امارات، بحرین و اسرائیل؛ توافق با ایران بر اساس واقعیت‌های پیمان ابراهیم

انور قرقاش: «یکی از شکست‌های برجام فقدان یک صدای منطقه‌ای در آن بود»

نشست مجازی وزرای امور خارجه بحرین و اسرائیل و وزیر دولت در امور خارجه امارات متحده عربی-(Courtesy of INSS)

انور قرقاش، وزیر دولت در امور خارجه امارات متحده عربی، عبداللطیف بن راشد الزیانی، وزیر خارجه بحرین و گابی اشکنازی، همتای اسرائیلی او، روز سه‌شنبه خواستار تلاش‌های هماهنگ برای تحت فشار قرار دادن دولت جدید آمریکا در مقابل ایران شدند. آنها ضمن ابراز نگرانی از برنامه‌های موشکی ایران تاکید کردند که توافق احتمالی با تهران باید براساس واقعیت‌های منطقه باشد و مورد پذیرش کشورهای منطقه قرار گیرد.

مقامات این سه‌کشور که به تازگی بر اساس پیمان ابراهیم روابط خود را عادی‌سازی کرده‌اند، در نخستین روز کنفرانس بین‌المللی موسسه مطالعات امنیت ملی (که باتوجه به همه‌گیری کووید-۱۹ به طور آنلاین برگزار شد)، بر نگرانی‌های مشترک در قبال برنامه‌های هسته‌ای، موشکی و فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه تاکید کردند.

زیانی در این نشست گفت: «موضع منطقه‌ای متحد در این زمینه به اعمال نفوذ بیشتر بر آمریکا می‌انجامد».

الزیانی گفت: «برای برقراری صلح و ثبات در خاورمیانه باید به برنامه موشکی ایران پاسخ دهیم. حمایت‌هایش از نیروهای نیابتی در منطقه و نفوذ در امور داخلی کشورهای منطقه.»

ایران امیدوار است دولت جو بایدن با بازگشت به برجام زمینه لغو تحریم‌ها و بهره‌مندی جمهوری اسلامی از منابع مالی بلوکه شده را فراهم کند. اما برخی ناظران و کشورهای منطقه براین باورند که بازگشت به برجام بدون درنظر گرفتن نگرانی‌های امنیتی مطرح درباره فعالیت‌هایی منطقه‌ای ایران و حل مساله موشکی، به معنی بالاگرفتن تنش‌ها در منطقه خواهد بود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

کنار گذاشتن این نگرانی‌ها و برنامه‌های موشکی از میز مذاکرات برجام با ایران در دولت باراک اوباما، یکی از دلایل عمده خروج آمریکا از این توافق و شکست آن بود.

انور قرقاش با اشاره به این نکته گفت: «یکی از شکست‌های برجام فقدان یک صدای منطقه‌ای در آن بود».

هم اکنون با زمزمه مذاکرات محرمانه دولت بایدن با جمهوری اسلامی و بازگشت به برجام شماری از کشورهای منطقه و عربستان خواستار حضور در مذاکرات احتمالی با ایران شده‌اند.

وزیر امور خارجه بحرین با اشاره به شکل‌گیری توافق ابراهیم بین اسرائیل و کشورهای عربی این نکته را خاطرنشان کرد که شرایط توافق با ایران نیز باید بر این اساس تغییر کند. امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان درآخرین ماه‌های دولت دونالد ترامپ، روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی کردند. به باور بسیاری از کارشناسان، تهدید مشترکی به نام جمهوری اسلامی از جمله عوامل موثر در حرکت کشورهای عربی به سوی صلح با اسرائیل است.

وزیر امور خارجه بحرین تاکید کرد که توافق آینده با ایران باید شامل واقعیت‌های جدید منطقه باشد و مورد پذیرش کشورهای منطقه واقع شود.

اشکنازی نیز در این نشست از اهمیت تقویت صدای منطقه‌ای و حفظ گزینه نظامی روی میز سخن گفت.

مایک پومپئو، وزیر امور خارجه سابق آمریکا پس از خروج از برجام سرفصل‌هایی ۱۲گانه برای مذاکره با ایران ارایه داده بود که برنامه‌های موشکی و نگرانی کشورهای منطقه در مورد تحرک‌ها و نفوذ جمهوری اسلامی نیز از جمله آنها بود. 

به‌نظر می‌رسد با توجه به تجربه برجام، نه کشورهای منطقه و اسرائیل بخواهند تجربه توافق تک‌بعدی برجام را تکرار کنند و نه دولت جو بایدن قادر باشد بدون پرداختن به موضوعات منطقه‌ای و برنامه‌های موشکی به توافقی پایدار با تهران دست یابد.