مسعود مهرابی که او را بسیاری یکی از ستون‌های اصلی مهمترین نشریه سینمایی تاریخ ایران می‌دانند، در اثر سکته قلبی و به شکلی ناگهانی روز دهم شهریور درگذشت.

مرگ او از دست‌رفتن یک سرمایه انسانی فراوان‌تاثیر در دو حوزه مجله‌نگاری و به خصوص تاریخ سینمای معاصر ایران است. اگرچه او کاریکاتوریست و طراح هم بود، اما شهرت‌ عمده‌اش بابت تالیفاتی ‌است که در زمینه تاریخ سینمای ایران بر جای گذاشت و البته بناگزاری مجله فیلم.

هوشنگ گلمکانی که از سال‌های روزنامه آیندگان با او همکار و دوست بود و سی و هشت سال همکاری جدی در تولید و انتشار و مدیریت مجله فیلم داشتند، در اینستاگرامش از مرگ یاری به عنوان حادثه‌ای"شوکه‌کننده و غم‌انگیز" یاد کرد و با تاکید بر اینکه او از جمله سه پایه محکم مجله فیلم بود، نوشت:"در این سی‌وهشت سال مجله فیلم؛ با همه فرازونشیب‌ها در رابطه‌مان. حتی در میانه غبارها هم ذره‌ای در سلامت ذاتش شک نکردم. کمال‌گرایی و نکته‌بینی‌اش غبطه‌برانگیز بود."

مجله فیلم و سه قلوهای وفادار

مهرابی سال ۱۳۳۳ در تهران به دنیا آمد و دانشجوی ورودی سال ۱۳۵۵رشته سینما و تلویزیون در دانشکده‌ هنرهای دراماتیک دانشگاه هنر بود و در زمره کسانی قرار داشت که انقلاب فرهنگی، تحصیل را برای او و  هم‌نسلانش نیمه‌کاره نهاد، تا این که در نهایت در سال ۶۱ توانست لیسانس خود را بگیرد و علاوه بر آن تخصص رشته مدیریت تولید فیلم در سازمان مدیریت صنعتی را  نیز به دست آورد.

 مجله فیلم که چند شماره نخست آن در سال‌های ابتدایی دهه شصت در قطع وزیری منتشر شد، و از شماره پنجم قطع مجله به خود گرفت،‌عملا فعالیت‌های مهرابی را در حیطه‌ای حرفه‌ای در انداخت. او، هوشنگ گلمکانی و عباس یاری، به سه تفنگدار وفاداری شهره شدند که نزدیک به ۴ دهه با یکدیگر همکاری کردند تا موفق‌ترین نشریه بخش خصوصی را منتشر سازند. مجله فیلم اکنون به شماره ۵۷۴ رسیده است و از شماره آینده باید به فکر مدیر مسئول تازه‌ای برای ادامه حیاتش باشد.

تالیف آثار تخصصی در زمینه تاریخ سینمای ایران

مهرابی تنها در زمینه مدیریت مطبوعاتی فعال نبود، بلکه یکی ازمهمترین مولفان حوزه تاریخ سینماست.

در کارنامه کتاب‌نگاری او  نزدیک به ده کتاب مرتبط با تاریخ سینمای ایران در شاخه‌های مختلف وجود دارد. کتاب "تاریخ سینمای ایران" آقای مهرابی شاید مهمترین و پرتیراژترین کتاب منتشره در زمینه سینما باشد. چاپ نخست این کتاب بعد از سه سال کار پژوهشی و نوشتاری در پاییز ۱۳۶۳ در شمارگان ۸۸۰۰ نسخه منتشر شد و تا سال ۱۳۹۵ بیش از ۱۱ بار تجدید چاپ شد تا رکورد پرفروش‌ترین کتاب سینمایی را در تاریخ از آن مولفش کند.

علاوه بر این کتاب او، آثاری چون،"پشت دیوار رؤیا"(سیاحت‌نامهٔ جشنواره‌های جهانی فیلم) "کتاب‌شناسی سینما در ایران" از آغاز تا ۱۳۶۶، که بعدها این کتابشناسی را تا سال ۱۳۸۰ هم ادامه داد و منتشر کرد، "فرهنگ فیلم‌های کودکان و نوجوانان"، "فرهنگ فیلم‌های کوتاه ایرانی"، "پوسترهای فیلم" از ۱۳۰۵ تا ۱۳۷۱، "فرهنگ فیلم‌های مستند سینمای ایران"،،، «صد سال اعلان و پوستر فیلم در ایران" و "صدوپنج سال اعلان و پوستر فیلم در ایران" نیز از او منتشر شده که از کارنامه پربرگ و بار او در حوزه‌های مختلف سینمایی نشان دارد.

از جمله ویژگی‌های مهم مهرابی نگاه پژوهشی او به مقولات و موضوعاتی بود که دستمایه کارهای تحقیقی او قرار می‌گرفت. برای نمونه در مقدمه کتاب "فرهنگ فیلم‌های مستند سینمای ایران از ابتدا تا سال ۱۳۷۵ " آورده که این کتاب" حاصل ۱۲ سال جست‌و‌جو و تحقیق ناپیوسته است و در واقع حاصل گسترش فصلی در کتاب تاریخ سینمای او (فصل سینمای مستند)، و در این مسیر به غیر از فیلم‌های بلند داستانی، مشخصات دیگر فیلم‌های ایرانی را گرد‌آوردم، گفت‌و‌گو و نامه‌نگاری با فیلمسازان یا عوامل تولید فیلم، تورق مجله‌ها، کتاب‌ها، کاتالوگ‌های جشنواره‌های فیلم، جزوه‌ها و هر کف دست کاغذی که نشانی از فیلم در برداشت از منابع موارد منابع مورد کاوش در تحقیق بوده‌اند" (ص ۷)

در حوزه تالیف کتاب‌های سینمایی مهرابی تنها به آثار تاریخی اکتفا نکرد. بلکه به سراغ برخی شخصیت‌های سینمایی رفت و تک‌نگاری‌هایی هم از آنها در قالب مصاحبه و یا تک‌نگاری تالیف کرده است. مهرابی در صفحات انتهایی برخی از آثارش از انتشار زندگینامه ابراهیم مرادی (که از او با عنوان نخستین فیلم‌ساز ایرانی یاد می‌شود) خبر داده است. اما جست‌و‌جوی ما برای آگاهی از این که کتاب یادشده جامه طبع به خود گرفته است، حداقل در فضای مجازی نتیجه‌ای نداد. همچنانکه در فهرست آثار در دست چاپ خود از تک‌نگاری و زندگینامه کیومرث پوراحمد نیز خبر داده است که نشانی از این اثر و اینکه منتشر شده، به دست نیامده است. اطلاعیه انتشار این کتاب‌ها در سال ۷۵ و بر صفحات انتهایی کتاب تاریخ سینمای مستند آمده است و می‌توان نتیجه‌گیری کرد که آقای مهرابی به قطع و یقین از مجموعه یک زندگی (تک‌نگاری‌ها) باید آثار دیگری را هم فراهم آورده باشد.

مهرابی کاریکاتوریست

در کارنامه فعالیت‌های مسعود مهرابی فصلی مهم و گسترده به طرح و کاریکاتور اختصاص دارد. او از سال ۱۳۵۵ تا همین اواخر در برخی از مهمترین نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی کاریکاتوریست‌ها حضور داشته و اثر ارائه داده است که از مهمترین دستاوردهای این حضور بین‌المللی همانا دریافت مدال نقره‌ای و جایزه نقدی ۲۰۰ هزار ینی از نمایشگاه جهانی کاریکاتور روزنامه یومیوری شیمبون، ژاپن در سال  ۱۳۶۲ بود.

او کار طراحی و کاریکاتوری را به صورت غیر حرفه‌ای و زمانی که ۱۷ سال داشت در همکاری با روزنامه‌ توفیق شروع کرد. بعدها با ادامه همکاری با هفته‌نامه کاریکاتور و روزنامه‌ رستاخیز و ‌آیندگان جای خود را تثبیت کرد. پس از انقلاب نیز او ضمن همکاری با روزنامه‌ آیندگان با نشریات دیگری هم به صورت جسته و گریخته همکاری می‌کرد و بسیاری از طرح‌های او نیز در شماره‌های مختلف مجله فیلم منتشر شد. برگزاری ده‌ها نمایشگاه انفرادی و گروهی کارتون در سطح کشور از آثاری که آفریده بود نشان می‌داد که او همچنان دغدغه‌های شخصی‌‌اش در آفرینشگری هنری را به شکلی پایدار و جدی استمرار می‌داده است.

نگاه حرفه‌ای او در عرصه نشر و آرشیو سبب شد تا مجموعه کارهای خود در این حوزه را نیز در چند کتاب گرد آورد و انتشار دهد که از جمله آنها می‌توان به کتاب‌های "کاریکاتورهای سینمایی" و "میان سایه و روشن" اشاره کرد.

به قطع و یقین جای خالی مسعود مهرابی با چنین تجربه و دانش درازدامنی در تاریخ سینمای ایران، و تالیفات اثرگذاری که برجای نهاد، به این زودی‌ها پر نخواهد شد و مرگ او آسیبی بزرگ به جریان تاریخ‌نگاری و مستند‌سازی اتفاقات سینمای ایران به حساب می‌آید. به خصوص که او کتابخانه‌ای تخصصی در زمینه تاریخ سینمای ایران را به صورت شخصی گرد‌آورده بود که مملو از مدارک و اسناد کمیاب تاریخ سینمای ایران بود و به نوعی حاصل چهار دهه تلاش او درگرد‌آوری این مدارک، هوشنگ گلمکانی در یادداشت اینستاگرامی‌اش نوشت که سنت دوست و همکارش در استمرار انتشار مجله فیلم را ادامه خواهد داد. باید دید کسی هم هست که کتابخانه تخصصی او در زمینه تاریخ سینمای ایران و نیز اطلاعات و دست‌نوشته‌های منتشر نشده او در این زمینه‌‌ها را به سامانی برساند؟