درگذشت یک دانش‌آموز ۱۵ ساله در حادثه آتش‌سوزی در کانکس محل زندگی معلمان در استان خوزستان که مصدومیت و سوختگی شدید سه معلم را در پی داشت، یادآور سوختگی دانش‌آموزان زاهدان، شین‌آبادی و درودزن و حوادثی شبیه آن در مدارس غیرایمن ایران است. سال‌های پیاپی حوادثی از این دست در ایران اتفاق می‌افتد و برای چندمین بار وزارت آموزش و پرورش آمار عجیبی در خصوص وجود مدارس کانکسی در ایران می‌دهد: ۴هزار مدرسه در کانکس. پدیده‌ای که مقام‌های رسمی آموزشی در ایران قدمت آن را مربوط به حدود ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته عنوان می‌کنند.

رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور می‌گوید این ۴ هزار مدرسه در مناطق صعب‌العبور و عشایری قرار دارند ولی «کاملا استاندارد» هستند.

این آماری تکراری است که سال گذشته نیز اعلام شده‌است. سی‌ام شهریور ماه سال گذشته نیز رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور با اشاره به اینکه چهار هزار و ۸۰۰ کلاس تا پنج هزار کلاس درس کانکسی در کشور وجود دارد گفته‌بود «کانکس یک ابزار موقت برای تحصیل است و اگر به منطقه‌ای کانکس ارسال شد نباید جایگزین ساخت مدرسه شود.» مهرالله رخشانی‌مهر اما همین چند روز پیش در گفت و گو با روزنامه همشهری گفت: «ما در بسیاری از این مناطق چاره‌ای جز استفاده از کانکس نداریم.» این مقام دولتی دلیل ناچاری استفاده از کانکس های نا ایمن که به ادعای او «کاملا استاندارد» است را تعداد کم دانش‌آموزان و کوچ مدام عشایر در مناطق عشایری عنوان کرده‌است.

به گفته رییس سازمان نوسازی مدارس کشور تلاش این سازمان برای ساخت مدارس یک کلاسه کوچک در محل ییلاق و قشلاق عشایر بوده تا جایگزین کانکس شوند ولی اضافه کرده‌است که «اما به هر حال تا ساختن آن‌ها چاره‌ای جز استفاده از کانکس نداریم.» کانکس هایی که همین چند روز پیش سه معلم و یک دانش‌آموز را در خود سوزاند و منجر به درگذشت دانش‌آموز ۱۵ ساله شد.

بحث مدارس کانکسی و مدارس ناامن برای سالهای زیادی در ایران مطرح بوده‌است و هربار حادثه‌ای آنها را به صدر اخبار می‌آورد. 

برای مثال مدیرکل آموزش و پرورش استان یزد روز سه شنبه اعلام کرده‌است که حدود ۴۰ درصد مدارس مرکز استان یزد فرسوده‌اند و نیاز به بازسازی دارند.

محسن موحدی فرد، با بیان اینکه حدود دو سوم جمعیت این استان به نوعی با آموزش و پرورش در ارتباط هستند گفته که مشکل کمبود فضا‌های آموزشی در استان جدی بوده و استان یزد نیازمند فضای آموزشی استاندارد به لحاظ شرایط ایجاد شده جدید به واسطه شیوع کرونا است.

بر اساس آمار رسمی وزارت آموزش و پرورش تنها در تهران ۲۲ هزار و ۵۰۰ کلاس درس فرسوده وجود دارد که بودجه‌ای بیش از  ۶۰۰۰ میلیارد تومان برای نوسازی نیاز دارد.

به گفته وزیر آموزش و پرورش ایران، ۳۰ درصد مدارس کشور ناامن هستند. این مقام عالی آموزشی همچنین سال گذشته عنوان کرده بود که ۱۰ هزار میلیارد تومان برای مقاوم سازی مدارس کشور در نظر گرفته شده است.

این در حالی است که رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس ایران سال گذشته گفت: « برای مقاوم سازی مدارس ۹۰ هزار میلیارد تومان هزینه تخریب، ساخت و بازسازی نیاز است که ما با سالی ۳ هزار میلیارد تومان آن را پیش می بریم که بسیار هزینه بر است اما با این اعتباراتی که هرساله تخصیص داده می شود به طور قطع تا سال های سال این کار ادامه خواهد داشت.»

به گفته آقای رخشانی‌مهر، مقاوم سازی مدارس یک پروژه طولانی است که از سال ۸۲ شروع شده و همچنان ادامه دارد و با روند فعلی تخصیص اعتبارات تا مدت زمان زیادی طول خواهد کشید.

مدارس ناامن، کانکسی، کپری یا مدارس در دشت و کوه و بدون سرپناه، هرچه نامش را بگذاریم اینها برای تحصیل دانش‌آموزان استاندارد نبوده و ایمنی لازم را ندارند. نگاهی به حوادث آتش‌سوزی های چند ساله اخیر حکایت از فاجعه‌ای دارد که تلاشی برای متوقف کردن آن احساس نمی‌شود. تنها در حدود ۲۰ سال گذشته چندین خبر آتش‌سوزی که به رسانه‌ها رسیده جان معلم ها و دانش آموزان زیادی را گرفته است.

آتش سوزی در مدرسه شهرستان شفت گیلان در بهمن ماه ۱۳۷۶ که منجر به سوختگی شدید معلم شد. او به دلیل نجات جان دانش‌آموزان خود و گیر افتادن در حلقه آتش با سوختگی بالا هرگز نتوانست به کار خود باز گردد. علت حادثه وزش باد شدید و توفانی بودن هوا که موجب آتش گرفتن بخاری كلاس شده بود عنوان شد.

آتش سوزی در مدرسه روستای سفیلان در لردگان چهارمحال و بختیاری در آبان ۱۳۸۳ که منجر به مرگ معلم مدرسه شد.

دانش آموزان روستایی محروم در این منطقه از یک بخاری نفتی برای گرمایش کلاس استفاده می‌کردند که با آتش گرفتن بخاری همه ۱۳ دانش‌آموز كلاس در آتش محاصره شده و دچار سوختگی شدید شدند.

آتش سوزی در دبیرستان شبانه روزی وابسته به دانشگاه چابهار در آبان ۱۳۸۹ که منجر به مرگ یک دانش‌آموز شد. دلیل آتش‌سوزی اتصال سیم های پوسیده برق، خوابگاه مدرسه اعلام شد.

در آبان همان سال آتش‌سوزی خوابـگاه شبانه‌روز در چاه رحمان استان سیستان و بلوچستان که منجر به درگذشت یک دانش‌آموز شد. علت این آتش‌سوزی هنوز مشخص نشده‌است.

آتش‌سوزی در مدرسه شهید رحیمی درودزن فارس در آذرماه ۱۳۸۵ که استفاده از بخاری علاالدین در کلاس درس باعث آتش‌سوزی و سوختگی شدید ۸ دانش‌آموز کلاس درس از ناحیه سر و گردن شد. حبر این آتش‌سوزی تا چند روز رسانه‌ای نشد و سرانجام رییس سازمان بازرسی كل كشور در جلسه ای که با كارشناسان مسوول واحدهای ارزیابی عملكرد و پاسخگویی به شكایات سازمان آموزش و پرورش استان‌‏های كشوربرگزار شده بود این خبر را اعلام کرد.

آتش سوزی در دبیرستان شبانه روزی وابسته به دانشگاه چابهاردر آبان ۱۳۹۰ که ۴ دانش‌آموز جا خود را از دست دادند. مسوولان دلیل این حادثه را اتصالی سیم های برق خوابگاه دانش آموزان عنوان کردند.

پانزدهم آذر ماه  ۱۳۹۱ ، كلاس ۴۵ نفره  مدرسه ابتدایی دخترانه شین آباد هشت نفر دانش‌آموز غایب تشکیل شد. سرایدار مدرسه در تلاش برای روشن کردن بخاری کلاس بود که غیراستاندارد بودن بخاری نفتی و خام سوزی نفت آتش‌سوزی را رقم زد و ۲۸ دانش‌آموز دختر دچار سوختگی شدند و یک نفر از دانش‌آموزان هم درگذشت. این حادثه یکی از غم انگیز ترین حوادث آتش سوزی مدارس در ایران تاکنون بوده است.

آتش سوزی دبستان اسوه حسنه در شهر زاهدان در ۲۷ آذرماه ۱۳۹۷ که چهار دانش آموز در كلاس درس خود دچار آتش سوزی شده و سه نفر جان خود را از دست دادند.

قانون هست ولی در اجرای آن تردید هست. وزارت آموزش و پرورش می‌گوید تمامی مدارس كشور موظفند تا نسبت به استانداردسازی وسایل گرمایشی مدارس خود اقدام كنند. ولی هستند روستاها و شهرهای فقیری که کلاس‌هایشان با بخاری‌های غیراستاندارد دانش‌آموزان و معلمان را گرم می‌کند؛ یا چراغ‌‏های والورهستند یا علاالدین‌های قدیمی غیراستاندارد. تکرار حوادث نشان می‌دهد مقام‌های مسوول در سیستم آموزشی و ایمنی کشور نیم نگاهی هم به این فاجعه ندارند.