دو روز پس از انتشار گزارشی از «ایجاد مزاحمت دو جنگنده آمریکایی» برای پرواز شماره ۱۱۵۲ ماهان‌ایر به مقصد بیروت، توصیه‌ها و واکنش‌ها در ایران به این اقدام ادامه دارد.

این ‌در حالی ‌است که وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد که «اقدامات لازم قضایی و حقوقی» در این زمینه اتخاذ می‌شود، اما ایران قصد مقابله به‌مثل ندارد.

بر اساس گزارشی که رسانه‌های ایران منتشر کردند، پنج‌شنبه‌شب، دوم مردادماه، دو جنگنده اف ۱۵ آمریکایی اقدام به رهگیری هواپیمای مسافربری ماهان کردند و خلبان این هواپیمای مسافربری برای پرهیز از برخورد احتمالی، به طور ناگهانی از ارتفاع هواپیما کم کرده است که این اقدام به جراحت سطحی چند مسافر منجر شد.

علی باقری کنی، معاون و رئیس ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، روز شنبه، چهارم مردادماه، در گفت‌وگوی تلویزیونی، تصریح کرد که «مسافران پرواز ماهان می‌توانند علیه آمریکایی‌ها شکایت کنند.»

او تهدید کرد که دستگاه قضایی ایران برای این‌ که به «قلدرهای حاکم بر واشنگتن» بفهماند «دوران بزن در روی نظامی به پایان رسیده»، از «همه ظرفیت‌های قانونی و حقوقی داخلی و بین‌المللی» استفاده خواهد کرد.

از سوی دیگر شخصیت‌های سیاسی داخل ایران همچنان در این باره موضع گرفته و پیشنهادهای مختلفی را مطرح می‌کنند. منصور حقیقت‌پور، عضو کمیسیون امنیت ملی در مجلس نهم، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا، به تاثیرات این اقدام در انتخابات آتی آمریکا اشاره کرده و می‌گوید: «آمریکایی‌ها نیازمند حوادثی هستند که بتوانند افکار عمومی را از مشکلات داخلی منحرف کنند و سقوط هواپیمای ایران در اثر شلیک پدافند سوریه می‌توانست توسط دونالد ترامپ رئیس ‌جمهوری کنونی این کشور به عنوان برگ برنده مورد استفاده قرار گیرد.»

سناریویی که عضو کمیسیون امنیت ملی در مجلس نهم برای این واقعه متصور است این است که «هواپیماهای مزاحم آمریکایی از خاک عراق بلند شده بودند با این هدف به سوریه آمده بودند که فضای مه‌آلودی را برای سیستم پدافند سوریه ایجاد کنند که سوریه به اشتباه افتاده و هواپیمای مسافربری جمهوری اسلامی را مورد حمله قرار دهد».

حقیقت‌پور با بیان این ‌که قرار بود تمام کشورهای محور مقاومت درگیر ماجرای سقوط هواپیما شوند، می‌گوید: «در این فاجعه، ایران به عنوان صاحب هواپیما، عراق به عنوان کشوری که از سرزمینش استفاده شده، سوریه به عنوان کشوری که از سرزمین و غفلت پدافند آن استفاده شده و لبنان هم به عنوان کشور مقصد که تعدادی از قربانیان شهروند آن بوده‌اند، قرار بود درگیر این فاجعه شوند.»

اما خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، اطلاعات رسیده به «نورنیوز» را بازنشر کرده که حاکی از آن است که با توجه به بعد مسافت و مسیرهای پروازی به‌ احتمال قوی دو جنگنده اف ۱۵ از پایگاه هوایی آمریکا در اردن موسوم به «الازرق» به پرواز درآمده و این عملیات را اجرا کرده‌اند.

این خبرگزاری با تیتر «نقش تکراری یکی از کشورهای منطقه در رهگیری هواپیمای مسافربری ایران» به احتمال این موضوع پرداخته که این همان پایگاهی است که پهپادها و هواپیماهای آمریکایی اجراکننده طرح ترور قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس از آنجا برخاستند.

تسنیم نوشت: «احضار کاردار پادشاهی اردن از سوی وزارت امور خارجه» نخستین اقدامی است که برای روشن شدن نقش اردن در این رخداد باید مورد توجه قرار بگیرد. این خبرگزاری همچنین پیشنهاد کرده که ایران، سوریه و لبنان به طور مشترک به ایکائو و شورای امنیت سازمان ملل متحد شکایت کنند تا «تأثیر مضاعفی بر پیگیری حقوقی این رخداد داشته باشد».

بسیاری از مقام‌های ایران، از جمله محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس ‌جمهور، به سرعت نسبت به این اقدام واکنش نشان دادند. حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی هم در توییتی تهدیدآمیز نوشت: «کسی که جان رهبرانش را دوست دارد با جان مسافران ما بازی نمی‌کند.»

برخی از مقام‌های جمهوری اسلامی ایران همچون عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان و محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام خواستار عمل متقابل و تلافی این اقدام علیه آمریکا هستند.

هواپیمایی ماهان از سال ۲۰۱۱ به اتهام کمک به نیروی قدس سپاه پاسداران در انتقال سلاح و نیروی نظامی به مناطقی از جمله سوریه از سوی آمریکا مورد تحریم قرار گرفته ‌است. این هواپیمایی در سال ۲۰۱۹ بار دیگر به اتهام «حمل موشک و اقلام هسته‌ای تحت محدودیت سازمان ملل» تحریم شد.

روز ۲۹ خردادماه سال جاری هم سایت هیئت اطلاع‌رسانی رزمندگان ایران خاطره‌ای از امیر اسداللهی، خلبان هواپیمای ماهان منتشر کرد که در آن گفته بود همراه با قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران «بار ممنوعه» به دمشق می‌برده است.