انفجار اسرارآمیز بیروت و مطرح شدن مجدد خطر انبارهای سلاح حزب‌الله

علت اصلی انفجار بندرگاه بیروت تا به حال در هاله‌ای از ابهام قرار دارد

بندرگاه بیروت پس از انفجار مهیب روز سه‌شنبه، ۴، اوت ۲۰۲۰. عكس از: AFP

روزنامه بریتانیایی گاردین با نشر مقاله تحت عنوان "ما نفرین شدگانیم، شوک و ناامیدی در بیروت، جایی که انفجار باعث ویرانی شهر شد." نوشته است که حادثه انفجار سه‌شنبه گذشته در بیروت که پایتخت لبنان را به لرزه درآورد و آثار ویرانگر آن تا وسعت چهار کیلومتر گسترش یافت، ساکنان بیروت را در ورطه یأس و ناامیدی فرو برده است. این روزنامه با نقل قول از یک جوان بیست ساله، نگاشته است: "ما نفرین شدگان هستیم، حتی اگر این واقعه اتفاقی و تصادفی باشد، این آخرین فشاری است که می‌توانیم آن را تحمل کنیم."

روزنامه افزوده است که آخرین باری که لبنان شاهد وقوع انفجاری نزدیک به حجم فاجعه اخیر بود، در سال ۲۰۰۵ به وقوع پیوست که منجر به کشته شدن رفیق حریری، نخست وزیر پیشین لبنان شد.

تردیدی نیست که هیچ کسی نمی‌تواند اظهارات رسمی صادر شده در پی انفجار را قانع‌کننده تلقی کند و برخی از روزنامه انفجار مهیب اخیر را "بیروتشیما" لقب داده اند. حتی خود مسئولان نیز به حرف‌های که در باره انفجار می‌زنند باوری ندارند. در حالی‌که پایتخت نشینان تا به حال نمی‌توانند بپذیرند که ماجرای بندرگاه بیروت یک واقعیت است، بیشتر آن‌ها بدین باورند که در کابوس زندگی می‌کنند و یقین دارند که بازی‌های سیاسی و وضعیتی که لبنان در آن به‌سر می‌برد، علت وقوع این فاجعه را در ابهام و پیچیدگی قرار می‌دهد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

تناقض در اطلاعات ارائه شده و تأخیر اعلامیه دولت، شک و تردیدها را نست به علت وقوع این فاجعه افزایش داد، به ویژه این که مردم لبنان اعتمادی به دولت ندارند. نخستین اطلاعات ارائه شده پس از انفجار این بود که اسرائیل انبار سلاح و مهمات نظامی حزب‌الله را هدف قرار داده است و برخی از شاهدان عینی وقوع این حادثه را تأیید کرده و افزدند که آن‌ها هواپیماهای اسرائیلی را مشاهده کرده و صدای شکستن دیوار صوتی را شنیده اند. اما روایت دیگر، علت این فاجعه را آتش‌سوزی دانسته مشابه به آتش‌سوزی‌های که در این اواخر در نقاط استراتژیک ایران رخ داده است.

روایت دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که نخست انبار شماره ۱۲ بندرگاه بیروت آتش گرفت سپس شعله‌های آتش به انبار دیگری رسید که از حدود شش سال بدین سو مواد انفجاری در آن ذخیره می‌شود، اما طبق روایت دیگر، آتش‌سوزی در انباری رخ داده است که حاوی ترقه‌های آتش‌بازی بوده است. البته حسان دیاب، نخست وزیر لبنان نیز فرضیه ذخیر مواد منفجره را تأیید کرده و خاطرنشان کرده است   که ۲۷۵۰ تن نیترات آمونویم در یک انبار در بندرگاه بیروت وجود داشته است.

اما افرادی که از این ماده در معادن و سنگ شکن ها استفاده می‌کنند، احتمال بروز هرگونه انفجار ناشی از نیترات را بدون فشرده‌سازی مقادیر بسیاری از این ماده یا آماده‌سازی آن برای انفجار شک و تردید دارند. آن‌ها تأکید دارند که آمونیوم به تنهایی نمی‌تواند باعث انفجار شود مگر این‌که عامل دیگری زمینه انفجار را فراهم کند.

 همچنان، ذخیره مواد منفجره برای سال‌ها در یکی از انبارهای بندرگاه و آن هم به مقادیر بسیاری که به ۲۷۵۰ تن برسد این فرضیه را که انفجار در نتیجه اهمال و بی‌توجهی صورت گرفته باشد را غیرمنطقی قملداد می‌کند، به ویژه این‌که بر اساس گزارش رسمی، انفجار به علت جوشکاری یک بازه کوچک برای جلوگیری از سرقت مواد ذخیره شده در آن انبار به وقوع پیوسته است.

به گزارش خبرگزاری رویترز، اطلاعاتی که درباره حمله اسرائیل ارائه شده بود، توسط یک مقام اسرائیلی رد شد و مقام اسرائیلی مزبور گفت: "اسرائیل هیچ ارتباطی با این واقعه ندارد." اما وقوع این فاجعه را نمی‌توان حداقل از لحاظ نظری بی‌ارتباط به حوادثی همچون تنش‌های اخیر مرزی میان لبنان و اسرائیل، تهدید اسرائیل برای حمله به اهداف حیاتی در لبنان که حزب‌الله از آن برای قاچاق سلاح استفاده می‌کند، هدف قراردادن مواضع حزب‌الله در سوریه، حمله به شماری از تأسیسات در خاک ایران، یورش به سلول وابسته به حزب‌الله در مزارع شبعا (بنا به گفته اسرائل) و حمله به هواپیمای ایرانی که مقصد آن فرودگاه رفیق حریری در بیروت بود، دانست.

اسرائیل در سال‌های اخیر پیوسته تأکید دارد که حزب‌الله از نقاط بسیار غیر نظامی در بیروت و مناطق دیگر برای ذخیره موشک‌ها و سلاح‌های پیشرفته استفاده می‌کند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در جریان صحبتی که در سپتامبر سال ۲۰۱۸ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد داشت، ضمن ارائه تصاویر ماهواره‌ای که این ادعا را تأیید می‌کرد، گفت: حزب‌الله، سلاح‌های پیشرفته را در نقاط مختلف غیر نظامی از جمله در یک زمین فوتبال متعلق به تیم العهد وابسته به حزب‌الله و مواضع دیگری در شمال فرودگاه بیروت و در زیر بندرگاه بیروت نگهداری می‌کند.

اکنون اگر فرضیه حمله اسرائیل درست باشد، این اقدام در چارچوب تصمیم قبلی اسرائیل که هدف از آن، منع انتقال سلاح توسط حزب‌الله از گذرگاه‌های زمینی و هوایی به لبنان بود، صورت گرفته است. بنابر این به‌نظر می‌رسد که بندرگاه بیروت که بر اساس اتهامات اسرائیل برای قاچاق سلاح مورد استفاده قرار می‌گیرد، دیگر نمی‌تواند به عنوان گذرگاه امنی پنداشته شود.

روزنامه اسرائیلی "هاآرتص" در پیوند به انفجار اخیر بیروت نوشته است: " پس از وقوع انفجار بزرگ در بیروت، انگشت اتهام به سوی اسرائیل دراز شده و در این  میان به حملات اسرائیل علیه ایران اشاره شد." در روزنامه علاوه شده است که مسئولان لبنانی بایستی برخی از معماهای این حادثه از جمله مسئله مالکیت انباری که در آن انفجار رخ داده، ماهیت مواد قابل اشتعال موجود در آن، و اینکه آیا مواد قابل اشتعال دیگری در بندرگاه، مناطق مسکونی یا مناطق حساس دیگر وجود دارد، بحث و بررسی کنند.

تحلیل‌گران و کارشناسان امور حزب‌الله وقوع فاجعه بندرگاه بیروت را با حوادث دیگری که در برخی از کشورها به وقوع پیوسته است، پیوند می‌دهند، طوری که در ژوئیه سال ۲۰۱۲، یکی از عناصر حزب‌الله به نام حسین عبدالله به دلیل کشف ۸.۲ تن نیترات آمونیوم در زیرزمینی منزلش در شهر لارناکا، توسط نیروهای امنیتی قبرس بازدداشت شد. اما در ماه اوت سال ۲۰۱۵ و پش از کشف حدود ۲ تن نیترات آمونیوم و حدود ۱۳۶ کیلو مواد انفجاری سی فور، سه نفر که مواد یادشده از خانه‌های آن‌ها کشف شد توسط مأموران امنیتی کویت دستگیر شدند.

در سال ۲۰۱۷، نیروهای امنیتی کشور بولیوی به یک انبار بزرگ متعلق به حزب‌الله یورش برده و مواد منفجره که برای تولید یک بمب ۲.۵ تنی کافی بود را کشف کردند، اما در سال جاری مقامات آلمان، مقادیر بسیاری از نیترات آمونیوم که در ساخت مواد منفجره مورد استفاده قرار می‌گیرد را در انبارهای در جنوب این کشور کشف کردند.

© IndependentArabia