از دو ماه بدین سو، شهرهای سِرت و جفره در غرب لیبی توجه همگان را به خود جلب کرده و به عنوان نقطه عطفی در بحران پیچیده لیبی به شمار می‌روند و طرف‌های درگیر در جنگ با حامیان منطقه‌ای و بین‌المللی خود سعی دارند با کنترل دو شهر یادشده، سرنوشت جنگ را به نفع خود رقم بزنند. دولت وفاق ملی در طرابلس در حال آماده سازی نیروهای نظامی و انبار کردن تجهیزات جنگی وارد شده از ترکیه است، در حالی‌که ارتش ملی لیبی در شرق این کشور آمادگی‌های نظامی و تلاش‌های سیاسی خود را برای مقابله با نیروهای دولت وفاق ملی افزایش می‌دهد. در این میان، مصر پیوسته دولت طرابلس را هشدار می‌دهد که از نزدیک شدن به خطوط قرمزی که قاهره در هفته گذشته تعیین کرده است، خودداری کند.

در همین راستا، نهادهای نظارت بر حریم هوایی لیبی، اظهار می‌دارند که پرواز هواپیماهای نظامی ترکیه به صورت مرتب میان دو کشور ادامه دارد و آخرین پروازی که انجام شده است، یک هواپیمای باربری نظامی غول‌پیکر بوئنگ بوده که پس از برخاستن از پایگاه نظامی قونیه در ترکیه به پایگاه الوطیه در لیبی نشست کرده است. همچنان یک هواپیمای باربری دیگر نیز از نوع ایرباس از پایگاه هوایی قیصری در ترکیه پرواز کرده و در فرودگاه شهر مصراته در لیبی فرود آمده است.

ارتش ملی لیبی خاطر نشان کرده است که طی چند هفته گذشته شاهد انتقال محموله‌های اسلحه از طریق دریا و هوا از ترکیه به دولت وفاق ملی در طرابلس بوده است و این امر نقض آشکار قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد ممنوعیت انتقال اسلحه به لیبی به شمار می‌رود.

در حالی‌که ترکیه انتقال محموله‌های سلاح و مهمات نظامی را به غربی لیبی ادامه می‌دهد، فرانسه از متحدان خود از جمله از ایالات متحده خواسته است به منظور جلوگیری از نقض مکرر تحریم تسلیحاتی لیبی، اقدام جدی را اتخاذ کنند. در همین راستا، وزارت امورخارجه فرانسه در بیانیه‌ای که روز جمعه گذشته در پیوند به نقض تحریم تسلیحاتی لیبی صادر کرده، هشدار داده است تا زمانی که مداخله جدی برای متوقف کردن قاچاق غیرقانونی سلاح و نفت به لیبی در چارچوب قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و تصمیمات کنفرانس برلین صورت نگیرد، مداخلات خارجی، بحران لیبی دشوارتر می‌کند.

در پاسخ به اظهارات اخیر وزارت امورخارجه فرانسه، آنکارا طبق معمول و از هنگامی‌که روابط دو کشور در چند ماه گذشته شاهد تنش شده است، واکنش تندی نشان داده و خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه روز جمعه گذشته از فرانسه خواست از ادعاهای آزار و اذیت کشتی فرانسوی توسط کشتی‌های ترکیه عذرخواهی کند، زیرا به گفته وی ترکیه بنا به درخواست دولت مشروع لیبی که از سوی سازمان ملل متحده به رسمیت شناخته شده است و مطابق به فیصله و تأیید پارلمان ترکیه، در لیبی حضور دارد. در همین حال و هنوز از درخواست فرانسه دیری نگذشته بود که پنتاگون گزارش قابل توجهی را در مورد انتقال نیروهای مزدور خارجی به لیبی فاش کرد، طبق گزارش یادشده، در سه ماه اول سال جاری میلادی ترکیه حدود ۳۵۰۰ تا ۳۸۰۰ جنگجوی مزدور خارجی را وارد لیبی کرده است.

در گزارش آمده است که ترکیه برای تشویق جنگجویان مزودر در ازای عزیمت به لیبی برای حمایت از دولت وفاق ملی، افزون بر پرداخت مبالغ مالی، وعده می‌دهد که آن‌ها می‌توانند در آینده تابعیت ترکیه را نیز به دست آوردند. اما در گزارش خاطرنشان شده است که تا به حال هیچ پیوندی میان نیروهای مزدور با سازمان‌های تروریستی همچون داعش و القاعده یافت نشده است و چنین به نظر می‌آید که این نیروها برای رفتن به لیبی انگیزه ایدئولوژیک و یا هدف سیاسی مشخصی ندارند.

البته قابل ذکر است که بازتاب دیدار سران قبایل لیبی با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر در قاهره و سخنان که وی در این ملاقات ایراد کرد تا به حال در داخل و خارج لیبی تأثیرگذاری چشمگیری دارد. در حالی‌که اظهارات رئيس جمهوری مصر در محافل سیاسی و مردمی در شرق لیبی مورد استقبال گسترده‌ای قرار گرفت، رهبران سیاسی در طرابلس این سخنان را به شدت محکوم کرده و تهدید به دادن پاسخ متقابل کردند. عبدالفتاح السیسی در صحبتی که با سران قبایل لیبی داشت، گفت: نیروهای مسلح مصر هرگز اجازه نخواهند داد، سرزمین لیبی تبدیل به پناهگاه امن برای افرادی شود که مشروعیت قانونی ندارند، وی تأکید کرد که ارتش مصر این توانایی را دارد تا وضعیت نظامی کنونی را به سرعت تغییر دهد. عبدالفتاح السیسی خاطرنشان کرد که هدف از خطوط قرمزی که در لیبی تعیین کرده است، دعوت به صلح و پایان دادن به درگیری در لیبی است.   

اما رجب طیب اردوغان، ضمن رد سخنان رئیس جمهوری مصر، قاهره را  متهم به نقض قوانین بین‌المللی در ارتباط به بحران لیبی کرده و تأکید کرد که ترکیه عملیات نظامی خود را در لیبی ادامه می‌دهد. اردوغان افزود: ترکیه ملت لیبی را در برابر تجاوز نظامی هرگز تنها نخواهد گذاشت.

در همین حال، فتحی باشاغا، وزیر کشور در دولت وفاق ملی گفت: به هیچ صورتی تضعیف حاکمیت دولت مشروع لیبی و یا در حاشیه قراردادن آن را نمی‌پذیریم. وی برداشت‌های نشست قاهره در باره تحولات لیبی را گمراه‌کننده توصیف کرده و از دولت مصر خواست این حقیقت را درک کند که منافع مصر تنها با همکاری با دولت مشروع لیی می‌تواند تأمین شود و ثبات دو کشور با هم پیوند اساسی دارند.

از سوی دیگر، عیسی العریبی، رئیس کمیته انرژی در پارلمان لیبی از تلاش‌های عقیله صالح، رئيس مجلس برای اجرایی کردن موافقت‌نامه مشترک دفاعی عربی به صورت دوجانبه با مصر پرده برداشت. وی افزود: با توجه به این‌که رئیس مجس نمایندگان، در حال حاضر به عنوان رئيس دولت و فرمانده کل نیروهای مسلح لیبی شناخته می‌شود، مسئولیت اجرایی کردن موافقت‌نامه دفاعی مشترک عربی را بر عهده دارد.

در پیوند به تحولات اخیر، مبروک الغزالی، استاد دانشگاه و کارشناس امور سیاسی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: افزایش سرعت تحولات لیبی به سمت درگیری نظامی، بار دیگر ثابت می‌کند که هدف اساسی اردوغان از مداخله نظامی در لیبی، کنترل شهرهای سِرت و جفره است. زیرا شهرهای یادشده از یک سو عمده‌ترین منابع نفتی را تشکیل می‌دهند و از سوی دیگر، مرز دریایی با دولت وفاق ملی را در سواحل شرق لیبی ترسیم می‌کنند و این ویژگی، اهمیت ژئوپلیتیک مناطق مزبور را افزایش می‌دهد.

الغرالی افزود: ماجراجویی اردوغان و آگاهی وی از این که در صورت عبور از خطر قرمز سِرت و جفره با قدرت‌های نظامی بین‌المللی مواجه می‌شود و عقب‌نشینی ترکیه از خاک لیبی آن زمان تنها می‌تواند با دست‌های خالی صورت گیرد، اردوغان را در معرض انتقادات شدید مخالفان قرار می‌دهد، به ویژه این‌که آپوزیسیون ترکیه از ابتدا مخالفت خود را با مداخله نظامی ترکیه در لیبی ابراز داشته و از پیامدهای ناگوار آن هشدار می‌داد.

الغزالی می‌گوید: با توجه به جاه‌طلبی‌ها و اهداف اردوغان، به نظر می‌رسد که وقوع جنگ در شهرهای سِرت و جفره اجتناب ناپذیر است، خطری که می‌تواند سراسر منطقه را به میدان جنگ و رویارویی آشکار تبدیل کند.

https://www.independentarabia.com