منابع دولتی می‌گویند، شینزو آبه، نخست‌وزیر مستعفی ژاپن در تلاش برای کاهش تنش‌ها بین ایران و ایالات‌متحده، به طور مخفیانه پیشنهاد معامله نفت ایران در برابر غله آمریکایی از طریق ژاپن را مطرح کرده بود که به شکست انجامید.

دو منبع دولتی به خبرگزاری کیودو ژاپن گفتند که این طرح تابستان سال گذشته در جریان سفر آبه به تهران مطرح شد. نخستین سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران در ۴۱سال گذشته با هدف میانجی‌گری بین تهران و واشینگتن.

به گفته این منابع مطلع، آبه این طرح چند میلیارد دلاری را به طور رسمی با روحانی مطرح کرد و نخست با واکنش مثبت تهران و واشینگتن مواجه شد. به موجب این طرح، ژاپن پس از کسب مجوز از آمریکا، محصول ذرت و دانه سویای ایالات‌متحده را با نفت ایران معامله می‌کرد. از آنجایی که در این طرح، پولی جابه‌جا نمی‌شود، ناقض تحریم‌‌های آمریکا نبود. از سوی دیگر ایران نمی‌توانست از این معامله کالا با کالا منابع مالی به دست آورد که به اعتقاد ایالات‌متحده «صرف اهداف نظامی» می‌شود.

اما این طرح در نهایت شکست خورد، چرا که ژاپن نتوانست تهران را راضی کند، از پیش‌شرط لغو تحریم‌ها قبل از شروع مذاکره با آمریکا صرفنظر کند.

این در حالی است که در آن زمان یک فرصت خوب برای تعامل ایران و آمریکا وجود داشت. آمریکا در میانه جنگ تجاری با چین بود و به دنبال مشتری برای ذرت و سویای تولیدی خود. از سوی دیگر ایران نیز به شدت نیاز به مشتری نفتی داشت و از سوی دیگر باید منابع غله مورد نیاز خود را از جایی تامین می‌کرد.

به گزارش کیودو مذاکرات محرمانه بر سر طرح پیشنهادی ژاپن در تابستان گذشته ادامه پیدا کرد و ایران خواستار آن شد که دارو و تجهیزات نیز به بسته پیشنهادی توکیو اضافه شود. این مذاکرات تا پاییز گذشته و در جریان سفر رئیس‌جمهور ایران به توکیو نیز ادامه داشت. اما در نهایت آبه متوجه شد که نمی‌تواند بر اختلافات عمیق بین تهران و واشینگتن غلبه کند.

کیودو می‌گوید با وجود شکست طرح آبه،‌ دیگر ابتکار عمل‌های کشورهای دوست به طور جدی مورد توجه قرار داشت. مانند طرح فرانسه برای ایجاد خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری. البته این طرح هم در نهایت به نتیجه نرسید.