاه نظامی و اطلاعاتی اسرائیل این بوده که هرگونه عملیات حزب‌الله علیه اسرائيل به سرعت به جنگی گسترده تبدل می‌شود و به همین علت هر دو طرف از چنین چیزی اجتناب خواهند کرد.

اما «امان»، دستگاه اطلاعات ارتش اسرائیل، اکنون باور دارد که حزب‌الله رویکردی متفاوت اتخاذ کرده است.

تخمین ارتش اسرائیل در حالی منتشر می‌شود که هفته گذشته حزب‌الله موشک‌های ضدهوایی علیه پهپادی اسرائیلی که بر فراز جنوب لبنان پرواز می‌کرد، شلیک کرد. موشک‌های زمین به هوای حزب‌الله به هدف نخوردند و ارتش اسرائيل هم آن‌ها را تلافی نکرد. اما گفته می‌شود اگر به هدف خورده بودند، اسرائیلی‌ها برنامه تلافی گسترده‌ای را داشتند که می‌توانست باعث تخاصمی چند روزه شود.

تصور می‌رفت که تغییر رویکرد حزب‌الله از تابستان گذشته آغاز شده باشد. در پی این‌که علی کامل محسن، یکی از مامورین این گروه در سوریه، در روز ۲۰ ژوئیه توسط اسرائیلی‌ها کشته شد، حزب‌الله وعده انتقام داد. با گذشت قریب به هفت ماه هنوز اقدامی در این زمینه انجام نشده، اما انتظار می‌رود حزب‌الله برنامه‌هایی در این زمینه داشته باشد.

ارتش اسرائیل در سند ارزیابی سالیانه خود به گروه‌های مختلفی که قصد تخاصم علیه این کشور را دارند پرداخته است: حزب‌الله لبنان؛ جمهوری اسلامی و گروه‌های تحت حمایت آن در سوریه، عراق و یمن؛ و البته حماس و جهاد اسلامی فلسطین در نوار غزه که آن‌ها هم مورد حمایت مالی و تسلیحاتی ایران هستند.

در این ارزیابی در ضمن به این اشاره شده که حماس علیرغم دریافت کمک از ایران سیاست مستقل‌تری دارد و کاملا وابسته به تهران نیست. گروه حماس امسال انتخابات درونی خود را برگزار می‌کند که در آن احتمال دارد شاهد بازگشت خالد مشعل به قدرت باشیم، شخصیتی که به علت مواضعش علیه رژیم بشار اسد مورد پسند تهران نیست و اما مورد تایید دو حامی مهم دیگر حماس در منطقه، یعنی ترکیه و قطر، قرار دارد.

ارتش اسرائیل باور دارد که احتمال دارد گروه‌های تحت حمایت ایران در بخشی از تلاش خود برای افزایش قدرت چانه‌زنی ایران در مقابل آمریکا، به اسرائیل حمله کنند.

این سند در ضمن به عواقب کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، هم اشاره می‌کند. باور اسرائیلی‌ها این است که اسماعیل قاآنی موفق نشده جای خالی قاسم سلیمانی را پر کند چون کاریزمای او را ندارد و قادر به هماهنگی حملاتی مشابه حملاتی که در ماه مه ۲۰۱۸ تحت فرماندهی سلیمانی از خاک سوریه علیه اسرائیل انجام شد، نیست.

باور عمومی متفکرین نظامی اسرائیل این است که استراتژی موسوم به «جنگ بین جنگ‌ها» (که به عبری «مابام» نامیده می‌شود) موفق شده جلوی محکم کردن جا پای جمهوری اسلامی در سوریه را بگیرد اما این حکومت از تلاش‌های خود دست نکشیده است.

سرلشکر تامیر هیمان، رئیس «امان»، چند روز پیش به خبرنگاران گفت اسرائیل به عنوان بخشی از استراتژی «مابام» خود موفق شده صدها حمله انجام دهد تا «برتری اسرائیل در منطقه حفظ شود.»

 هیمان در صحبت‌های خود تاکید کرد که جمهوری اسلامی مدت‌ها است تلاش دارد با همکاری حکومت بشار اسد و حزب‌الله لبنان بتواند از منطقه بلندی‌های جولان (که بخشی از آن در کنترل اسرائیل است و بخشی از آن درکنترل رژیم دمشق) به اسرائیل حمله کند. سال گذشته دو حمله ناکام اینچنینی انجام شد. حملات سال ۲۰۱۸ که توسط سلیمانی رهبری می‌شدند نیز از همین منطقه بودند و البته آن‌ها هم به اهداف خود نرسیدند.

ارتش اسرائیل در ضمن باور دارد که جمهوری اسلامی پس از به بن‌بست خوردن در راه جولان می‌خواهد حمله به اسرائیل از طریق گروه‌های تحت حمایت خود در عراق و یمن را در برنامه قرار دهد. این حملات می‌تواند با موشک‌های دوربرد یا پهپاد انجام شود. دور بودن نسبی این کشورها از اسرائیل باعث می‌شود کنترل آن‌ها دشوارتر باشد اما این کشور در ضمن زمان بیشتری برای دفاع خواهد داشت. مثلا تخمین «امان» این است که برای پاسخ به حمله پهپادی از یمن شش ساعت وقت داشته باشد.

روزنامه «تایمز آو اسرائیل» به نقل از یکی از مقامات ارشد اسرائیل نوشت که چند روز پیش گفته بود حمله ایران به اسرائيل از خاک عراق یا یمن می‌تواند راهی «ارزان و موثر» باشد و در ضمن به ایران قابلیت انکار بدهد.

جنگ؟

تخمین اسرائیلی‌ها همچنان این است که تکرار تخاصم سال ۲۰۰۶ با حزب‌الله و یا درگرفتن جنگی وسیع‌تر در چشم‌انداز نیست. اما انباشت موشک‌های هدایت‌شونده و به اصطلاح نقطه‌زن توسط حزب‌الله باعث نگرانی تل‌آویو هستند. اسرائیل قبلا گفته که اگر حزب‌الله به این انباشت ادامه دهد با حمله این کشور مواجه خواهد شد. اما باور کنونی نظامیون اسرائيل این است که حزب‌الله به اندازه‌ای که خطرناک باشد موشک هدایت‌شونده انباشت نکرده است.

با این حال اسرائیل در این زمینه بیکار ننشسته و اقدامات مختلفی علیه حزب‌الله انجام می‌دهد. از سخنرانی‌های عمومی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، در مورد قابلیت‌های اسرائیل و تهدیدهای سران ارتش اسرائیل در این زمینه گرفته تا اقدامات محرمانه اطلاعاتی و نظامی و حملات متعدد به محموله‌هایی که در سوریه فرود می‌آیند و به برنامه موشکی حزب‌الله کمک می‌کنند.

تخاصم نیابتی ایران و اسرائیل همچنان از تنش‌های اصلی خاورمیانه است.