قیمت نفت و گاز در ماه آوریل به یکی از پایین‌ترین سطوح در تاریخ خود رسیده بود. حالا پس از چند ماه دردآور برای این صنعت، بازار دوباره دارد وارد عرصه پرامیدتری می‌شود. با گشایش دوباره اقتصاد کشورها، تقاضای انرژی هم افزایش می‌یابد. «اوپک پلاس» (ائتلاف اوپک با گروهی از کشورهای غیراوپک به رهبری روسیه) همچنان رویکرد مرحله‌ای خود در زمینه کاهش عرضه نفت را حفظ کرده و میزان ذخایر جهانی نفت رو به کاهش است، چرا که تعطیلی برخی فعالیت‌های حفاری باعث پایین آمدن میزان تولید کشورهای خارج از اوپک پلاس شده است.
موفقیت چین در مهار کووید ۱۹ و اجرای سریع انگیزش اقتصادی به اضافه ذخیره کردن نفت توسط این کشور (برای استفاده از قیمت‌های پایین) نقشی محوری در پشتیبانی از قیمت‌های انرژی داشته است. بسیاری از تحلیل‌گران انتظار دارند به زودی شاهد افزایش قیمت نفت و گاز باشیم، به‌خصوص به این علت که کاهش فعالیت حفاری در سراسر دنیا باعث محدود شدن منابع موجود است. این حس خوش‌بینی اما بسیار محتاطانه است. ویروس کرونا همچنان احیای اقتصاد و بازرگانی را با مشکل مواجه کرده، به‌خصوص اگر در آینده نزدیک به واکسن موثر نرسیم. در شرایطی که شیوع کرونا در اقتصادهای بزرگ مثل آمریکا، برزیل و هند رو به افزایش است و در سایر نقاط نیز امکان درگرفتن موج دوم هست، چالش‌های بزرگی همچنان پیش روی جهان قرار دارند.
عامل چین
یکی از دلایل کلیدی احیای قیمت نفت این بوده که چینی‌ها برای استفاده از قیمت پایین و افزایش ذخایر خود دست به خرید زده‌اند (هم شرکت نفت دولتی و هم شرکت‌های مستقل چینی). طبق داده‌های بانک «سیتی‌گروپ» واردات نفت خام چین از ۱۰.۹ میلیون بشکه در روز در ماه ژانویه سال جاری به روزی ۱۳ میلیون بشکه در ژوئن ۲۰۲۰ رسیده. احیای اقتصادی پساکرونای چین نیز چشمگیر بوده است. دولت‌ها بسته‌ای انگیزشی را اجرا کرده‌اند که مجموعه‌ای است از معافیت‌های مالیاتی، نرخ پایین بهره، کاهش هزینه کسب و کار و همچنین افزایش خرج دولتی و صدور اوراق قرضه.
اما چین برای احیای کامل بی‌چالش نیست. ویروس کرونا همچنان خطر دارد و گواه آن درگرفتن موج دوم در پکن است که منجر به کاهش فعالیت‌های صنعتی شد. اقدامات مالی دولت به عنوان بخشی از بسته اولیه انگیزشی نیز رو به پایان است و این باعث کاهش سرعت احیای اقتصادی خواهد شد. در عین حال چین ذخیره فرصت‌طلبانه نفت را کاهش داده، چرا که قیمت‌ها دیگر جذاب نیستند و انبارهای محلی پر شده‌اند. این خود مجددا عاملی منفی برای قیمت‌های نفت به حساب می‌‌آید. اما در کل خبر خوش این‌جا است که اقتصاد چین به سوی احیا پیش می‌رود و این واقعیت جانی دوباره به رشد اقتصاد و بازار انرژی می‌بخشد.
ادامه کاهش تولید اوپک پلاس مطابق برنامه
از دیگر عوامل سازنده مورد پشتیبانی قیمت‌های انرژی، تعهد اوپک پلاس به کاهش تولید بوده است. در ماه مارس شاهد درگرفتن نبردی بین روسیه و عربستان سعودی بر سر سهم بازار بودیم. پس از آن همه تلاطم، گروه اوپک پلاس که این دو کشور دو عضو اصلی آن هستند از اوایل ماه مه نفت را در سطح مورد نظر تولید کرده است. کاهش تولید به صورت مرحله‌ای انجام می‌شود، اما انسجام اوپک پلاس و این‌که حاضر است دست به عمل بزند باعث ثبات‌بخشی به بازار نفت در میان همه‌گیری کرونا شده است، حتی اگر انگیزه اصلی افزایش درآمدهای نفتی اعضای اوپک باشد. انتظار می‌رود در ماه آوریل کاهش تولید به جای روزی ۹.۷ میلیون بشکه، در سطح روزی ۷.۷ میلیون بشکه انجام شود. گروه اوپک پلاس گفته بعضی کشورها داوطلبانه تولید خود را روزی ۴۰۰ هزار تا ۶۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌دهند تا جای خالی کشورهایی مثل عراق و نیجریه که خوب از توافق دست جمعی تبعیت نکرده‌اند پر کنند. رویهمرفته انتظار می‌رود کل کاهش تولید در ماه اوت به روزی ۸.۱ تا ۸.۳ میلیون بشکه برسد. در عین حال افزایش تقاضای نفت برای تولید برق در ماه‌های تابستان باعث می‌شود افزایش تولید عربستان سعودی و سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در فاز دوم جبران شود.
ذخایر جهانی نفت رو به کاهش است
تقاضا برای محصولات نفتی، به‌خصوص بنزین، نیز به آرامی در حال رشد است و کشورها در سراسر جهان برای تامین این خواسته به انبارهای خود دست می‌برند. در شمال غربی اروپا شاهد کاهش ۲.۲ میلیون دلاری ذخایر نفت خام بودیم که در هفته گذشته به ۶۱ میلیون بشکه رسید. ذخیره محصولات نفتی در فجیره که در اوج خود به ۲۵.۳ میلیون بشکه رسیده بود اکنون بیش از پنج میلیون بشکه کاهش داشته است. ژاپن نیز دست به انبار خود برده و هفته گذشته ۱.۵ میلیون بشکه استفاده کرده تا این انبار اکنون به ۸۴ میلیون بشکه برسد. با وجود این تقاضای محصولات نفتی همچنان ضعیف است، به‌ویژه برای سوخت هواپیما به دلیل کاهش شدید مسافرت و حمل و نقل جهانی.
کاهش قیمت نفت در پی همه‌گیری در ضمن باعث ضربه خوردن به سودآوری شرکت‌های نفتی شده و بسیاری شرکت‌های کوچک مستقل را مجبور کرده وارد ورشکستگی شوند، به‌خصوص در صنعت نفت شیل آمریکا. هزینه سرمایه و فعالیت‌های حفاری (که در حال حاضر به طرزی کم‌سابقه پایین است) کاهش داشته و این باعث می‌شود رشد عرضه کشورهای بیرون اوپک پلاس فعلا تا مدت‌ها آرام باشد. تحلیل‌گران با توجه به این امر مهم انتظار دارند قیمت نفت از سطح کنونی که حدود بشکه‌ای ۴۰ دلار است تا آخر سال نزدیک ۵۰ دلار شود و در سال ۲۰۲۱ به ۶۰ دلار برسد. در میان‌مدت افزایش قیمت نفت باعث انگیزش تولید در کشورهای بیرون اوپک پلاس خواهد شد، به‌ویژه به این علت که صنعت نفت شیل آمریکا سودآورتر می‌شود.
