صد و هفتاد ششمین نشست اوپک، سازمان کشورهای صادرکننده نفت، تا دقایقی دیگر (حدود ساعت دو به وقت وین) آغاز میشود. این خطوط را که مینویسم، وزرای نفت مشغول صرف نهار هستند و راهروی معروف مقر اوپک پر از روزنامهنگاران و تحلیلگرانی است که از سراسر دنیا به وین، پایتخت اتریش و میزبان اوپک آمدهاند تا این نشست را در روزهای دوشنبه و سه شنبه پوشش دهند.
اما مهمترین نتیجه دیدار تا حدود زیادی از قبل معلوم است. این نتیجه نه تنها در وین تعیین نشده، بلکه یکی از مهمترین عوامل آن اصلا عضو اوپک نیست: روسیه به رهبری رئیسجمهور ولادیمیر پوتین. پوتین روز یکشنبه در حاشیه نشست گروه 20 در اوزاکای ژاپن با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، دیدار کرد و بنیان مهمترین تصمیم اوپک ریخته شد. قرار است توافق اوپک با ۱۱ کشور غیراوپک که مهمترینشان روسیه است، شش تا 9 ماه تمدید شود. طبق این توافق سطح تولید نفت همچنان پایین نگاه داشته میشود تا بهای نفت بالا رود. انتشار همین خبر کافی بود تا بهای نفت خام برنت با اندکی افزایش به بالای بشکهای ۶۶ دلار برسد.
عراق روز گذشته اعلام کرد، در توافق پوتین و بن سلمان شریک است. با تحریمهای شدید آمریکا بر ایران و کاهش بیسابقه صادرات نفت توسط این کشور، عراق به دومین کشور تولیدکننده نفت تبدیل شده است. شرکتهای مختلف غربی در این کشور مشغول هستند و می کوشند سطح تولید نفت عراق را افزایش دهند. با ورود عراق به صحنه، دیگر شکی نبود که تهران در مقابل تصمیمی که رقیب اصلی آن، یعنی ریاض، طراح اصلی آن است جای مقاومت ندارد.
بیژن زنگنه، وزیر نفتی که از تمام همتایان خود در اوپک امسال باسابقهتر است و سابقه شرکت در نزدیک به ۵۰ نشست اوپک را دارد، صبح امروز اعلام کرد، ایران در مقابل توافق اوپک و شرکا مقاومت نمیکند. زنگنه امسال مهمان هتل تجملی کوبورگ است، همان هتلی که دور آخر مذاکرات هستهای، سه سال پیش در آن برگزار شد. هدف آن مذاکرات برای ایران به پایان رساندن تحریمهایی بود که حتی در اوج خود نیز نتوانسته بود به اندازه تحریمهای امروز دولت ترامپ مخرب باشند. در سال ۲۰۱۲ که اتحادیه اروپا در اعمال تحریمها به آمریکا پیوست، ایران همچنان میتوانست روزی یک میلیون بشکه نفت بفروشد. با موفقیت آن مذاکرات و لغو تحریمها، تولید ایران در آوریل ۲۰۱۸ به روزی ۲/۵ میلیون بشکه هم رسیده بود. امروز اما با تحریمهای سفت و سخت آمریکا، تولید ایران به روزی ۳۰۰ هزار بشکه کاهش یافته و شاید پایینتر هم برود.
«کمیته مشترک نظارتی وزرا» که متشکل از سازماندهندگان اصلی توافق اوپک و شرکا است، امروز صبح پانزدهمین جلسه خود را در مقر اوپک برگزار کرد. خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان، در سخنان ابتدایی خود از همه وزرای حاضر تشکر کرد. محمد بارکیندو، دبیر کل اوپک، در یک سوی او نشسته بود و الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه، در سوی دیگرش. نشانی از مرکز ثقل واقعی قدرت در اوپک امروز. این کمیته دو سال پیش که توافق اوپک و شرکا به طراحی مسکو و ریاض تشکیل شد، کار خود را آغاز کرد. آن زمان البته روسیه بزرگترین تولیدکننده نفت جهان بود و عربستان بزرگترین تولیدکننده اوپک. حالا اما آمریکا در زمان ترامپ با افزایش تولید نفت خود به بزرگترین تولیدکننده جهان تبدیل شده است. در شرایطی که تولید نفت ایران به شدت پایین آمده و ناآرامی در بعضی کشورهای کلیدی عضو اوپک مثل لیبی، ونزوئلا و نیجریه باعث نامطمئن بودن عرضه شده، واشنگتن احتمالا دل خوشی از توافق اوپک و شرکا ندارد. این کشور تلاش کرده از عربستان بخواهد تولید خود را بالا ببرد، اما به نظر در این زمینه موفق نیست. چون ریاض هم مثل سیزده کشور دیگر عضو اوپک طاقت پایین آمدن قیمت نفت را ندارد.
یک منبع دیپلماتیک روس به «ایندپندنت فارسی» گفت، روسیه در راضی کردن زنگنه برای اعلام زودهنگام موافقت خود با توافق اوپک و شرکا نقش داشته است. برخی گزارش ها، از توافق مسکو و تهران برای فروش نفت ایران توسط روسیه خبر می دهد. باید دید این خبر امروز و در نشست یکروزه اوپک تایید میشود یا نه.
زنگنه صبح امروز با مانوئل کوودو، وزیر نفت ونزوئلا و رئیس کنونی اوپک، نیز دیدار کرد. او هنگام اعلام عدم مخالفت با توافق اوپک و شرکا گفت، حرکات یکجانبه عربستان میتواند باعث مرگ اوپک و پایان حیات این سازمان به عنوان عاملی تاثیرگذار شود. گفتهای که حاکی از نومیدی است. باید دید در نشست اوپک و حاشیه آن اتفاقی که موجب ناامیدی بیشتر هیات ایرانی می شود یا خیر. سازمانی که از یک سو تحت الشعاع رقابت مرگبار دو کشور از بنیانگذارانش، یعنی ایران و عربستان قرار گرفته و از سوی دیگر تحت تاثیر همکاری با غولی مثل روسیه، تحت رهبری فردی مثل پوتین که وقتی وارد گود میشود، دوست دارد اوضاع را خود به دست بگیرد.